Pilihan raya umum Malaysia 2018
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Semua 222 kerusi ke Dewan Rakyat 112 kerusi diperlukan untuk majoriti | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Terdaftar | 14,940,624 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pengundi hadir | 13,940,000 (97%) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Negara Anggota ASEAN |
Portal Malaysia |
Sebahagian daripada siri tentang |
---|
Sejarah Malaysia |
Portal Malaysia |
Pilihan raya umum Malaysia ke-14 (PRU-14) ialah pilihan raya yang diadakan pada 9 Mei 2018 hingga 24 Jun 2018 setelah parlimen dibubarkan pada 7 April 2018.[1] Tempoh penggal parlimen mengikut Perlembagaan Malaysia ialah lima tahun sejak mula bersidang, iaitu sehingga 24 Jun 2018. Yang di-Pertuan Agong bagaimanapun boleh membubarkan parlimen lebih awal atas nasihat Perdana Menteri. Bagi pilihan raya serentak seluruh negara (parlimen dan DUN), pilihan raya perlu diadakan selewat-lewatnya 6 Jun 2018. Pilihan raya umum Malaysia menggunakan sistem undian pemenang undi terbanyak. Pilihan raya akan dikendalikan oleh Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia (SPR). Walaupun daripada segi teori mana-mana negeri boleh membubarkan Dewan Undangan Negerinya secara berasingan daripada Parlimen, secara tradisinya DUN dibubarkan sekali dengan Parlimen, kecuali Sarawak.
222 orang ahli Dewan Rakyat dipilih dari kawasan pemilihan ahli tunggal menggunakan sistem undian pemenang undi terbanyak. Malaysia tidak mengamalkan pengundian wajib dan pendaftaran pengundi automatik. Umur pengundian adalah 21 tahun ke atas walaupun usia majoriti di negara ini adalah 18 tahun. Pengubahsuaian sempadan pilihan raya untuk seluruh negara telah dibentangkan dan diluluskan oleh Dewan Rakyat, dan kemudiannya diwartakan pada 29 Mac 2018 setelah mendapat perkenan daripada Yang di-Pertuan Agong menjelang pilihan raya umum ke-14.[2] Pilihanraya dijalankan oleh Suruhanjaya Pilihanraya Malaysia (SPR), yang berada di bawah bidang kuasa Jabatan Perdana Menteri.
Pada 6 April 2018, Perdana Menteri Najib Razak mengumumkan tarikh pembubaran parlimen iaitu berkuatkuasa pada 7 April 2018 menerusi ucapan khas yang disiarkan secara langsung di televisyen dari Perdana Putra kira-kira pukul 12 tengah hari selepas mempengerusikan mesyuarat kabinet terakhir untuk penggal kali ini.[3][4]
Pilihan raya ini dimenangi oleh Pakatan Harapan (PH) yang sebelum ini merupakan pembangkang utama di Parlimen Malaysia. Pakatan ini mendapat majoriti mudah 113 kerusi di Dewan Rakyat. Ditambah dengan 8 kerusi yang dimenangi Parti Warisan Sabah, mereka mempunyai 121 kerusi keseluruhannya di Parlimen, cukup bagi membentuk kerajaan baharu.[5][6]
Ini merupakan satu kekalahan bersejarah bagi gabungan Barisan Nasional yang belum pernah kalah sebelum ini, sejak kemerdekaan Malaysia pada 1957, iaitu 61 tahun yang lalu. Ia juga menjadikan Mahathir Mohamad Perdana Menteri Malaysia buat kali kedua, dan pada umur 92 tahun, ketua kerajaan tertua di dunia, namun beliau membayangkan akan memberi laluan kepada Anwar Ibrahim selepas mendapat pengampunan diraja.[7]
Selepas pilihan raya, banyak bekas pemimpin berprofil tinggi daripada pentadbiran BN sebelum ini yang ditangkap oleh SPRM. Beberapa orang daripadanya telah dituduh di mahkamah, seperti bekas perdana menteri Najib Razak, bekas timbalan perdana menteri Ahmad Zahid Hamidi, bekas menteri wilayah persekutuan Tengku Adnan Tengku Mansor, bekas pengerusi Tabung Haji Abdul Azeez Abdul Rahim dan lain-lain.
Latar belakang
[sunting | sunting sumber]Dalam pilihan raya umum yang lalu pada tahun 2013, kerajaan Barisan Nasional yang bertanding memenangi pemilihan semula untuk kali ke-13 berturut-turut, tetapi dengan mandat menurun dan kehilangan undi majoriti. Pengerusi Barisan Nasional, Najib Razak, dipilih semula sebagai Perdana Menteri untuk penggal kedua. Pembangkang utama, Pakatan Rakyat, yang diketuai oleh Anwar Ibrahim, memenangi undi majoriti tetapi tidak dapat memenangi kerusi yang mencukupi untuk membentuk kerajaan kerana sistem pengundian pertama di Malaysia dan dugaan pemergian. Pilihan raya kali ini menandakan Barisan Nasional kehilangan undi majoriti dalam sejarah parti.
Kredibiliti Najib terjejas teruk menjelang pilihan raya dengan pelbagai kontroversi khususnya membabitkan skandal 1Malaysia Development Berhad.
Mahathir bin Mohamad adalah seorang Perdana Menteri ke-4 (1981-2003) yang dianggap memiliki banyak pencapaian dan pengaruh yang signifikan dalam sejarah negara. Beliau dikenal dengan kebijakan ekonominya yang berhasil mendorong pertumbuhan industri dan pembangunan infrastruktur. Selain itu, perannya dalam memperkuat posisi Malaysia di kancah internasional juga dihargai.
Proses pilihan raya
[sunting | sunting sumber]Pada 10 April 2018, Pengerusi Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR), Tan Sri Mohd Hashim Abdullah telah membuat pengumuman bagi perjalanan Pilihan Raya Umum ke-14 setelah mengadakan Mesyuarat Khas berkaitannya pada hari yang sama. SPR telah menetapkan tarikh-tarikh seperti yang berikut:[8]
Bagi menjalankan proses PRU14 ini, SPR telah melantik 222 orang Pegawai Pengurus Pilihan Raya. SPR juga menubuhkan 445 buah Pasukan Penguat Kuasa Kempen Pilihan Raya (PP-KPR).untuk tujuan memantau semua aktiviti kempen pilihan raya sepanjang tempoh rasmi berkempen. Pada pilihan raya kali ini, seramai 259,391 orang petugas dilantik daripada kalangan orang awam untuk pengendalian proses PRU-14 manakala sebanyak 8,989 buah premis bangunan akan digunakan sebagai Pusat Mengundi yang mengandungi semua 28,995 Tempat Mengundi (Saluran) dan dianggarkan memerlukan belanjawan sebanyak RM500 juta,[8][9] lebih RM 100 juta daripada yang sebelumnya.
Daftar Pemilih Pilihan Raya PRU14 yang akan digunakan untuk PRU14 pula adalah yang berdaftar sehingga Suku Keempat Tahun 2017 yang mengandungi 14,940,624 orang. Pemilih berdaftar tersebut terdiri daripada:
- Pemilih Biasa: 14,636,716 orang
- Pemilih Awal (Tentera dan Pasangan/Polis): 300,255 orang
- Pengundi Tidak Hadir Luar Negara: 3,653 orang
Tarikh dan kos pilihan raya
[sunting | sunting sumber]Garis masa
[sunting | sunting sumber]Berikut ialah peristiwa utama yang membawa kepada pilihan raya umum ke-14:
28 Mac | Perdana Menteri Najib Razak membentangkan laporan penyusunan semula Suruhanjaya Pilihan Raya di Dewan Rakyat[10] |
6 April | Najib Razak mengumumkan hasratnya untuk membubarkan Parlimen Malaysia[11] |
7 April | Pembubaran rasmi Parlimen[12] |
10 April | Pengerusi Suruhanjaya Pilihan Raya Hashim Abdullah mengumumkan bahawa pilihan raya akan berlangsung pada 9 Mei 2018[1] |
28 April | Proses penamaan calon untuk pilihan raya umum bermula, dan tarikh akhir (10 pagi) untuk penghantaran kertas pencalonan calon[13][14] |
28 April | Tempoh berkempen 11 hari bermula[15] |
5 Mei | Pengundian awal bermula[16] |
9 Mei | Hari pengundian |
10 Mei | Angkat sumpah Perdana Menteri yang baru Mahathir Mohamad[17] |
Kos
[sunting | sunting sumber]Kos kepada pembayar cukai untuk menganjurkan pilihan raya bernilai RM500 juta - RM100 juta lebih daripada pilihan raya umum sebelumnya.[1]
Sebahagian daripada perbelanjaan itu dibelanjakan untuk dakwat kekal, yang bernilai kira-kira RM4.8 juta untuk sejumlah 100,000 botol dakwat 60mL yang diimport dari Mysore Paints dan Varnish Limited di India.[18]
Perbelanjaan pilihan raya
[sunting | sunting sumber]Sebelum kempen itu, tidak ada batasan apa yang boleh dibelanjakan oleh parti politik, calon, atau pihak ketiga (perbadanan, kesatuan, kumpulan kepentingan khas, dll): peraturan pengeluaran hanya berkuatkuasa selepas tulisan itu telah digugurkan dan kempen telah bermula. Undang-undang pilihan raya Malaysia menetapkan had perbelanjaan pilihan raya di RM 200,000 bagi setiap calon parlimen dan separuh daripada kedua bagi setiap calon perundangan negeri.[19]
Pembubaran DUN dan Parlimen
[sunting | sunting sumber]Sementara mana-mana negeri boleh membubarkan dewan undangannya secara bebas daripada Parlimen Persekutuan, amalan tradisional adalah untuk kebanyakan dewan-dewan undangan negeri dibubarkan pada masa yang sama dengan Parlimen. Selaras dengan undang-undang di Malaysia, Parlimen serta dewan perundangan setiap negeri (Dewan Undangan Negeri) akan secara automatik dibubarkan pada genap tahun kelima sidang pertama, dan pilihan raya hendaklah diadakan dalam masa enam puluh hari dari pembubaran, melainkan dibubarkan sebelum tarikh yang ditetapkan oleh Ketua Negeri masing-masing atas nasihat Ketua-ketua Kerajaan mereka.
Selepas pembubaran, sama ada secara automatik atau tidak, kerajaan sedia ada akan kekal sebagai kerajaan sementara. Kerajaan sementara hanya dibenarkan meneruskan komitmen lama dan tidak boleh membuat komitmen baharu.[20]
Pada penggal kali ini, tiada DUN yang terbubar dengan sendirinya. Di bawah adalah tarikh dewan perundangan setiap negeri jika dibubarkan secara automatik dan tarikh pembubaran oleh Menteri-menteri Besar dan Ketua-ketua Menteri memohon perkenan ketua-ketua negeri masing-masing:[21][22][23][24]
Dewan Undangan Negeri | Mula penggal | Tamat penggal | Tarih wajib pilihan raya
(sebelum/pada) |
Pembubaran Dewan Undangan Negeri
(bagi menyelaraskan dengan tarikh pilihan raya parlimen) |
---|---|---|---|---|
Kelantan | 13 Jun 2013 | 13 Jun 2018 | 13 Ogos 2018 | Menteri Besar Kelantan, Dato' Ahmad Yakob telah mengisytiharkan pembubaran Dewan Undangan Negeri Kelantan pada 7 April 2018 setelah mendapat perkenan oleh Pemangku Raja Kelantan, Tengku Muhammad Faiz Petra.[25] |
Terengganu | 16 Jun 2013 | 16 Jun 2018 | 16 Ogos 2018 | Menteri Besar Terengganu, Dato' Seri Ahmad Razif Abd Rahman telah menghadap Sultan Mizan Zainal Abidin pada 9 April bagi mendapat perkenan pembubaran Dewan Undangan Negeri Terengganu.[26][27] |
Negeri Sembilan | 17 Jun 2013 | 17 Jun 2018 | 17 Ogos 2018 | Menteri Besar Negeri Sembilan, Dato' Seri Utama Mohamad Hasan mengumumkan pembubaran Dewan Undangan Negeri Sembilan pada 6 April 2018 selepas mendapat perkenan Yang Dipertuan Besar Tuanku Muhriz.[28] |
Johor | 20 Jun 2013 | 20 Jun 2018 | 20 Ogos 2018 | Menteri Besar Johor, Dato' Mohamed Khaled Nordin mengumumkan pembubaran Dewan Negeri Johor pada 6 April 2018 setelah mendapat perkenan Sultan Ibrahim.[29][30] |
Selangor | 21 Jun 2013 | 21 Jun 2018 | 21 Ogos 2018 | Sultan Selangor, Sultan Sharafuddin Idris Shah berkenan membubarkan Dewan Negeri Selangor pada 9 April 2018 setelah Menteri Besar Selangor, Dato' Seri Mohamed Azmin Ali, memohon perkenan pembubaran dalam sebuah istiadat ringkas.[31] |
Kedah | 23 Jun 2013 | 23 Jun 2018 | 23 Ogos 2018 | Menteri Besar Kedah, Dato' Seri Ahmad Bashah membubarkan Dewan Undangan Negeri Kedah pada 7 April 2018 setelah mendapat persetujuan dari Sultan Kedah Sultan Sallehuddin Ibni Almarhum Sultan Badlishah.[25] |
Perlis | 28 Jun 2013 | 28 Jun 2018 | 28 Ogos 2018 | Menteri Besar Perlis, Dato' Seri Azlan Man mengumumkan pembubaran Dewan Undangan Negeri Perlis pada 6 April 2018 setelah mendapat kebenaran daripada Raja Perlis Tuanku Syed Sirajuddin Putra Jamalullail.[32] |
Pulau Pinang | Ketua Menteri Pulau Pinang, Lim Guan Eng bertemu Yang Dipertua Negeri Pulau Pinang, Tun Abdul Rahman Abbas pada 9 April untuk mendapatkan persetujuan pembubaran Dewan Undangan Negeri Pulau Pinang.[33] | |||
Perak | Sultan Perak, Sultan Nazrin Muizzuddin Shah memperkenankan Dewan Undangan Negeri Perak ke-13 dibubarkan berkuatkuasa 9 April 2018 dalam Istiadat Menzahirkan Pembubaran Dewan Undangan Negeri Perak ke 13, setelah Menteri Besar Perak, Dato' Seri Diraja Dr. Zambry Abdul Kadir memohon perkenan Sultan.[34] | |||
Pahang | 1 Julai 2013 | 1 Julai 2018 | 1 September 2018 | Menteri Besar Pahang, Dato' Sri Adnan Yaakob telah membubarkan Dewan Undangan Negeri Pahang pada 7 April 2018 setelah mendapat perkenan daripada Pemangku Sultan Pahang Tengku Abdullah Sultan Ahmad Shah.[25] |
Melaka | Ketua Menteri Melaka Datuk Seri Idris Haron mengumumkan pembubaran Dewan Undangan Negeri Melaka pada 6 April 2018 setelah mendapat persetujuan daripada Yang di-Pertua Negeri Melaka Tun Mohd Khalil Yaakob.[35] | |||
Sabah | 13 Julai 2013 | 13 Julai 2018 | 13 September 2018 | Ketua Menteri Sabah, Tan Sri Musa Aman mengumumkan pembubaran Dewan Undangan Negeri Sabah pada 6 April 2018 setelah mendapat persetujuan dari Yang di-Pertua Negeri Sabah Tun Juhar Mahiruddin.[36] |
Sarawak | 7 Julai 2016 | 7 Julai 2021 | 7 September 2021 | Dewan Undangan Negeri Sarawak telah mengadakan pilihan raya pada tahun 2016 dan tidak dibubarkan dalam masa terdekat. |
DUN Sarawak tidak akan terbubar sehingga 2021 memandangkan pilihan raya terakhir diadakan pada 2016. Sesetengah negeri yang mempunyai Sultan akan mengadakan istiadat pembubaran ringkas DUN seperti Selangor[37] dan Perak.[38][21]
Parti dan pemimpin
[sunting | sunting sumber]Kesemua 53 parti yang layak bertanding dalam pilihan raya dan mendapatkan undi dan boleh memilih seorang wakil di Dewan Rakyat.[39] Selain itu, terdapat beberapa calon bebas yang berkecimpung untuk kawasan pilihan tunggal.
Pemimpin parti yang menguasai majoriti sokongan di Dewan Rakyat adalah orang yang dipanggil oleh Yang di-Pertuan Agong untuk membentuk kerajaan sebagai Perdana Menteri, sedangkan pemimpin parti terbesar yang bukan di dalam kerajaan menjadi Pemimpin Pembangkang.
Jadual di bawah menyenaraikan parti yang kini diwakili di Dewan Rakyat ke-13.
Nama | Ideologi | Pemimpin | Keputusan 2013 | Kerusi Dewan Rakyat ke-13 | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Undian (%) | Kerusi | |||||||
BN | Barisan Nasional | Konservatisme kebangsaan | Najib Razak | 47.38% | 133 / 222
|
130 / 222
| ||
PH | Pakatan Harapan | Demokrasi sosial | Mahathir Mohamad | 36.1% | 67 / 222
|
72 / 222
| ||
GS | Gagasan Sejahtera | Konservatisme Islam | Abdul Hadi Awang | 14.78% | 21 / 222
|
13 / 222
| ||
WARISAN | Parti Warisan Sabah | Regionalisme | Mohd Shafie Apdal | Parti Baharu | 0 / 222
|
2 / 222
| ||
PSM | Parti Sosialis Malaysia | Sosialisme demokratik | Mohd. Nasir Hashim | 0.19% | 1 / 222
|
1 / 222
| ||
Bebas | – | – | – | 0 / 709
|
2 / 709
|
Pendulum pilihan raya lepas
[sunting | sunting sumber]Pilihan raya umum sebelumnya menyaksikan 133 kerusi kerajaan dan 89 kerusi bukan kerajaan mengisi Dewan Rakyat. Pihak kerajaan mempunyai 44 kerusi yang selamat dan 34 kerusi yang agak selamat, manakala pihak yang lain mempunyai 33 kerusi yang selamat dan 18 kerusi yang cukup selamat.
Kandungan panjang
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Pungutan suara
[sunting | sunting sumber]Perhatikan bahawa peratusan mudah bukanlah ramalan yang baik untuk mana parti akan memenangi pilihan raya yang akan datang — pada tahun 2013, Barisan Nasional memenangi 133 kerusi di Dewan Rakyat 222 kerusi, cukup untuk majoriti mudah, walaupun pembangkang Pakatan Rakyat memenangi bahagian yang lebih besar undi popular.
Tarikh | Pemungut | Sampel | BN | PH | GS | Lain-lain | Hasil |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Mei 2018 | Merdeka Center | 1,579 | 37.3% | 43.4% | 19.3% | - | 6.1% |
April 2018 | Merdeka Center[pautan mati kekal] | 1,206 [1] | 40.3% | 43.7% | 16% | - | 3.4% |
Januari 2017 | IM | 104,340 | 27% | 41% | 21% | 14% (TDD.) | 14% |
26-30 Ogos 2016 | IDE Diarkibkan 2018-05-04 di Wayback Machine | 31,341 [2] | 29% | 59% | 12% | - | 30% |
5 Mei 2013 | Pilihan raya umum | 11,257,147 | 47.38% | 50.87% | 15.1% | - | 1.32% |
Perhatikan juga bahawa pada pilihan raya umum 2013, parti komponen Pakatan Harapan dan Gagasan Sejahtera kini bersaing di bawah pakatan rasmi, Pakatan Rakyat. Pada tahun 2015, perselisihan antara parti komponen terhadap Parti Islam Se-Malaysia (PAS) dan keinginan mereka untuk melaksanakan undang-undang hudud mendorong perpecahan, dengan PAS meninggalkan untuk membentuk gabungan Gagasan Sejahtera. Parti-parti lain dalam Pakatan Rakyat, bersama-sama dengan Parti Amanah Nasional (Amanah) dan bekas Perdana Menteri PPBM, membentuk gabungan Pakatan Harapan. Oleh itu, ketika Pakatan Rakyat memenangi undi popular pada 2013, parti komponen yang membentuk Pakatan Harapan tidak.
- Nota
- ↑ - Survei menyampaikan hasil kajian responden Semenanjung Malaysia sahaja.
- ↑ - Survei hanya membentangkan hasil kajian responden Selangor sahaja
Perbelanjaan pilihan raya
[sunting | sunting sumber]Perbelanjaan oleh calon
[sunting | sunting sumber]Sebelum kempen itu, tiada batasan apa yang boleh dibelanjakan oleh parti politik, calon, atau pihak ketiga (perbadanan, kesatuan, kumpulan kepentingan khas, dll): peraturan pengeluaran hanya berkuatkuasa selepas tulisan itu telah digugurkan dan kempen telah bermula. Undang-undang pilihan raya Malaysia menetapkan had perbelanjaan pilihan raya pada RM 200,000 untuk setiap calon parlimen dan separuh daripada kedua bagi setiap calon perundangan negeri.[40]
Perbelanjaan oleh Suruhanjaya Pilihan Raya
[sunting | sunting sumber]Pengerusi SPR Mohd. Hashim Abdullah mengumumkan bahawa ia membelanjakan RM500 juta bagi Pilihan Raya Umum ini,[1] RM 100 juta lebih daripada yang sebelumnya.
Sokongan
[sunting | sunting sumber]Akhbar, organisasi dan individu telah menyokong pihak atau calon individu untuk pilihan raya.
Pemerhati pilihan raya
[sunting | sunting sumber]Pada PRU-14 juga, SPR telah menjemput 14 buah negara sebagai Pemerhati Antarabangsa yang terdiri daripada Badan Pengurusan Pilihan Raya dari negara-negara anggota ASEAN, Komanwel, Asia dan Eropah serta sebuah pusat kajian dan sokongan kepada badan pengurusan pilihan raya yang berpangkalan di Cambridge, United Kingdom iaitu Malaysian Commonwealth Studies Centre (MCSC). SPR juga turut melantik 14 buah NGO dan wakil universiti sebagai pemerhati tempatan untuk menjalankan pemerhatian ke atas penjalanan proses PRU14 ini bermula dari hari penamaan calon sehingga keputusan pilihan raya diumumkan. Pemerhati Antarabangsa dan Pemerhati Tempatan dibenarkan untuk membuat pemerhatian seperti di dalam pusat penamaan calon, pusat mengundi awal, pusat mengundi, tempat pengiraan undi dan proses penjumlahan undi di pusat penjumlahan rasmi undi. [8]
Tujuh negara yang telah bersetuju untuk menghantar wakil mereka termasuk Indonesia, Thailand, Maldives, Timor-Leste, Kemboja, Kyrgyzstan dan Azerbaijan.[41]
Keputusan
[sunting | sunting sumber]Kesemua 222 kerusi parlimen (dan 505 kerusi 12 dewan undangan negeri) dipertandingkan dalam Pilihan Raya Umum. Keputusan telah diumumkan oleh pegawai yang pulang selepas 5 petang, pada 9 Mei.
Parlimen
[sunting | sunting sumber]124 | 74 | 18 | 6 |
PH | BN | GS | Bebas |
---|
Parti | Undi | Kerusi | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Undi | % | Menang | % | +/– | ||||
Pakatan Harapan[a] | PH | 5,518,638[42] | 45.68 | 113 | 50.90 | ▲ 45 | ||
Parti Keadilan Rakyat | PKR | 2,046,394 | 16.94 | 47 | 21.17 | ▲ 17 | ||
Parti Tindakan Demokratik[b] | DAP | 2,098,068 | 18.92 | 42 | 18.92 | ▲ 4 | ||
Parti Pribumi Bersatu Malaysia | BERSATU | 718,648 | 5.95 | 13 | 5.86 | ▲ 13 | ||
Parti Amanah Negara [c] | AMANAH | 655,528 | 5.43 | 11 | 4.95 | ▲ 11 | ||
Parti Warisan Sabah (parti bersekutu) | WARISAN | 280,520 | 2.32 | 8 | 3.61 | ▲ 8 | ||
Barisan Nasional[d] | BN | 4,080,797 | 33.77 | 79 | 35.59 | ▼ 54 | ||
Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu | UMNO | 2,525,713 | 20.90 | 54 | 24.32 | ▼ 34 | ||
Parti Pesaka Bumiputera Bersatu Sarawak | PBB | 220,479 | 1.83 | 13 | 5.86 | ▼ 1 | ||
Parti Rakyat Sarawak | PRS | 59,218 | 0.49 | 3 | 1.35 | ▼ 3 | ||
Kongres India Malaysia | MIC | 167,061 | 1.38 | 2 | 1.35 | ▼ 2 | ||
Parti Demokratik Progresif | PDP | 59,853 | 0.50 | 2 | 0.90 | ▼ 2 | ||
Persatuan Cina Malaysia | MCA | 653,346 | 5.41 | 1 | 0.45 | ▼ 6 | ||
Parti Rakyat Bersatu Sarawak | SUPP | 122,540 | 1.01 | 1 | 0.45 | ▬ | ||
Parti Bersatu Sabah | PBS | 58,351 | 0.48 | 1 | 0.45 | ▼ 3 | ||
Pertubuhan Pasokmomogun Kadazandusun Murut Bersatu | UPKO | 57,062 | 0.47 | 1 | 0.45 | ▼ 2 | ||
Parti Bersatu Rakyat Sabah | PBRS | 11,783 | 0.10 | 1 | 0.45 | ▬ | ||
Parti Gerakan Rakyat Malaysia | GERAKAN | 128,973 | 1.07 | 0 | 0 | ▼ 1 | ||
Parti Liberal Demokratik Sabah | LDP | 8,996 | 0.07 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Progresif Penduduk | myPPP | 7,422 | 0.06 | 0 | 0 | ▬ | ||
Gagasan Sejahtera | GS | 2,041,186 | 16.90 | 18 | 8.11 | ▼ 3 | ||
Parti Islam Se-Malaysia | PAS | 2,032,080 | 16.82 | 18 | 8.11 | ▼ 3 | ||
Parti Ikatan Bangsa Malaysia [e] | IKATAN | 9,025 | 0.08 | 0 | 0 | ▬ | ||
Barisan Jemaah Islamiah Se-Malaysia | BERJASA | 81 | 0.00 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Cinta Malaysia | PCM | 502 | 0.00 | 0 | 0 | ▬ | ||
Gabungan Bersatu Sabah | GBS | 67,175 | 0.56 | 1 | 0.45 | ▲ 1 | ||
Parti Solidariti Tanah Airku | STAR (Sabah) | 21,361 | 0.18 | 1 | 0.45 | ▲ 1 | ||
Parti Harapan Rakyat Sabah | PHRS | 37,708 | 0.31 | 0 | 0 | ▬ | ||
Fail:Sapplogo.gif | Parti Maju Sabah | SAPP | 6,090 | 0.05 | 0 | 0 | ▬ | |
Parti Perpaduan Rakyat Sabah | PPRS | 2,016 | 0.02 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Cinta Sabah | PCS | 8,603 | 0.07 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Sosialis Malaysia | PSM | 3,782 | 0.03 | 0 | 0 | ▼ 1 | ||
| Parti Rakyat Malaysia | PRM | 2,372 | 0.02 | 0 | 0 | ▬ | |
Parti Bersama Malaysia | MUP | 2,102 | 0.02 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Reformasi Negeri | STAR (Sarawak) | 1,299 | 0.01 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Kerjasama Anak Negeri | ANAK NEGERI | 1,173 | 0.01 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Rakyat Gabungan Jaksa Pendamai | PEACE | 1,005 | 0.01 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Barisan Pulau Pinang | PFP | 892 | 0.00 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Bansa Dayak Sarawak Baru | PBDSB | 538 | 0.00 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Bumi Kenyalang | PBK | 392 | 0.00 | 0 | 0 | ▬ | ||
Parti Alternatif Rakyat | PAP | 302 | 0.00 | 0 | 0 | ▬ | ||
Bebas | IND | 71,153 | 0.59 | 3 | 1.35 | ▲ 3 | ||
Undi sah | 12,082,431[42] | |||||||
Undi rosak / kertas undi tidak dipulangkan | 217,083[42] | |||||||
Jumlah undi (turnout: 82.32%) | 12,299,514 | 100.00 | 222 | 100.00 | - | |||
Tidak keluar mengundi | 2,641,110 | |||||||
Pengundi berdaftar[f] | 14,940,624 | |||||||
Keluar mengundi [f] | 14,636,716 | |||||||
Undi awal [f] | 300,255 | |||||||
Undi pos [f] | 3,653 | |||||||
Had umur pengundi [g] (berumur 21 tahun dan ke atas) | 18,359,670 | |||||||
Populasi Malaysia [h] | 32,258,900 | |||||||
Source: Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR)[43] |
- ^ Gunakan logo PKR diatas kertas undi
- ^ Gunakan logo DAP diatas kertas undi (kawasan Timur Malaysia sahaja)
- ^ Gunakan logo AMANAH diatas kertas undi (kawasan Timur Malaysia sahaja) Parlimen Batu Sapi, Sabah.
- ^ Gunakan logo BN diatas kertas undi
- ^ Gunakan logo PAS diatas kertas undi
- ^ a b c d Abdullah, Mohd. Hashim (10 April 2018). Urusan Pilihan Raya Umum ke-14 (in Malay). SPR Media Statement. Retrieved on 8 May 2018.
- ^ The estimates are correct as at February 2018. See Zulkipli, Nur Lela (12 February 2018). 3.6 juta orang muda belum daftar pengundi (in Malay). Berita Harian. Retrieved on 9 May 2018.
- ^ Malaysia (6 February 2018). Perangkaan Demografi Suku Tahun Keempat (ST4) 2017, Malaysia (in Malay). Department of Statistics Malaysia Media Statement. Retrieved on 9 May 2018.
Dewan Undangan Negeri
[sunting | sunting sumber]Negeri / wilayah persekutuan |
Barisan Nasional | Pakatan Harapan | Gagasan Sejahtera | Bebas dan lain-lain | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Undian | % | Kerusi | * | ± | Undian | % | Kerusi | % | ± | Undian | % | Kerusi | % | ± | Undian | % | Kerusi | * | ± | |
Johor | 0 | 0 | 19 | 33.9 | ▬ | 0 | 0 | 36 | 64.3 | ▬ | 0 | 0 | 1 | 1.8 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Kedah | 0 | 0 | 3 | 8.3 | ▬ | 0 | 0 | 18 | 50 | ▬ | 0 | 0 | 15 | 41.7 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Kelantan | 0 | 0 | 8 | 17.8 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ | 0 | 0 | 37 | 82.2 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Melaka | 0 | 0 | 13 | 46.4 | ▬ | 0 | 0 | 15 | 53.6 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Negeri Sembilan | 0 | 0 | 16 | 44.4 | ▬ | 0 | 0 | 20 | 55.6 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Pahang | 0 | 0 | 25 | 59.5 | ▬ | 0 | 0 | 9 | 21.4 | ▬ | 0 | 0 | 8 | 19.0 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Pulau Pinang | 0 | 0 | 2 | 5.0 | ▬ | 0 | 0 | 37 | 92.5 | ▬ | 0 | 0 | 1 | 2.5 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Perak | 0 | 0 | 30 | 50.85 | ▬ | 0 | 0 | 29 | 49.15 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0.00 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Perlis | 0 | 0 | 10 | 66.7 | ▬ | 0 | 0 | 3 | 20 | ▬ | 0 | 0 | 2 | 13.3 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Sabah | 0 | 0 | 31 | 51.67 | ▬ | 0 | 0 | 29 | 48.33 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0.00 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0.00 | ▬ |
Selangor | 0 | 0 | 4 | 7.1 | ▬ | 0 | 0 | 51 | 91.1 | ▬ | 0 | 0 | 1 | 1.8 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Terengganu | 0 | 0 | 10 | 31.3 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ | 0 | 0 | 22 | 67.8 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0 | ▬ |
Jumlah | 0 | 0 | 168 | 32.9 | ▬ | 0 | 0 | 247 | 48.9 | ▬ | 0 | 0 | 90 | 17.8 | ▬ | 0 | 0 | 0 | 0.00 | ▬ |
Isu dan kontroversi
[sunting | sunting sumber]Negara Anggota ASEAN |
Portal Malaysia |
Kedua-dua pemerintah Barisan Nasional dan lawannya Pakatan Harapan telah menimbulkan pelbagai isu dan insentif bagi menarik perhatian rakyat Malaysia.
Penandaan semula
[sunting | sunting sumber]Parti pembangkang, pertubuhan bukan kerajaan dan juga ahli politik dari parti pemerintah menuduh kerajaan gerimander memihak kepada Barisan Nasional dalam penambakan semula sempadan pilihan raya.[45] Kebanyakan sempadan yang baru dibuat semula tidak mempunyai jumlah pengedaran pengundi yang hampir sama.[46] Badan pengawalseliaan pilihan raya di Malaysia, Suruhanjaya Pilihan Raya, telah diketahui oleh reputasi teruk yang mengelilingi ketelusan, dan juga dituduh secara langsung dimanipulasi oleh kerajaan pemerintah sekarang.
Projek Integriti Pilihan Raya (EIP), sebuah projek akademik bebas yang berpusat di Universiti Harvard dan Universiti Sydney yang mengkaji integriti pilihan raya dan memberikan skor PEI (Persepsi Global Integriti Pemilihan) kepada negara-negara di seluruh dunia, telah dalam kertas penyelidikan terbarunya yang diterbitkan pada November 2017, menentukan dan mengutamakan integriti pilihan raya Malaysia di 142 dari 158 negara, di atas Zimbabwe (ke-143), Vietnam (ke-147) dan Afghanistan (ke-150).[47]
Pembubaran PPBM
[sunting | sunting sumber]Sehari sebelum Perdana Menteri Najib Razak mengumumkan tarikh pembubaran Parlimen, Ketua Pengarah Jabatan Pendaftaran Pertubuhan Malaysia (JPPM), Surayati Ibrahim telah membuat sidang media mengumumkan pembubaran sementara Parti Pribumi Bersatu Malaysia.[48] Pihak JPPM telah mengeluarkan perintah pembubaran sementara berdasarkan notis mengikut Seksyen 14(5) Akta Pertubuhan 1966, kepada PPBM yang memperuntukkan PPBM diberi tempoh 30 hari untuk menghantar semua dokumen yang diperlukan JPPM dan jika ada rayuan dan ditolak, PPBM akan dibatalkan pendaftarannya.[49]
PPBM, yang diwakili Setiausaha Agungnya, Datuk Dr Shahruddin Md Salleh kemudiannya memfailkan permohonan bagi mendapatkan kebenaran memulakan semakan kehakiman bagi mencabar keputusan JPPM yang membubarkan sementara parti itu.[50] Pengerusinya, Tun Dr Mahathir Mohamad menegaskan, parti itu berhak berbuat demikian berikutan notis berkenaan tidak sampai kepada pihaknya secara rasmi dan hanya mengetahui mengenainya pembubaran sementara parti melalui khalayak.[51]
Berikutan PRU yang menjelang tidak lama kemudian, Tun Dr Mahathir menyatakan bahawa mereka tidak akan menyertai parti komponen lain dalam Pakatan Harapan berikutan pembubaran sementara parti itu. Ahli PPBM yang bertanding akan dinamakan sebagai calon bebas pada pilihan raya umum kali ini, di bawah logo yang digunakan oleh Pakatan Harapan.[52]
Manifesto
[sunting | sunting sumber]Gabungan Pakatan Harapan telah melancarkan manifesto yang bertemakan "Membina Negara Memenuhi Harapan" untuk pilihan raya umum ke-14 pada 8 Mac 2018. Manifesto tersebut telah dilancarkan oleh calon perdana menteri mereka iaitu Tun Dr Mahathir Mohamad di Pusat Konvesyen Ideal, Shah Alam di hadapan pimpinan PPBM, DAP, PKR dan Amanah.[53] Manifesto yang menjanjikan 10 perkara, terutama meringankan beban rakyat dalam masa 100 hari pertama pentadbiran kerajaan PH itu terangkum dalam 5 teras utama Buku Harapan. Selain menenaraikan 10 janji dalam tempoh 100 hari, manifesto tersebut juga menyenaraikan 60 janji dalam tempoh lima tahun dan lima iltizam khusus.[54]
Gagasan Sejahtera (GAGASAN) yang diterajui PAS pula melancarkan manifesto "Malaysia Sejahtera" pada 18 Mac 2018 dengan menawarkan 20 perkara utama bagi menghadapi PRU-14.[55] Pengerusi GAGASAN, Datuk Seri Hadi Awang, berkata tawaran kepada kumpulan sasar itu dalam bentuk dasar dan penyelesaian bagi mengatasi bebanan rakyat dalam jangka masa pendek dan panjang.[56]
Parti pemerintah Barisan Nasional telah membuat majlis pelancaran Manifesto BN, di Stadium Axiata Arena pada 7 April 2018.[57] Manifesto yang bertemakan "Bersama BN Hebatkan Negaraku" itu dilancarkan sendiri oleh Pengerusi Barisan Nasional, Datuk Seri Najib Razak. Manifesto BN untuk PRU kali ini menjadi inti pati aku janji yang terkandung dalam dokumen setebal 262 muka surat dan disifatkan oleh pucuk pimpiannya sebagai yang terbaik dan bersifat paling menyeluruh pernah dihasilkan. Berteraskan 14 tema utama merangkumi 365 inisiatif[58], manifesto itu disifatkan mereka mampu menyentuh denyut nadi segenap lapisan masyarakat di negara ini yang sering dahagakan limpahan kesan pembangunan.[59]
Hari Pengundian pada pertengahan minggu
[sunting | sunting sumber]Pengumuman SPR bahawa hari pengundian ditetapkan pada hari Rabu menimbulkan kekecohan dengan rasa tidak puas hati di kalangan pelbagai pihak. Reaksi segera mendapati bukan sahaja ahli politik pembangkang, malah pemimpin masyarakat sivil dan warga maya juga mempersoalkan rasional mengadakan pilihan raya pada hari Rabu.[60] Kali terakhir pilihan raya umum diadakan pada hari Rabu ialah ketika Pilihan Raya Umum 1959.
Sesetengah rakyat Malaysia membantah keputusan SPR untuk menetapkan Hari Pengundian pada pertengahan minggu (Rabu, 9 Mei) daripada menetapkan pada hujung minggu (iaitu hari Sabtu) seperti yang berlaku pada Pilihan Raya Umum yang lalu. Sebahagian daripada mereka, termasuk pengerusi Pakatan Harapan Mahathir Mohamad,[61] Timbalan Presiden PAS Tuan Ibrahim Tuan Man[62] dan pengerusi Bersih Maria Chin,[63] melihat keputusan sedemikian untuk menjadi tidak adil, tidak demokratik dan percubaan untuk menolak hak rakyat untuk mengundi; sesetengah pihak lain telah mendakwa bahawa keputusan itu dipengaruhi oleh Barisan Nasional. (Tarikh hujung minggu amat hampir dengan tarikh 13 Mei)
Pengerusi Pakatan Harapan, Tun Dr Mahathir Mohamad menyatakan tindakan ini sekali gus bukan satu tindakan demokratik kepada pengundi itu sendiri kerana keputusan itu juga akan memberi kesan kepada Barisan Nasional dan Pakatan Harapan sendiri.[64] Datuk Seri Dr Salleh Said Keruak pula menegaskan bahawa hari pengundian pada pilihan raya umum bukanlah isu utama kerana banyak kelonggaran diberikan kepada penjawat awam dan pekerja swasta pada hari mengundi.[65]
Walau bagaimanapun, Seksyen 25 Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954 menyatakan bahawa mana-mana majikan yang menghalang pekerja mereka untuk keluar mengundi pada hari tersebut boleh diambil tindakan denda tidak lebih RM5,000 atau dipenjara setahun jika sabit kesalahan.
Sehubungan itu, Pejabat Perdana Menteri mengisytiharkan bahawa 9 Mei 2018 sebagai hari kelepasan am tambahan bagi seluruh negara sempena hari mengundi pilihan raya umum ke-14 (PRU-14). Pengisytiharan cuti umum itu dibuat berdasarkan seksyen 8 Akta Hari Kelepasan 1951 bagi Semenanjung Malaysia dan Wilayah Persekutuan Labuan, Bagi Sabah dan Sarawak pula, Kerajaan-Kerajaan Negeri tersebut hendaklah mengisytiharkan hari kelepasan am tambahan pada tarikh tersebut mengikut Ordinan Hari Kelepasan Am masing-masing.[66]
Kontroversi Hari Penamaan calon
[sunting | sunting sumber]Kontroversi telah tercetus selepas enam calon pakatan pembangkang, Pakatan Harapan, hilang kelayakan pada Hari Penamaan Calon. Kes yang paling menonjol ialah Naib Presiden PKR, Chua Tian Chang, apabila pegawai SPR tempatan menghalang beliau daripada mempertahankan kerusi Parlimen Batu disebabkan oleh sabitan Mahkamah Tinggi Shah Alam pada 2 Mac tahun ini, mengenakan denda RM2,000 ke atas beliau kerana mengeluarkan perkataan kesat yang mengaibkan seorang pegawai polis, [67][68] tetapi bercanggah dengan penjelasan Mahkamah Tinggi yang menjelaskan bahawa beliau layak untuk bertanding sebagai Ahli Parlimen.[69] Sementara itu, di Rantau, Negeri Sembilan, Menteri Besar Mohamad Hasan menang tanpa bertanding[70] selepas calon pembangkang, Dr. Streram Sinnasamy dicegah daripada memasuki pusat penamaan calon, dengan alasan dia tidak mempunyai pas masuk yang sah, walaupun beliau mendakwa bahawa dia tidak pernah diberikan pas dan kenyataan bahawa tidak ada undang-undang yang mewajibkan calon harus memiliki pas untuk masuk.[71] Empat calon pembangkang yang lain telah dilarang kerana muflis, walaupun terdapat dakwaan bahawa pemeriksaan awal dengan pihak berkuasa telah mengesahkan keupayaan mereka untuk bertanding.
Tidak seperti PRU yang lepas yang melibatkan beberapa orang selebriti turut bertanding, PRU kali ini hanya menyaksikan selebriti Azwan Ali diterima bertanding di DUN Bukit Antarabangsa untuk berdepan dengan abangnya sendiri, Mohamed Azmin.[72] Warga tua yang terkenal bertanding sebagai calon bebas dua PRU yang lepas, Maimun Yusof atau yang lebih dikenali sebagai Tok Mun, tidak dapat bertanding pada kali ini akibat tidak mempunyai wang deposit yang diperlukan untuk menjadi calon bagi kerusi Parlimen Kuala Terengganu, tetapi beliau mengkhabarkan sudah menabung untuk Pilihan Raya Umum ke-15.[73] Ini menjadikan Tun Dr. Mahathir sebagai calon paling tua yang bertanding pada PRU kali ini.[74]
PRU kali ini juga turut menyaksikan pertembungan antara ahli keluarga. Anataranya ialah dua orang anak Allahyarham Datuk Nik Abdul Aziz Nik Mat iaitu Nik Abduh dan Nik Omar bertanding atas tiket parti yang berbeza iaitu masing-masing sebagai calon PAS di Parlimen Bachok dan calon Pakatan Harapan di kerusi DUN Chempaka.[75] Pada masa yang sama, Presiden Parti Warisan Sabah (Warisan) Datuk Seri Mohd Shafie Apdal yang akan menentang sepupunya, Datuk Seri Nasir Sakaran, bagi calon Barisan Nasional (BN) di kerusi DUN Senallang.[76]
Dakwaan membeli undi
[sunting | sunting sumber]Gabungan pemerintah, Barisan Nasional, telah menghadapi kritikan atas pembelian undi yang didakwa. Kajian Nikkei Asia telah mengambil langkah-langkah seperti bonus tunai yang diserahkan kepada penjawat awam dan pesara, komponen utama asas sokongan, berlaku sebelum pembubaran rumah Parlimen yang lebih rendah,[77] dengan langkah-langkah lain yang diumumkan semasa jejak kempen termasuk "bantuan khas" sebanyak RM500 (AS $ 127) dan unit rumah sosial terpelihara untuk pekerja syarikat berkaitan kerajaan DRB-HICOM[78] serta kenaikan upah minimum.[79]
Di dalam kawasan pilihan raya, Ahli Parlimen Barisan Nasional telah mendapat kritikan yang ketara daripada pengawas pemilihan Bersih, dengan tujuh daripada sepuluh orang yang dinamakan dalam "Dewan Pemecatan Kesalahan Pemilihan" mereka dari parti komponen Barisan Nasional. Musa Aman, Noh Omar, Hamzah Zainudin dan Shahanim Mohd Yusuf (BN-UMNO) serta P. Kamalanathan dan Jaspal Singh (BN-MIC) secara terang-terangan ditegur kerana menyerahkan makanan, petrol, perabot, barangan runcit dan motosikal percuma kawasan pilihan raya, dalam apa yang dilihat secara meluas sebagai percubaan untuk mengundi undi yang memihak kepada mereka.[80]
Kontroversi juga telah meletus semasa pertempuran Barisan Nasional untuk kawasan Sekinchan, dianggap kerusi parlimen yang dipegang oleh parti pembangkang DAP, di mana satu acara pilihan raya yang dianjurkan oleh Datuk Seri Jamal Yunos (ketua UMNO untuk Sungai Besar) menyokong calon tempatan Lee Yee Yuan (BN-MCA) termasuk prasmanan semua-anda-boleh-makan, peluang untuk memenangi motosikal dan hadiah wang tunai RM25,000 (AS $ 6,345), serta janji pembayaran RM2,000 (setiap 50an) jika mereka dipilih.[81] Kesemua bayaran, bersama-sama dengan derma RM150,000 yang dijanjikan dan Mercedes-Benz C200 yang ditawarkan pada acara seterusnya, dikatakan telah disumbangkan oleh "ahli perniagaan yang berjaya" di kampung nelayan kecil (penduduk: 20,000) yang mahu menunjukkan "rasa syukur" mereka kepada BN.[82] Walaupun Yunos menafikan sebarang kesalahan, mendakwa bahawa dia bukan calon tetapi "hanya menyampaikan sumbangan daripada individu tertentu," cawangan DAP Sekinchan telah membuat laporan polis terhadapnya kerana didakwa membeli undi.[83]
Yunos juga menghadapi kontroversi kerana ditangkap pada video yang mengeluarkan nota RM50 (AS$ 13) dari beg di sebuah majlis di Kampung Sungai Leman Bendang Utara, yang juga sebahagian daripada Sekinchan. Dia mendakwa bahawa mereka yang dibayar adalah "pekerja parti" yang bertanggungjawab untuk "memasang bendera, pungutan dan bahan lain," tuntutan bahawa media tidak dapat mengesahkan secara bebas. Outlet media Malaysiakini menyatakan bahawa kebanyakan mereka yang dibayar tidak memakai warna Barisan Nasional, dan jumlah besar warga tua dan kanak-kanak hadir di majlis tersebut.[84]
Pakatan pembangkang utama, Pakatan Harapan, juga tidak kebal terhadap tuduhan membeli undi. Manifesto Pakatan Harapan, khususnya, menyenaraikan sebagai janji utama pemansuhan GST 6% Malaysia dan kenaikan upah minimum, yang wartawan dan penganalisis kewangan menuntut jumlah populisme tong babi yang boleh memberi kesan negatif kepada kewangan kerajaan Malaysia.[85] Bersih juga termasuk Afif Bahardin (PH-PKR) atas Dewan Kesalahan Pilihan Raya mereka dengan menggunakan program kerajaan negeri Pulau Pinang untuk memberi sumbangan seperti hamper kepada pengundi di kawasannya di Seberang Jaya.
Tambahan pula, Ahmad Yakob (GS-PAS) Ketua Menteri Kelantan, dipilih sebagai kritikan selepas "menggunakan sumber kerajaan Kelantan secara berulang kali" untuk memberi manfaat kepada kempen partinya, PAS (bersaing sebagai komponen utama Gabungan Gagasan Sejahtera), termasuk dengan menyerahkan wang tunai kepada pemimpin agama di dewan kerajaan negeri yang dilindungi oleh bendera PAS.
Lihat juga
[sunting | sunting sumber]- Senarai calon pilihan raya umum Malaysia 2018
- Keputusan pilihan raya umum Malaysia 2018 mengikut parlimen
- Keputusan pilihan raya umum Malaysia 2018 mengikut negeri
- Ahli Dewan Undangan Negeri, Parlimen Malaysia ke-14
- Senarai kawasan pengundian di Malaysia
- Pilihan raya umum Malaysia 2013
- Kontroversi Najib Razak
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ a b c d Hafiz Marzukhi (10 April 2018). "PRU 14: SPR tetapkan Rabu 9 Mei hari mengundi" (dalam bahasa Malay). Astro Awani. Dicapai pada 10 April 2018.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ^ "Redelineation report gazetted with king's consent". Free Malaysia Today. 29 March 2018. Dicapai pada 6 April 2018.
- ^ Berita Harian Online: Parlimen bubar esok
- ^ Sinar Harian: Parlimen bubar esok: PM
- ^ "PRU 14 Dashboard". 10 Mei 2018. Dicapai pada 9 May 2018.
- ^ "Pakatan takes Putrajaya, buoyed by 'Malay tsunami' | Malay Mail". www.malaymail.com. Dicapai pada 9 Mei 2018.
- ^ "Jailed Malaysia politician 'to get pardon'". 11 May 2018. Dicapai pada 11 Mei 2018 – melalui www.bbc.com.
- ^ a b c Kenyataan Media Selepas Mesyuarat Khas SPR Berkaitan Urusan PRU14 Bil.27/2018
- ^ Marzukhi, Hafiz (10 April 2018). "PRU 14: SPR tetapkan Rabu 9 Mei hari mengundi". Astro Awani. Dicapai pada 10 April 2018.
- ^ Rashvinjeet S. Bedi (28 March 2018). "PM tables redelineation report, significant changes in some states". The Star. Dicapai pada 6 April 2018.
- ^ "Parlimen bubar esok: PM" (dalam bahasa Malay). Sinar Harian. 6 April 2018. Dicapai pada 6 May 2018.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ^ "GE14: It's on, Parliament will dissolve on Saturday". The Star. 6 April 2018. Dicapai pada 6 April 2018.
- ^ "Nomination for GE14 to begin soon". Bernama. New Straits Times. 28 April 2018. Dicapai pada 6 May 2018.
- ^ Reme Ahmad (28 April 2018). "Malaysia election: Nominations close, campaign for May 9 polls begins". The Straits Times. Dicapai pada 6 May 2018.
- ^ "11 days set for campaigning". The Star. 11 April 2018. Dicapai pada 6 May 2018.
- ^ "Early voting starts on May 5 for 300,000 voters". The Star. 4 May 2018. Dicapai pada 6 May 2018.
- ^ "Malaysia's Mahathir Mohamad sworn in after shock comeback victory". BBC. 10 May 2018. Dicapai pada 10 May 2018.
- ^ "Ahead of GE14, EC orders 100,000 bottles of indelible ink from India". The Malay Mail. 23 February 2018. Dicapai pada 15 May 2018.
- ^ Malaysia (2016). Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954 Diarkibkan 2018-04-10 di Wayback Machine (in Malay). s. 19(1).
- ^ Fahami fungsi Kerajaan Sementara oleh Tony Paridi Bagang
- ^ a b "8 negeri bubar DUN sehingga kini". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-06-11. Dicapai pada 2018-04-09.
- ^ DUN PAHANG BUBAR
- ^ DUN Kedah bubar hari ini
- ^ MStar Online: Lima negeri bubar DUN pada Sabtu
- ^ a b c "8 state assemblies dissolved so far". Bernama. Free Malaysia Today. 7 April 2018. Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-06-20. Dicapai pada 8 April 2018.
- ^ MB Terengganu menghadap Sultan Mizan
- ^ Astro Awani: Bubar DUN: MB Terengganu menghadap Sultan Mizan esok
- ^ "Yang Dipertuan Besar consents to dissolution of Negri Sembilan state assembly". Bernama. The Malay Mail. 6 April 2018. Dicapai pada 8 April 2018.
- ^ "Sultan Ibrahim consents to dissolution of Johor state assembly". Bernama. The Malay Mail. 6 April 2018. Dicapai pada 8 April 2018.
- ^ Bernama: DUN Johor bubar hari ini - SUK Johor
- ^ Harian Metro: DUN Selangor bubar
- ^ "Perlis state assembly to dissolve tomorrow, says Azlan". Bernama. The Malay Mail. 6 April 2018. Dicapai pada 8 April 2018.
- ^ "Guan Eng to meet Penang governor April 9 for dissolution consent". Malay Mail. 7 April 2018.
- ^ "Perak MB to seek audience with Sultan Nazrin on Saturday". The Star. 6 April 2018. Dicapai pada 6 April 2018.
- ^ "Melaka to dissolve state assembly tomorrow". Bernama. The Malay Mail. 6 April 2018. Dicapai pada 8 April 2018.
- ^ Julia Chan (6 April 2018). "CM: Sabah assembly's dissolution tomorrow". The Malay Mail. Dicapai pada 8 April 2018.
- ^ BERNAMA: Istiadat pembubaran DUN Selangor Isnin depan
- ^ Astro Awani: Sultan Nazrin titah bubar pun perlu ada istiadat, sama seperti tubuhkan kerajaan
- ^ "Parti yang berdaftar dengan SPR" (dalam bahasa Malay). Election Commission of Malaysia. Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-04-23. Dicapai pada 8 May 2018.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ^ Malaysia (2016). Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954 Diarkibkan 2018-04-10 di Wayback Machine (dalam Bahasa Melayu). s. 19(1).
- ^ "Malaysia election: Seven countries confirm participation as foreign observers for May 9 vote". The Straits Times. 10 April 2018. Dicapai pada 12 April 2018.
- ^ a b c Koh, Aun Qi (15 May 2018). "Discrepancies in media reports of GE14 popular vote". Malaysiakini. Dicapai pada 15 May 2018.
- ^ "Dashboard PRU 14". Pilihan Raya Umum Malaysia 14. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Dicapai pada 11 May 2018.
- ^ Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia www.spr.gov.my/
- ^ Michael Murty (3 January 2018). "Gerakan man flays EC for 'gerrymandering of the highest order'". Free Malaysia Today. Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-01-03. Dicapai pada 6 April 2018.
- ^ Yiswaree Palansamy (20 January 2017). "Selangor lists six 'supersized' seats as examples of EC's alleged gerrymandering". The Malay Mail. Dicapai pada 6 April 2018.
- ^ Looi Sue-Chern (1 December 2017). "Study finds Malaysia near bottom in electoral integrity". The Malaysian Insight. Dicapai pada 6 April 2018.
- ^ PPBM dibubarkan
- ^ Harian Metro: PPBM diperintah bubar sementara
- ^ Berita Harian Plus: PPBM fail kebenaran semakan kehakiman cabar ROS
- ^ Astro Awani: PPBM akan buat rayuan susulan pembubaran sementara parti - Tun Mahathir
- ^ MStar Online: Ahli PPBM tak akan sertai parti lain - Tun M
- ^ Manifesto PH janji 10 perkara, beban rakyat ringan dalam 100 hari
- ^ Sinar Harian: Lima teras utama dalam manifesto Pakatan Harapan
- ^ Berita Harian: 20 tawaran dalam manifesto GAGASAN
- ^ Manifesto PAS, Gagasan Sejahtera tawar rumah murah, RUU 355, diyat
- ^ malaysiagazette.com: Pelancaran Manifesto Barisan Nasional – PRU14
- ^ BHPlus: Bersama BN Hebatkan Negaraku
- ^ Berita Harian: Keputusan A1, usah tolak BN
- ^ Kecoh hari pengundian jatuh pada hari bekerja
- ^ Koh Jun Lin. "Wednesday polling day 'undemocratic', says Dr M". Malaysiakini. Dicapai pada 11 April 2018.
- ^ Md Sharom, Nina Fazurin (10 April 2018). "Merompak hak rakyat untuk mengundi". Sinar Harian (dalam bahasa Malay). Dicapai pada 11 April 2018. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan)CS1 maint: unrecognized language (link) - ^ Phung, Adrian; Singh, Rajvinder (10 April 2018). "Bersih 2.0 slams EC's midweek polling date". The Sun Daily. Dicapai pada 11 April 2018. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan) - ^ Astro Awani: Buang undi hari Rabu susahkan mereka yang bekerja - Tun M
- ^ Astro Awani: Penentuan tarikh pilihan raya adalah kuasa SPR - Salleh
- ^ Berita Nasional Malaysia, BERNAMA (11 April 2018). "9 Mei diisytihar cuti kelepasan am tambahan". Berita Harian Online. Dicapai pada 11 April 2018. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan) - ^ http://www.astroawani.com/berita-malaysia/mahkamah-tinggi-tolak-saman-tian-chua-terhadap-spr-174492
- ^ "Tian Chua disqualified from Batu seat, four others running". The Star Online. 28 April 2018. Dicapai pada 29 April 2018 – melalui thestar.com.my. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan) - ^ High Court rules Tian Chua can run in GE14.
- ^ "Mohamad Hasan menang tanpa bertanding". Mstar Online. 28 April 2018. Dicapai pada 29 April 2018 – melalui Bernama. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan) - ^ hermesauto (2018-04-28). "A Malaysia general election of many firsts from the start". The Straits Times (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2018-04-29.
- ^ Uffa, Maria (28 April 2018). "Azwan Ali tiba awal di pusat penamaan calon". Berita Harian Online. Dicapai pada 29 April 2018. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan) - ^ Salim, Zaid (28 April 2018). "Tok Mun saves up for GE15". New Straits Times. Dicapai pada 29 April 2018. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan) - ^ ZULKEFLI, ADIE SURI; OSMAN, HAMZAH (28 April 2018). "Mahathir calon paling tua". Dicapai pada 29 April 2018. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan) - ^ "Anak Allahyarham Nik Aziz buat kejutan di DUN Chempaka". Astro Awani. 28 April 2018. Dicapai pada 2 Mei 2018. Cite has empty unknown parameter:
|dead-url=
(bantuan) - ^ http://www.astroawani.com/berita-politik/mohd-shafie-pertahan-parlimen-semporna-lawan-sepupu-di-dun-senallang-173937
- ^ "Pork-barrel election pledges are a step back for Malaysian democracy". Nikkei Asian Review. 25 April 2018. Dicapai pada 5 May 2018.
- ^ Joash Ee De Silva (27 April 2018). "Najib announces RM500 special aid each for DRB-Hicom employees". The Star. Dicapai pada 5 May 2018.
- ^ "Najib promises paternity leave, higher minimum wages". Bernama. Free Malaysia Today. 1 May 2018. Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-05-16. Dicapai pada 5 May 2018.
- ^ "MEDIA STATEMENT (29 APRIL 2018): BERSIH 2.0 Unveils New Line-up in the Hall of Shame 10 days to Polling Day". Bersih. Dicapai pada 5 May 2018.
- ^ Annabelle Lee; Wong Kai Hui (1 May 2018). "BN fetes Sekinchan Chinese folk to feast, music and cash prizes". Malaysiakini. Dicapai pada 5 May 2018.
- ^ "Despite police report, Jamal Yunos promises Mercedes-Benz giveaway at next 'concert'". The Malay Mail. 2 May 2018. Dicapai pada 5 May 2018.
- ^ "Sekinchan DAP lodges report against Jamal Yunos". The Star. 2 May 2018. Dicapai pada 5 May 2018.
- ^ Wong Kai Hui (2 May 2018). "Jamal rallies troops, hands RM50 to 'workers'". Malaysiakini. Dicapai pada 5 May 2018.
- ^ William Pesek (10 April 2018). "An election campaign Malaysia cannot afford". Nikkei Asian Review. The Edge Markets. Dicapai pada 5 May 2018.
Pautan luar
[sunting | sunting sumber]Laman web rasmi
[sunting | sunting sumber]Manifesto
[sunting | sunting sumber]- BN: Muat turun Diarkibkan 2018-04-08 di Wayback Machine
- PH: Muat turun
- GS: Muat turun