Pergi ke kandungan

Melaka

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Rencana ini mengenai negeri di Malaysia. Untuk pokok bernama sama, sila lihat pokok melaka. Untuk kuih bernama sama, sila lihat buah melaka.
Melaka
Melake
Negeri
Transkripsi lain
 • Jawiملاک‎
 • Cina马六甲 (Ringkas)
馬六甲 (Tradisional)
 • Tamilமலாக்கா
Malākkā (Transliterasi)
 • KristangMalaká
Nama panggilan: Negeri Bersejarah
Cogan kata: Bersatu Teguh
Lagu: "Melaka Maju Jaya"
Peta menunjukkan lokasi Melaka di Malaysia
   Melaka di    Malaysia
Koordinat: 2°12′N 102°15′E / 2.200°N 102.250°E / 2.200; 102.250Koordinat: 2°12′N 102°15′E / 2.200°N 102.250°E / 2.200; 102.250
NegaraMalaysia
Ibu kota
(dan bandar raya terbesar) 		Bandaraya Melaka
Pentadbiran
 • JenisSistem berparlimen
 • Yang di-PertuaMohd Ali Mohd Rustam
 • Ketua MenteriAb Rauf Yusoh
Keluasan
 • Jumlah1,713 km2 (661 batu persegi)
Aras tertinggi
(Bukit Gapis)
512 m (1,680 ft)
Penduduk
 (2020)[1]
 • Jumlah998,428
 • Anggaran 
(2023)
1,027,500
 • Kepadatan622/km2 (1,610/batu persegi)
Indeks Pembangunan Manusia
 • IPM (2019)0.835 (sangat tinggi) (Ke-4)
Poskod
75xxx hingga 78xxx
Kod panggilan06
Kod ISO 3166MY-04
Pendaftaran kenderaanM
Kesultanan Melayu MelakaAbad ke-15
Penguasaan Portugis[2]24 Ogos 1511
Penguasaan Belanda[3][4]14 Januari 1641
Penguasaan British[3][4][5][6]17 Mac 1824
Pendudukan Jepun[7][8]11 Januari 1942
Kemasukan ke dalam Malayan Union[9]1 April 1946
Kemasukan ke dalam Persekutuan Tanah Melayu[10]1 Februari 1948
Kemerdekaan sebagai sebahagian daripada Persekutuan Tanah Melayu[11]31 Ogos 1957
Laman sesawangwww.melaka.gov.my

Melaka[12] (Jawi: ‏ملاک‎‎) atau secara rasminya Melaka Negeri Bersejarah, merupakan sebuah negeri di Malaysia yang terletak di kawasan selatan Semenanjung Tanah Melayu menghadap Selat Melaka. Negeri ini bersempadankan Negeri Sembilan di bahagian utara dan barat dan Johor di bahagian selatan. Eksklaf Tanjung Tuan juga bersempadankan Negeri Sembilan di bahagian utara. Ibu negerinya ialah Bandaraya Melaka, yang disenaraikan sebagai Tapak Warisan Dunia UNESCO sejak 7 Julai 2008. Bandaraya Melaka terletak 148 kilometer (92 bt) ke arah tenggara ibu negara Malaysia Kuala Lumpur, 235 kilometer (146 bt) ke arah barat laut bandar raya terbesar Johor Johor Bahru dan 95 kilometer (59 bt) ke arah barat laut bandar raya kedua terbesar Johor Batu Pahat.

Melaka mempunyai hutan hujan tropika dengan berbagai-bagai jenis flora dan fauna dan mengalami iklim khatulistiwa. Terletak tepat di selatan Banjaran Titiwangsa, sebahagian besar daripada negeri ini adalah kawasan datar yang bertaburkan inselberg, dengan Bukit Gapis sebagai puncak tertinggi.

Walaupun Melaka merupakan lokasi salah satu kesultanan Melayu awal, iaitu Kesultanan Melaka, sistem beraja tempatan ini telah dimansuhkan ketika Portugis menaklukinya pada tahun 1511. Ketua negeri ini ialah Yang di-Pertua Negeri atau secara tidak rasminya Gabenor, dan bukannya seorang sultan. Melaka terkenal dengan sejarah uniknya dan ia merupakan salah satu destinasi pelancong utama di Malaysia. Dengan kedudukan yang amat strategik untuk laluan perdagangan antarabangsa, Melaka pernah menjadi sebuah pusat perdagangan antarabangsa yang terkenal di Timur. Banyak pedagang yang berlabuh di Melaka, terutamanya pedagang dari Tanah Arab, China dan India, berdagang di pelabuhan Melaka, dan dari situlah lahirnya banyak keturunan dan suku kaum tersebut yang wujud di Melaka sehingga hari ini. Pelbagai adat etnik dan tradisi bercampur dengan sempurna di Melaka. Kehidupan aman rakyat Melaka berpunca daripada kehidupan pelbagai kaum yang telah melahirkan orang-orang Melayu, Cina, India, Baba dan Nyonya, Serani, dan Chitty.[13]

Pada tahun 2008, Melaka diisytiharkan oleh UNESCO sebagai Bandar Warisan Dunia (World Heritage Site).[14]

Negeri Melaka juga diisytiharkan sebagai 'Melaka Maju' pada tahun 2010. Melaka juga digelar sebagai Negeri Bandar Teknologi Hijau.[15][16] Negeri ini mempunyai penduduk yang agak berpendidikan tinggi, dengan kadar literasi remaja 99.5% seperti yang dilaporkan oleh Laporan Matlamat Pembangunan Millennium 2015.[17] Pada tahun 2016, Melaka menjadi tempat paling selamat untuk tinggal di Malaysia.[18] Kadar jenayah indeks negeri mencatatkan penurunan sebanyak 15.5 peratus pada tahun 2017 dengan 3,096 kes direkodkan berbanding 3,663 pada 2016.[19] Melaka mencatatkan pertumbuhan Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) sebanyak 8.1% pada 2017, yang kedua tertinggi di negara ini selepas Sabah. Sektor perkhidmatan kekal sebagai penyumbang utama kepada ekonomi negeri ini pada 44.8% daripada KDNK. KDNK per kapita juga berkembang 11.2% kepada RM46,015 pada 2017, melebihi angka peringkat nasional sebanyak RM42,228.[20] Laporan Sosioekonomi Negeri 2017 yang diterbitkan pada 26 Julai 2018 melaporkan bahawa Melaka merupakan negeri yang merekodkan kadar pengangguran terendah pada tahun 2017 dengan hanya 1.0 peratus.[21]

Etimologi

[sunting | sunting sumber]

Nama negeri ini berasal daripada kisah penubuhan Kesultanan Melaka oleh Parameswara, yang mencari lokasi baharu untuk menubuhkan kerajaan setelah melarikan diri daripada serangan Majapahit di Singapura. Sebagaimana kisahnya, Parameswara sedang berehat di bawah sebatang pokok Melaka yang berdekatan sebatang sungai, sambil memerhatikan anjingnya menerkam seekor pelanduk. Pelanduk itu kemudiannya menendang anjingnya ke dalam sungai. Baginda berasa amat kagum dengan keberanian pelanduk itu, lalu bertanyakan nama pokok tempat baginda bersandar kepada para pengikutnya. Para pengikutnya memberitahu bahawa nama pokok itu ialah Melaka. Maka, baginda telah memilih kawasan tersebut sebagai kerajaannya dan menamakannya Melaka.

Semasa pemerintahan Sultan Muhammad Shah (1424–1444), pedagang Arab telah memanggil kerajaan ini dengan nama 'Malakat' yang bermaksud kumpulan pedagang, disebabkan kerajaan ini menempatkan pelbagai komuniti perdagangan.[22]

Sejarah

[sunting | sunting sumber]

Kesultanan Melaka

[sunting | sunting sumber]
Imej panji Kesultanan Melaka dari peta Portugis The Cantino Planisphere yang telah dihasilkan pada tahun 1502 iaitu kira-kira 9 tahun sebelum Melaka diserang Portugis pada tahun 1511
Sultan Melaka Tempoh memerintah
Parameswara
(Raja Iskandar Shah)		 1400 – 1414
Megat Iskandar Shah 1414 – 1424
Sultan Muhammad Shah, Melaka 1424 – 1444
Sultan Abu Syahid 1444 – 1446
Sultan Muzaffar Shah 1446 – 1456
Sultan Mansur Shah 1456 – 1477
Sultan Alauddin Riayat Shah 1477 – 1488
Sultan Mahmud Shah 1488 – 1511
Rencana utama: Kesultanan Melaka

Sebelum kedatangan Sultan pertamanya, kawasan negeri ini pada mulanya merupakan sebuah perkampungan nelayan. Melaka telah ditubuhkan oleh Parameswara, yang juga dikenali sebagai Iskandar Shah sekitar tahun 1400. Melaka ditubuhkan sebagai sebuah kerajaan yang menempatkan pelabuhan strategik, didorong dengan lokasinya yang berada di titik paling sempit di Selat Melaka. Kesultanan ini memerintah Melaka selama 110 tahun sehingga ditawan oleh pihak Portugis pada tahun 1511.[23]

Melaka mula menjalinkan hubungan diplomatik dengan Dinasti Ming seawal abad ke-15, apabila utusan perdagangan rasmi China pimpinan Laksamana Yin Qing mula tiba di Melaka. Hubungan diplomatik ini memberikan perlindungan kepada Melaka daripada Siam dan Majapahit serta menggalakkan pembangunan Melaka sebagai pusat utama dalam laluan perdagangan antara China dan India. Menurut Sulalatus Salatin, Hang Li Po, puteri Maharaja Dinasti Ming telah tiba di Melaka bersama 500 pengiring dan mengahwini Sultan Mansur Shah bagi memperkuat hubungan antara dua kerajaan.

Kesultanan Melaka mencapai kemuncak kuasanya semasa pemerintahan Sultan Mansur Shah, dengan jajahannya meliputi Semenanjung Tanah Melayu, Singapura, dan sebahagian besar Sumatera.[24][25]

Sultan Mahmud Shah, merupakan Sultan Melaka yang terakhir sebelum Melaka dijajah Portugis.[26][27]

Pemerintahan penjajah

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Sejarah Melaka
Kubu A Famosa, bekas penjajahan Portugis di Melaka
Pembinaan Kubu Middleburg telah dilaksanakan pada tahun 1660 ketika itu dibawah era Kolonial Belanda, ia terletak secara strategik di muara Sungai Melaka.

Melaka dikuasai oleh pihak Portugis di bawah pimpinan Alfonso de Albuquerque pada 24 Ogos 1511.[28] Ia menjadi suatu pangkalan strategik bagi pengembangan pihak Portugis di Hindia Timur dan diperintah oleh mereka selama 130 tahun.

Pada 14 Januari 1641, pihak Belanda menguasai Melaka dengan menewaskan pihak Portugis melalui bantuan Sultan Johor. Belanda memerintah Melaka dari tahun 1641 hingga 1798 tetapi mereka tidak berminat membangunkannya sebagai pusat perdagangan tetapi memberi tumpuan yang lebih penting kepada Batavia (Jakarta) di Jawa sebagai pusat administrasi mereka. Walau bagaimanapun, mereka masih membina mercu tanda mereka, lebih dikenali sebagai Stadthuys. Di zaman Belanda bangunan itu berwarna putih, cat merah adalah kemudiannya.

Melaka diserahkan kepada British dalam Perjanjian Anglo-Belanda pada tahun 1824 sebagai pertukaran untuk Bencoolen di Sumatera. Dari tahun 1824 hingga 1942, Melaka berada di bawah pemerintahan British, yang pertama oleh Syarikat Hindia Timur Inggeris dan kemudian sebagai jajahan mahkota. Disebabkan ketidakpuasan dengan bidang kuasa British terhadap Naning, Dol Said, ketua tempatan dan Syarikat India Timur telah berperang dari 1831 hingga 1832, yang menyebabkan kemenangan British. Ia membentuk sebahagian daripada Negeri-negeri Selat, bersama-sama dengan Singapura dan Pulau Pinang. Melaka berada di bawah pemerintahan Empayar Jepun pada tahun 1942 hingga 1945[29] semasa Perang Dunia Kedua.

Era pasca penjajahan

[sunting | sunting sumber]

Selepas pembubaran koloni mahkota ini, Melaka dan Pulau Pinang menjadi sebahagian daripada Malayan Union pada 1 April 1946,[30] yang kemudiannya menjadi Persekutuan Tanah Melayu pada 1 Februari 1948.[31] Pengisytiharan kemerdekaan telah dibuat oleh Perdana Menteri Tanah Melayu pertama, Tunku Abdul Rahman, di Padang Pahlawan pada 20 Februari 1956, yang akhirnya membawa kepada kemerdekaan Tanah Melayu pada 31 Ogos 1957.[32] Pada 16 September 1963,[33] Malaysia dibentuk dengan penggabungan Tanah Melayu dengan Sabah, Sarawak dan Singapura, dan Melaka menjadi sebahagian daripadanya. Pada 15 April 1989, Melaka telah diisytiharkan sebuah bandar bersejarah. Ia kemudiannya disenaraikan sebagai Tapak Warisan Dunia UNESCO sejak 7 Julai 2008.[34]

Kerajaan negeri

[sunting | sunting sumber]
Kompleks Seri Negeri di Ayer Keroh.

Melaka merupakan salah satu daripada empat negeri di Malaysia yang tidak mempunyai sistem pemerintahan beraja. Ketua negeri Melaka ialah Yang di-Pertua Negeri yang dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong. Peranan Yang di-Pertua Negeri sebahagian besarnya dalam upacara dan sebagai bentuk simbolik, termasuklah kuasa melantik ketua kerajaan negeri dan meluluskan perundangan yang telah diusulkan badan perundangan negeri. Yang di-Pertua Negeri Melaka yang terkini ialah Mohd Ali Mohd Rustam, yang dilantik sejak 4 Jun 2020.

Sejak tahun 1957, seramai tujuh orang Yang di-Pertua Negeri yang telah dilantik di negeri ini;

Nama Mula berkhidmat Tamat berkhidmat
Tun Leong Yew Koh 31 Ogos 1957 31 Ogos 1963
Tun Haji Abdul Malek Yusuf 31 Ogos 1963 30 Ogos 1971
Tun Haji Abdul Aziz Abdul Majid 31 Ogos 1971 9 Mei 1975
Tun Syed Zahiruddin bin Syed Hassan 23 Mei 1975 30 Nov 1984
Tun Syed Ahmad Bin Syed Mahmud Shahabuddin 4 Dis 1984 3 Jun 2004
Tun Datuk Seri Utama Mohd Khalil Yaakob 4 Jun 2004 4 Jun 2020

Tun Seri Setia Dr. Haji Mohd Ali Mohd Rustam

4 Jun 2020

hingga kini

Eksekutif dan perundangan

[sunting | sunting sumber]

Kerajaan negeri Melaka mempunyai badan eksekutif dan perundangannya yang tersendiri, namun bidang tugasnya lebih terhad berbanding kerajaan persekutuan. Badan perundangan negeri ini ialah Dewan Undangan Negeri Melaka yang terdiri daripada 28 kerusi. Keanggotaan ahlinya berlangsung selama sepenggal dan dilantik dalam pilihan raya negeri yang diadakan setiap lima tahun. Badan eksekutif negeri ini pula ialah Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri yang terdiri daripada ahli yang dilantik daripada parti politik pemerintah.

Kerajaan negeri diketuai oleh Ketua Menteri, yang dilantik oleh Yang di-Pertua Negeri dari kalangan ahli Dewan Undangan Negeri daripada parti pemerintah. Ketua Menteri bertanggungjawab dalam setiap hal ehwal pentadbiran negeri dan mempengerusikan mesyuarat antara ahli-ahli Majlis Mesyuarat Negeri di pejabat Ketua Menteri. Ketua Menteri negeri Melaka yang terkini ialah Sulaiman Md Ali dari Barisan Nasional.

Gabungan Pemimpin Status Kerusi
Pilihan raya 2021 Semasa
    
     		Barisan Nasional
Pakatan Harapan 		Sulaiman Md Ali Kerajaan 26 26
     Perikatan Nasional Mohd Yadzil Yaakub Pembangkang 2 2
Jumlah 28 28
Majoriti kerajaan 24 24

Pecahan pentadbiran

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Daerah di Melaka

Melaka dibahagikan kepada tiga buah daerah iaitu Alor Gajah, Melaka Tengah dan Jasin. Setiap daerah diketuai oleh seorang pegawai daerah. Setiap daerah mempunyai Majlis Daerah dan Tanah yang menguruskan hal pentadbiran tanah dan hasil. Melaka juga ditadbir oleh empat kerajaan tempatan, satu daripadanya berstatus majlis bandaraya dan selebihnya berstatus majlis perbandaran. Kerajaan tempatan bertanggungjawab dalam beberapa aspek seperti kawalan perancangan dan pembangunan, perumahan awam, pelupusan sisa, pelesenan perniagaan, pasar, pengangkutan tempatan, dan jalan perbandaran.

Setiap daerah di Melaka juga dibahagikan kepada beberapa buah mukim. Terdapat sebanyak 80 buah mukim di seluruh negeri Melaka. Setiap mukim diketuai seorang penghulu.

Daerah Keluasan (kmsq) Penduduk (2020) Mukim Kerajaan Tempatan
Alor Gajah 674.0 249,356 31 Majlis Perbandaran Alor Gajah
Jasin 679.0 151,937 20 Majlis Perbandaran Jasin
Melaka Tengah 359.0 597,135 29 Majlis Bandaraya Melaka Bersejarah
Majlis Perbandaran Hang Tuah Jaya

Geografi

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Geografi Melaka
Sungai Melaka

Melaka terletak di pantai barat daya Semenanjung Malaysia, serta bertentangan dengan Sumatera. Berkeluasan 1,713 kilometer persegi, negeri ini bersempadankan Negeri Sembilan di utara dan Johor di timur. Bentuk muka bumi negeri Melaka sebahagian besarnya merupakan kawasan tanah rendah dengan purata ketinggian kurang 50 meter dari paras laut. Namun terdapat juga beberapa bukit kecil yang tertumpu di kawasan utara negeri. Bukit Gapis yang juga dikenali sebagai Gunung Melaka, berketinggian 512 meter dan terletak di Daerah Jasin, merupakan titik tertinggi di negeri ini. Pulau Besar yang terletak di luar pantai Daerah Jasin pula merupakan pulau terbesar di negeri ini.

Negeri ini disaliri oleh tiga batang sungai utama iaitu Sungai Linggi di utara, Sungai Melaka di tengah dan Sungai Kesang di selatan. Sungai Linggi membentuk sempadan semulajadi antara negeri tersebut dengan Negeri Sembilan, manakala Sungai Kesang pula memisahkannya dengan Johor. Negeri ini juga mempunyai satu eksklaf, iaitu Tanjung Tuan (dahulunya dikenali sebagai Cape Rachado) yang terletak di persisiran pantai Negeri Sembilan dan berada di bawah pentadbiran daerah Alor Gajah.

Iklim

[sunting | sunting sumber]

Negeri Melaka mempunyai iklim yang bercirikan cuaca panas dan lembap sepanjang tahun dengan curahan hujan yang banyak, tertinggi antara September dan November. Suhu tinggi pada waktu siang berjulat antara 31 dan 33 °C (88 dan 91 °F) dan suhu terendah waktu malam dianggarkan sekitar 23 °C (73 °F).

Data iklim untuk Melaka (1991–2020)
Bulan Jan Feb Mac Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dis Tahun
Rekod tinggi suhu, °C (°F) 35.2
(95.4) 		37.8
(100.0) 		37.2
(99.0) 		37.3
(99.1) 		38.0
(100.4) 		34.7
(94.5) 		35.7
(96.3) 		34.2
(93.6) 		34.6
(94.3) 		35.6
(96.1) 		34.4
(93.9) 		34.6
(94.3) 		38.0
(100.4)
Purata maksimum suhu harian, °C (°F) 31.8
(89.2) 		32.9
(91.2) 		33.2
(91.8) 		33.0
(91.4) 		32.6
(90.7) 		32.1
(89.8) 		31.6
(88.9) 		31.6
(88.9) 		31.8
(89.2) 		32.1
(89.8) 		31.7
(89.1) 		31.3
(88.3) 		32.1
(89.8)
Purata suhu harian, °C (°F) 26.9
(80.4) 		27.5
(81.5) 		27.8
(82.0) 		28.0
(82.4) 		28.2
(82.8) 		27.9
(82.2) 		27.5
(81.5) 		27.4
(81.3) 		27.4
(81.3) 		27.4
(81.3) 		26.9
(80.4) 		26.7
(80.1) 		27.5
(81.5)
Purata minimum suhu harian, °C (°F) 23.7
(74.7) 		23.9
(75.0) 		24.3
(75.7) 		24.5
(76.1) 		24.6
(76.3) 		24.4
(75.9) 		23.9
(75.0) 		23.9
(75.0) 		23.9
(75.0) 		24.0
(75.2) 		23.9
(75.0) 		23.8
(74.8) 		24.1
(75.4)
Rekod rendah suhu, °C (°F) 21.7
(71.1) 		22.0
(71.6) 		22.2
(72.0) 		22.6
(72.7) 		22.4
(72.3) 		22.1
(71.8) 		21.8
(71.2) 		21.8
(71.2) 		21.9
(71.4) 		22.1
(71.8) 		22.3
(72.1) 		21.9
(71.4) 		21.7
(71.1)
Purata kerpasan, mm (inci) 102.1
(4.02) 		79.7
(3.14) 		129.1
(5.08) 		166.1
(6.54) 		167.3
(6.59) 		172.6
(6.80) 		196.0
(7.72) 		219.5
(8.64) 		161.7
(6.37) 		189.4
(7.46) 		233.1
(9.18) 		177.1
(6.97) 		1,993.8
(78.50)
Purata bilangan hari kerpasan (≥ 1.0 mm) 8.0 6.5 10.1 11.9 10.6 9.4 11.7 12.4 11.4 12.1 15.7 12.5 132.3
Purata bulanan jangka masa sinaran matahari 193.0 202.5 214.8 207.5 210.5 193.9 201.3 191.2 171.5 179.6 156.9 166.8 2,289.5
Sumber 1: Pertubuhan Meteorologi Dunia[35]
Sumber 2: NOAA[36]

Demografi

[sunting | sunting sumber]
Sejarah kependudukan
TahunPend.±%
1970 404,125—    
1980 446,769+10.6%
1991 506,321+13.3%
2000 605,239+19.5%
2010 790,136+30.5%
2020 998,428+26.4%
Sumber: [37]

Menurut Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2020, jumlah penduduk negeri Melaka pada tahun 2020 ialah seramai 998,428 orang dengan kadar pertumbuhan penduduk sebanyak 2.3%. Melaka juga mempunyai kepadatan penduduk 583 orang perkilometer persegi. Sebanyak 92.9 peratus dari jumlah penduduk adalah warganegara. Hampir 91% penduduk tinggal di kawasan bandar. Daerah Melaka Tengah mencatatkan penduduk paling ramai iaitu 60 peratus daripada keseluruhan penduduk Melaka.[38]

Kumpulan etnik

[sunting | sunting sumber]

Kumpulan etnik di Melaka (2020)[38]

  Melayu (65.5%)
  Cina (20.6%)
  India (5.2%)
  Lain-lain (1.6%)
  Bukan warganegara (7.1%)

Majoriti penduduk negeri Melaka merupakan Bumiputera, dengan sebahagian besar antaranya merupakan penduduk berbangsa Melayu. Mereka mencatatkan lebih 65% daripada jumlah penduduk Melaka. Penduduk berbangsa Cina merupakan kelompok kedua terbesar di negeri ini, dengan peratusan lebih 20%. Penduduk berbangsa India pula merangkumi lima peratus penduduk negeri ini, menjadikannya kelompok ketiga terbesar. Penduduk negeri ini juga terdiri daripada beberapa kelompok dan etnik kecil yang lain, termasuklah Kristang, Chetti, Cina Peranakan dan masyarakat Orang Asli.

Orang Melayu di negeri Melaka terdiri daripada penduduk berketurunan Melayu, dan juga segelintir kecil masyarakat berketurunan Minang yang tinggal di Naning, utara Melaka. Masyarakat berbangsa Cina di Melaka pula kebanyakannya tinggal di kawasan bandar terutamanya di daerah Melaka Tengah. Persiaran Jonker merupakan satu kawasan Pekan Cina di negeri ini. Masyarakat Peranakan juga tergolong dalam kelompok masyarakat Cina. Masyarakat berbangsa India di negeri ini pula majoritinya merupakan orang Tamil, dan kelompok minoriti lain seperti Malayali, Telugu, Punjabi dan Chetti.

Masyarakat Kristang di negeri ini merupakan keturunan penjajah Portugis sejak abad ke-16 dan ke-17. Mereka menggunakan bahasa kreol Portugis dan masih mengamalkan beberapa tradisi Portugis. Kebanyakan antara mereka tinggal di Kampung Portugis yang berpopulasi kira-kira 1,200 orang. Kelompok Orang Asli di negeri ini agak kecil, di mana kebanyakannya merupakan orang Temuan. Mereka kebiasaannya tinggal di kawasan luar bandar, pinggir hutan dan pesisir pantai.

Kaum/ Etnik Populasi
2010[39] 2020[38]
Melayu 497,912 63.0% 653,880 65.5%
Bumiputera lain 8,750 1.1% 10,755 1.1%
Jumlah Bumiputera 506,662 64.1% 664,635 66.6%
Cina 199,588 25.3% 205,239 20.6%
India 47,186 6.0% 52,359 5.2%
Lain-lain 3,835 0.5% 5,128 0.5%
Jumlah warganegara 757,271 95.8% 927,361 92.9%
Bukan warganegara 32,865 4.2% 71,067 7.1%
Jumlah 790,136 100.00% 998,428 100.00%

Kepercayaan penduduk

[sunting | sunting sumber]
Agama di Melaka (2020)[38]
Agama Peratusan
Islam
  
 68.8%
Buddha
  
 19.2%
Hinduisme
  
 5.3%
Tidak beragama
  
 3.5%
Kristian
  
 2.6%
Lain-lain
  
 0.5%

Pada tahun 2020, lebih 68 peratus daripada penduduk negeri Melaka beragama Islam, 19 peratus beragama Buddha, lima peratus pula beragama Hindu dan dua peratus beragama Kristian. Terdapat juga agama-agama minoriti lain yang dianuti penduduk Melaka seperti Sikh, Konfusianisme, Taoisme dan agama tradisi Cina. Lebih tiga peratus penduduk tidak beragama atau tidak diketahui agamanya.

Statistik pada tahun 2010 menyatakan bahawa majoriti atau 91.6% penduduk berbangsa Cina di Melaka beragama Buddha, dengan minoriti signifikan terdiri daripada penganut Kristian (6.7%), agama Rakyat Cina (0.7%) dan Islam (0.4%). Majoriti atau 86.3% penduduk berbangsa India di negeri ini beragama Hindu, dengan minoriti signifikan terdiri daripada penganut Kristian (6.6%), Islam (3.4%) dan Buddha (2.8%). Masyarakat Bumiputera bukan Melayu di negeri ini pula kebanyakannya menganut agama Kristian (46.8%), diikuti agama Islam (24.2%) dan Buddha (12.0%). Kesemua masyarakat Melayu di negeri ini menganut agama Islam, sebagaimana yang dinyatakan dalam Perlembagaan Persekutuan di mana orang Melayu hendaklah beragama Islam.

Agama Jumlah %
Islam 687,701 68.88
Buddha 191,717 19.2
Hindu 52,640 5.27
Kristian 26,282 2.63
Lain-lain 4,846 0.49
Tidak beragama/tidak diketahui 35,242 3.53

Bahasa

[sunting | sunting sumber]

Melaka merupakan sebuah negeri dengan pelbagai bahasa. Bahasa Melayu merupakan bahasa rasmi negeri Melaka dan digunakan di dalam urusan kerajaan dan sektor awam. Bahasa Melayu digunakan secara meluas dalam kalangan penduduk berbilang bangsa di negeri ini. Bahasa Melayu di negeri ini juga mempunyai dialek yang tersendiri, iaitu dialek Melayu Melaka yang kebiasaannya dituturkan masyarakat Melayu. Terdapat juga kewujudan kreol berasaskan bahasa Melayu di negeri ini seperti Melayu Baba dan Melayu Cheti. Antara bahasa minoriti lain yang dituturkan di negeri ini termasuklah Hokkien, Mandarin, Tamil, Malayalam, Telugu, Punjabi dan Kristang. Bahasa Temuan kebiasaannya digunakan dalam kalangan orang Asli di negeri ini.

Kebudayaan dan ekonomi

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Budaya di Melaka
Zon Perindustrian Bebas Tanjung Kling

Sektor pelancongan dan perkilangan ialah sektor utama yang menjana ekonomi negeri Melaka. Melaka telah memperkenalkan slogan "Melawat Melaka Bererti Melawat Malaysia" bagi merancakkan lagi sektor pelancongannya. Sektor pelancongan negeri ini juga dibantu oleh kepelbagaian tempat yang menarik dan bersejarah. Kerajaan negeri Melaka juga menyediakan peta pelancongan Melaka yang menampilkan destinasi-destinasi menarik di sekitar negeri.[40][41]

Pada 2017, negeri ini mencatatkan 16.79 juta kedatangan pelancong, jumlah tertinggi setakat ini. Walaupun negeri ini kecil, yang merangkumi 1,644 meter persegi, Melaka menjadi destinasi pilihan untuk pelancong dari China, Singapura, Indonesia, Taiwan dan Hong Kong.[42] Sepanjang tempoh enam bulan pertama (Januari-Jun) 2018, lebih 8.73 juta pelancong direkodkan telah melawat Melaka iaitu lebih tujuh peratus berbanding 8.14 juta pelancong bagi tempoh enam bulan pertama 2017. Ia menunjukkan peningkatan sebanyak 599,037 pelancong. Peningkatan ini disumbangkan oleh penambahan pelancong domestik ke Melaka iaitu lebih 72,000 atau 1.36 peratus. Bagi pelancongan domestik, ramai pengunjung negeri ini berasal dari negeri Selangor, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, Johor, Terengganu dan Negeri Sembilan. Kebanyakan pelancong ini gemar menikmati ikan bakar dan asam pedas di Melaka. Selain itu, kedatangan pelancong asing turut mengalami peningkatan mendadak iaitu lebih 520,000 atau 19.03 peratus. Pelancong dari lima negara merekodkan kadar tertinggi iaitu China, Singapura, Indonesia, Korea Selatan dan Vietnam.[43]

Dalam tahun-tahun kebelakangan ini, Melaka menerima banyak penghargaan antarabangsa. Bandar ini telah disenaraikan oleh beberapa penerbitan, termasuk Forbes dan Lonely Planet, sebagai salah satu Destinasi Pelancongan Utama di Asia dan Dunia.[44][45] Melaka disenaraikan sebagai salah satu daripada 10 Destinasi Terbaik di Malaysia oleh Tripadvisor.[46] Aplikasi Waze mengiktiraf Melaka dengan Anugerah 'The Best City to Drive In'.[47] Di peringkat global, bandar bersejarah ini menduduki tangga hadapan mendahului kota metropolitan utama seperti Sydney, Lisbon, dan Barcelona.[48] Bandar ini juga telah diiktiraf oleh HuffPost sebagai antara 15 dari Best Street Art Cities.[49] Di samping itu, penerbitan Time meletakkan Melaka sebagai salah satu tempat terbaik untuk hidup dan bersara.[50]

Antara kebudayaan Melaka yang unik ialah Dondang Sayang yang diiktiraf oleh UNESCO. Dondang Sayang ialah seni Melayu tradisional yang masih diamalkan di Melaka oleh empat komuniti: masyarakat Melayu, Baba Nyonya, Chitty dan Portugis. Praktik ini menggabungkan unsur-unsur muzik (biola, gong dan tamborin atau tambor), lagu dan dikir, dan ciri-ciri puisi merdu yang indah. Juga dikenali sebagai balada cinta, lagu-lagu yang digunakan oleh masyarakat untuk menyampaikan perasaan kasih sayang dan memberi nasihat mengenai topik-topik khas seperti kasih sayang dan kebaikan.[51][52]

Melaka juga terkenal dengan makanannya, terutamanya gaya masakan Baba dan Nyonya yang terdiri daripada gaya masakan Cina dan Melayu. Kebanyakan hidangannya ialah pedas dan berempah. Bagi makanan, Melaka mendapat pengiktirafan daripada World Street Food Congress untuk Mee Siam Nyonya (ke-34) dan Satay Jalan Kuli (ke-43).[53] Pelbagai hidangan jalanan dan makanan lazat di Melaka termasuk (tetapi tidak terhad kepada) sate celup; bebola nasi ayam; mi itik; mi wantan gaya Melaka; laksa nyonya; pai tee (juga dikenali sebagai pie tee dan topi atas); ayam pongteh; asam pedas dengan ikan; makanan laut dan ikan bakar Portugis; fishball lobak; coconut shake; cendol nyonya; putu piring; dan kuih nyonya.[54]

Rumah baba-nyonya di Melaka.

Sehingga hari kini, kebanyakan adat-adat kuno yang berasal daripada pendudukan Portugis masih diamalkan, termasuknya "Intrudu" (sejenis perayaan air yang menandakan permulaan musim Lent, iaitu musim puasa bagi orang Katolik), "branyu" (sejenis tarian tradisional) dan "santa cruz" (sejenis perayaan jalan tahunan)

Selain daripada pelancongan, Melaka juga menjadi pusat pengeluaran barangan tempatan daripada makanan dan barangan konsumer kepada barangan komponen-komponen senjata dan automotif berteknologi tinggi, elektronik serta komponen-komponen komputer. Terdapat sekurang-kurangnya 23 kawasan perindustrian yang merangkumi lebih kurang 500 kilang Amerika Syarikat, Jerman, Jepun, Taiwan dan Singapura.

Perkhidmatan perubatan swasta di Melaka juga semakin menarik tumpuan pesakit-pesakit sejauh Indonesia dan Singapura. Hospital Straits, Hospital Putra (dulu dikenali sebagai Hospital Southern), Hospital Melaka dan Pusat Perubatan Pakar Pantai merupakan pusat perubatan swasta yang amat popular. Mereka menyediakan perkhidmatan perubatan yang setaraf dengan kebanyakan negara maju yang lain. Kerajaan Negeri Melaka ialah pemegang saham utama Hospital Putra.

Seni jalanan

[sunting | sunting sumber]

Pulau Pinang memulakan trend seni jalanan di Malaysia dan Melaka tidak lama selepas itu mengikutinya dengan Projek Seni Sungai pada tahun 2012. Kawasan perairan negeri ini telah menjadi sebahagian besar daripada sejarahnya. Negeri ini dahulunya merupakan salah satu pelabuhan perdagangan paling penting di dunia, jadi Melaka telah memilih untuk memulakan seni jalanan dengan bangunan di seberang sungai. Untuk meningkatkan lanskap seni di Melaka, sembilan karyawan seni telah mencurahkan idea mereka di sepanjang dinding rumah kedai bersejarah sepanjang sungai di Jalan Kampung Hulu. Dikenali sebagai ProjectARM, karya seni ini direka khas untuk menyerlahkan keindahan Melaka. Mural tersebut diilhamkan oleh perwakilan pelukis di Melaka dan turut diceriakan dengan memasukkan gambar dan corak berwarna-warni yang dicat di dinding kedai Kiehl.[55][56]

Tarikan bersejarah utama

[sunting | sunting sumber]

Destinasi pelancongan terutama ialah:

  • Kota A Famosa: Dibina oleh pihak Portugis pada tahun 1511 sebagai kubu pertahanan, ia telah mengalami kerosakkan struktur yang agak teruk semasa pencerobohan Belanda. Pihak British telah bercadang untuk memusnahkannya tetapi campur tangan Sir Stamford Raffles pada tahun 1808 telah menyelamatkan apa yang tertinggal sebagai A Famosa pada hari ini.
  • Kota St. John: Dibina semula oleh pihak Belanda semasa suku ketiga abad ke-18, kubu ini mempunyai meriam yang mengadap ke tanah besar kerana pada masa itu, serangan ke atas Melaka datang terutamanya dari tanah besar dan bukan dari arah laut.
  • Gereja St. Peter: Dibina pada tahun 1710 semasa pemerintahan Belanda di Melaka, ia merupakan gereja Katolik tertua di Malaysia. Dinding depan dan perhiasannya ialah penggabungan seni reka bentuk timur dan barat. Locengnya dibawa khas dari Goa pada tahun 1608.
  • Gereja St. Paul: Dibina pada tahun 1521 oleh Kapten Portugis yang bernama Duarte Coelho, gereja ini yang dinamakan "Our Lady of The Hill" kemudiannya ditukar oleh pihak Belanda kepada tempat persemadian bangsawan dan dinamakan "Gereja St. Paul". St. Francis Xavier telah dipelihara di dalam perkuburan terbuka gereja ini pada tahun 1553 sebelum dibawa dengan kapal ke Goa, India.
  • Gereja Christ: Dibina pada tahun 1753, struktur gereja ini melambangkan seni reka bentuk Belanda yang tulen. Bangunan ini mengandungi bangku gereja yang dibuat oleh tangan, siling cahaya matahari yang dibina tanpa sambungan, kitab Injil bersadur tembaga, batu nisan yang ditulis dalam bahasa Armenia dan lukisan yang menggambarkan suatu kejadian penting dalam hidup Jesus iaitu "Santapan Terakhir".
  • Gereja St. Francis Xavier: Dibina pada tahun 1849 oleh Paderi Farve, seorang rakyat Perancis, menara gereja ini dibina khas bagi memperingati St. Francis Xavier. Dikenali sebagai "Mubaligh Sulung di Timur" (Apostle of the East), St. Francis Xavier dikenang dengan kerja-kerja dakwah menyebarkan agama Katolik di Asia Tenggara pada abad ke-16.
  • Bangunan Stadthuys: Dibina pada tahun 1650 sebagai penempatan rasmi Gabenor Belanda dan Timbalan Gabenor, struktur bangunan ini melambangkan seni reka bentuk Belanda. Ia kini menjadi "Muzium Sejarah dan Etnografi". Paparan harian muzium ini ialah pakaian pengantin tradisional dan artifak dari zaman kegemilangan Melaka.

Tarikan utama lain

[sunting | sunting sumber]
  • Sungai Melaka: Persiaran santai ke sungai dari Jalan Munshi Abdullah. Laluan ini membawa ke sepanjang Sungai Melaka yang bersejarah dan melewati beberapa rumah yang dihiasi dengan lukisan besar. Pemandangan Bukit St. Paul di bandar juga boleh dilihat dari sini.
  • Pantai Klebang: Pantai ini terletak di selatan Melaka dan menghadap terus ke Selat Melaka. Terdapat bas-bas lama yang telah diperbaharui dan diubah menjadi kafetaria di sepanjang jalan di Pantai Klebang.
  • Kampung Morten: Perkampungan tradisional yang terletak di tebing barat Sungai Melaka.
  • Menara Taming Sari: Menara setinggi 110 m yang boleh memuatkan 66 orang pada satu-satu masa, membawa mereka dalam perjalanan 7 minit untuk pemandangan Melaka, menawarkan pemandangan 360 darjah bandar bersejarah Melaka dan Sungai Melaka.
  • Istana Kesultanan Melaka: Pembinaan semula Istana Sultan Mansur Shah. Ia dibina pada tahun 1985.
  • Bukit Cina: Bukit Cina merupakan salah satu kuburan Cina terbesar di luar tanah besar China. Tanah perkuburan yang boleh didapati di sini sezaman dengan dinasti Ming (pertengahan abad ke-17). Kubur paling awal yang dijumpai setakat ini hingga 1622. Bukit Cina ialah tempat berjoging yang terkenal untuk penduduk tempatan.
  • Muzium Warisan Baba & Nyonya: Muzium ini merupakan sebuah rumah bandar warisan Peranakan yang sebenar dan merupakan contoh budaya Peranakan yang hebat. Ia berada di Heeren Street (kini dikenali sebagai Jalan Tun Cheng Lock).
  • Muzium Chetti: Muzium ini adalah mengenai masyarakat minoriti Chitty yang terdapat di Malaysia dan Singapura. Muzium ini terletak di kawasan Kampung Chitty.
  • Jalan Hang Jebat (Jonker Street): Terkenal dengan barangan antiknya.
  • Masjid Selat Melaka: Masjid yang baru dibina di pulau buatan manusia, Pulau Melaka terletak tidak jauh dari bandar.
  • Tokong Cheng Hoon Teng: Tokong Cina yang tertua di Malaysia dan mempunyai tulisan bertarikh 1673,[57] dibina oleh Kapitan China Li Wei King.
  • Kuil Sri Poyyatha Vinayagar Moorthi: Kuil ini dibina oleh Thavinayagar Chitty, pemimpin orang Chitty, pada 1781 selepas kerajaan penjajah Belanda Melaka memberinya plot tanah.
  • Masjid Kampung Hulu: Dibina pada tahun 1728, ia merupakan salah satu masjid yang paling lama berfungsi di Melaka bersama dengan Masjid Kampung Keling dan Masjid Tengkera (Tranquerah), Jalan Tengkera. Terdapat campuran seni bina Cina, Jawa dan Arab di bahagian menara dan bumbung.
  • Masjid Cina Melaka: Masjid ini direka dengan senibina Cina yang unik dengan pagoda dan kaligrafi Cina dari gabungan reka bentuk seni bina beberapa masjid di Beijing, Shanghai dan Xi'an di China. Terletak di belakang Stadium Hang Jebat di Krubong.[58][59][60]

Pendidikan

[sunting | sunting sumber]

Sekolah rendah dan sekolah menengah

[sunting | sunting sumber]

Sehingga 2018, terdapat 237 buah sekolah rendah dan 77 buah sekolah menengah di negeri Melaka.[61] Sekolah Jenis Kebangsaan (C) Yok Bin, Sekolah Kebangsaan Convent Of The Infant Jesus (2), Sekolah Kebangsaan (P) Methodist (2) dan Sekolah Kebangsaan Convent Of The Infant Jesus (1) merupakan sekolah rendah berprestasi tinggi di Melaka manakala bagi sekolah menengah ialah Sekolah Menengah Sains Muzaffar Syah, Sekolah Berasrama Penuh Integrasi Selandar dan Sekolah Menengah Kebangsaan Agama Sharifah Rodziah.[62] Sekolah Menengah Kebangsaan Tinggi Melaka ialah salah sebuah sekolah premier di Malaysia dan merupakan sekolah kedua tertua direkodkan di negara ini selepas Penang Free School, Pulau Pinang. Kementerian Pelajaran Malaysia mendaftarkan pelajar berdasarkan Ujian Penilaian Sekolah Rendah (UPSR) dan Pentaksiran Tingkatan 3 (PT3). Sebuah pusat untuk banduan juvana, Henry Gurney Prisoners School, di Telok Mas, Melaka. Ditubuhkan pada tahun 1949 sebagai Sekolah Moral Tinggi, ia ditukar nama kepada Sekolah Henry Gurney pada 15 Mei 1950. Pusat ini menjalankan program pemulihan untuk pesalah juvana lelaki.

Melaka mempunyai tiga sekolah antarabangsa, Sekolah Antarabangsa Melaka, yang menampung komuniti tempatan; Sekolah Antarabangsa MES dan KYS, yang dikendalikan oleh guru ekspatriat, yang mengkhususkan diri dalam pengajaran Cambridge International A Levels dan menampung komuniti ekspatriat.

Pendidikan tinggi

[sunting | sunting sumber]
Universiti Teknikal Malaysia Melaka

Institusi termasuk:

Terdapat beberapa institusi yang menawarkan pendidikan kejururawatan: Institut Kesihatan Sains & Kejururawatan Pantai, Institut Sains Kesihatan Dan Kejurawatan Mahkota, Kolej Kejururawatan & Kesihatan Nilam, dan Kolej Perubatan Komplementari Melaka. Institut Kesihatan Sains & Kejururawatan Pantai dikaitkan dengan Hospital Pantai di Ayer Keroh manakala Institut Sains Kesihatan Dan Kejururawatan Mahkota dihubungkan dengan Pusat Perubatan Mahkota.

Institut Kemahiran Teknikal di Machap menyediakan latihan dalam bidang pertanian. Ia mempunyai cawangan di Taman Tasik Utama, Ayer Keroh.

Pengajian separuh masa boleh didapati di Universiti Terbuka Malaysia (OUM), manakala mereka yang ingin mendapatkan diploma akademik boleh mendaftar di Pusat Pendidikan Berterusan (UMCCE) Universiti Malaya di Kolej Sinar.

Kuliah dan peperiksaan Association of Chartered Certified Accountants (ACCA) disediakan di Kolej Sinar di bandar Melaka. Kolej Sinar ialah satu-satunya institusi di negeri ini yang menawarkan pendidikan perakaunan lengkap. Kolej Sinar ialah satu-satunya pusat latihan yang diluluskan untuk kursus pelancongan. Institusi akademik lain termasuk Kolej Antarabangsa Yayasan Melaka (ICYM), Kolej Sains dan Teknologi Antarabangsa Melaka (MiCoST).

Kerajaan negeri Melaka memberikan bantuan kewangan terutamanya dalam bentuk pinjaman kepada penduduk setempat melalui Tabung Amanah Pendidikan Negeri Melaka (TAPEM).[63] Antara kemudahan yang disediakan oleh TAPEM ialah Pinjaman Pendidikan Tinggi, Biasiswa Minor/Biasiswa Insentif untuk Sekolah Menengah, dan Bantuan Sekolah kepada Pelajar Sekolah Rendah.[64]

Perpustakaan awam

[sunting | sunting sumber]
Perpustakaan Awam Melaka

Perpustakaan pertama di Melaka ialah Khutub Khanah Melaka, yang ditubuhkan pada tahun 1881 dan terletak di Stadthuys. Selepas kemerdekaan Malaya pada tahun 1957 dan pembentukan Malaysia pada tahun 1963, perpustakaan itu dipindahkan ke Dewan Hang Tuah pada tahun 1966. Pada tahun 1975, Perbadanan Perpustakaan Awam Melaka telah ditubuhkan untuk menubuhkan Perpustakaan Awam Melaka. Perbadanan itu kemudian ditubuhkan 2 tahun kemudian pada 1977 bertempat di Dewan Hang Tuah. Pada tahun 1993, Akta Enakmen Perpustakaan Awam Melaka (Pindaan) 1993 berkuatkuasa. Perpustakaan akhirnya dipindahkan ke lokasi semasa di Bukit Baru dan dirasmikan pada 4 November 1996.[65]

Di peringkat daerah, cawangan perpustakaan Jasin ditubuhkan pada tahun 1986 di Bangunan JKR, yang kemudiannya dipindahkan ke bangunan baru pada tahun 1999. Cawangan perpustakaan Alor Gajah pula ditubuhkan pada tahun 1988 di Bangunan UMNO, yang kemudiannya dipindahkan ke bangunan baru pada tahun 1998. Pusat cawangan Melaka Tengah ditubuhkan pada tahun 1996 di Hang Tuah Mall selepas perpustakaan utama berpindah ke Bukit Baru, yang kemudiannya diubah menjadi Perpustakaan Pusat Sumber Tinggi Institut Pendidikan Tinggi pada tahun 2001.

Di peringkat bandar dan kampung, cawangan perpustakaan ialah cawangan Masjid Tanah yang ditubuhkan pada tahun 1992 dan 2005; Perpustakaan Desa Air Tawar, Perpustakaan Desa Felda Kemendor, Perpustakaan Desa Selandar dan cawangan Perpustakaan Desa Kuala Linggi yang ditubuhkan pada tahun 1993; Cawangan Perpustakaan Desa Rantau Panjang ditubuhkan pada tahun 1994; Cawangan Merlimau ditubuhkan pada tahun 1994 dan berpindah ke bangunan baru pada tahun 2003; Cawangan Perpustakaan Desa Pulau Sebang ditubuhkan pada tahun 1997; Perpustakaan Japerun Sungai Rambai, Perpustakaan Japerun Serkam, Perpustakaan Japerun Durian Tunggal dan cawangan-cawangan Perpustakaan Desa Ayer Molek Darat yang ditubuhkan pada tahun 1999; Perpustakaan Desa Felda Bukti Senggeh dan Perpustakaan Desa Kampung Felda Bukit Sedanan ditubuhkan pada tahun 2000; Cawangan Perpustakaan Siber Kampung Padang yang ditubuhkan pada tahun 2001; Perpustakaan Japerun Air Panas, Perpustakaan Desa Bertam Hulu, Perpustakaan Japerun Bukit Asahan, Perpustakaan Desa Tangga Batu dan Perpustakaan Desa Paya Rumput yang ditubuhkan pada tahun 2002; Cawangan Perpustakaan Siber Ilmu Air Limau dan Perpustakaan Siber Ilmu Chenderah ditubuhkan pada tahun 2003; Cawangan Perpustakaan Desa Menggong ditubuhkan pada tahun 2004; Perpustakaan Siber Kampung Klebang ditubuhkan pada tahun 2005; Perpustakaan Desa Telok Mas dan Perpustakaan Desa Telok Gong ditubuhkan pada tahun 2006; Perpustakaan Desa Bukit Bulat ditubuhkan pada tahun 2008; Perpustakaan Komuniti Planetarium Melaka dan cawangan Perpustakaan Komuniti ÆON yang ditubuhkan pada tahun 2010; Perpustakaan Desa 1Malaysia Sungai Rambai ditubuhkan pada tahun 2012.

Pengangkutan

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Pengangkutan di Melaka
Lapangan Terbang Antarabangsa Melaka
Terminal bas dan teksi Melaka Sentral.

Pulau Sebang yang terletak 30 kilometer ke utara Bandaraya Melaka dan 10 kilometer dari Bandar Alor Gajah merupakan stesen kereta api yang terdekat bagi Bandaraya Melaka. Dahulunya, stesen keretapi ini dikenali sebagai Tampin, namun oleh sebab kedudukan dari segi geografinya berada di wilayah Negeri Melaka dalam daerah Alor Gajah dan atas arahan Kerajaan Negeri Melaka serta saranan rakyat Melaka, maka nama stesen ini dikenali sebagai Stesen KTM Pulau Sebang. Penduduk di daerah Jasin terutamanya di kawasan Selandar, Asahan, Simpang Bekoh, Nyalas boleh menggunakan perkhidmatan keretapi di stesen keretapi Batang Melaka yang terletak 22 kilometer ke utara Bandar Jasin. Stesen ini bersempadankan Melaka dan Negeri Sembilan.[66]

Landasan keretapi dari Pulau Sebang ke Bandaraya Melaka pernah wujud sebelum Perang Dunia II, tetapi ia telah dirombak oleh tentera Jepun untuk pembinaan Landasan Kereta Api Maut di Burma.[67] Pada 10 Oktober 2015, perkhidmatan komuter Keretapi Tanah Melayu Berhad (KTMB) telah memperkenalkan laluan baharu, perkhidmatan pergi-balik antara stesen Seremban-Pulau Sebang/Tampin-Gemas.[68][69]

Bandaraya Melaka mempunyai sebuah terminal pengangkutan antarabandar moden yang dikenali sebagai Melaka Sentral dengan perkhidmatan pengangkutan bas yang tetap ke Kuala Lumpur, Johor Bahru dan bandar-bandar utama lain di Semenanjung Malaysia. Terminal ini dilengkapi dengan sistem pengangkutan bas dan teksi yang tercanggih di Malaysia semasa penubuhannya. Tiada perhentian bas dan teksi di mana-mana bandar utama di Malaysia selain Melaka Sentral ketika itu.

Melaka juga mempunyai sebuah lapangan terbang di Batu Berendam iaitu Lapangan Terbang Antarabangsa Melaka (IATA: MKZ, ICAO: WMKM) (dahulunya dikenali sebagai Lapangan Terbang Batu Berendam) yang menyediakan penerbangan untuk negeri Melaka, serta utara Johor, dengan menghubungkan ke bandar-bandar seperti Guangzhou,[70] Haikou,[71] Ho Chi Minh,[72] Kota Bharu,[73][74][75] Kuala Lumpur,[76] Langkawi,[77] Medan,[78][79][80] Pekanbaru,[81] Penang,[82] dan Subang.[83]

Persimpangan keluar Ayer Keroh di Lebuh Raya Utara Selatan (PLUS) merupakan jalan masuk utama dari negeri-negeri lain di Semenanjung Malaysia ke Melaka. Terdapat juga dua persimpangan keluar tambahan di Lebuhraya Utara-Selatan, iaitu di persimpangan keluar Alor Gajah dan Jasin.

Bandaraya kembar

[sunting | sunting sumber]

Melaka mula menjalinkan hubungan bandar kembar pada tahun 1984 dengan bandar Lisbon, Portugal.[84] Kini, Melaka telah berkembar atau ditubuhkan sebagai bandar persahabatan[85] dengan bandar berikut:

Kedudukan Bandar Negara Tahun
1 Lisbon[86][87][88][89]  Portugal 1984
2 Kuala Lumpur[90][91]  Malaysia 1989
3 Hoorn[92][93][94]  Belanda 1989
4 Valparaiso[95][96][97]  Chile 1991
5 Nanjing[98][99] di wilayah Jiangsu[100][101][102]  Republik Rakyat China 2002
6 Changsha[103][104] 2004
7 Sawahlunto[105][106]  Indonesia 2004
8 Padang Panjang[107][108] 2006
9 Kota Tua Jakarta[109][110] 2014
10 Guangdong[111][112]  Republik Rakyat China 2015

Seni budaya dan hiburan

[sunting | sunting sumber]

Melaka merupakan lokasi penggambaran yang sesuai bagi syarikat penerbitan filem dari dalam dan luar negara dengan adanya pelbagai tempat tumpuan pelancong serta kesan peninggalan sejarah dunia. Artis Bollywood ikonik, Shahrukh Khan menyifatkan Melaka sebagai sebuah negeri yang cantik dan beliau akan kembali untuk berlakon dan bercuti di negeri ini.[113] Filem-filem yang dilakonkan dan muzik video yang diterbitkan di Melaka antaranya ialah:

Penduduk terkenal

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Senarai orang dari Melaka

Galeri imej

[sunting | sunting sumber]
  • Gereja Christ Melaka
    Gereja Christ Melaka
  • Patung St. Francis Xavier
    Patung St. Francis Xavier
  • Menara jam Tan Beng Swee
    Menara jam Tan Beng Swee
  • Masjid Kampung Kling
    Masjid Kampung Kling
  • Rumah Orang Utan
    Rumah Orang Utan
  • Bangunan bersejarah
    Bangunan bersejarah
  • Tokong Cheng Hoon Teng
    Tokong Cheng Hoon Teng
  • Runtuhan Kota A Famosa
    Runtuhan Kota A Famosa
  • Pasar Besar Melaka
    Pasar Besar Melaka

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Catatan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ "Anggaran penduduk semasa" [Current population estimates] (PDF). Jabatan Perangkaan Malaysia [Department of Statistics Malaysia]. 2023.
  2. ^ Headrick (2010), m/s. 63
  3. ^ a b "Melaka Jatuh Ke Tangan Belanda -". hids.arkib.gov.my. Diarkibkan daripada yang asal pada 15 August 2018. Dicapai pada 15 August 2018.
  4. ^ a b Mat Rofa Ismail (2015). Kerdipan Bintang Melayu Dilangit Turki. Alaf 21. ISBN 9789678604864 – melalui Google Books.
  5. ^ Wong, John; Zou, Keyuan; Zeng, Huaqun, penyunting (2006). China-ASEAN Relations: Economic and Legal Dimensions. Singapore: World Scientific. ISBN 9789814478618.
  6. ^ "Signing of the Anglo-Dutch Treaty (Treaty of London) of 1824 - Singapore History". eresources.nlb.gov.sg.
  7. ^ Singapore, National Library Board. "Malayan Campaign - Infopedia". eresources.nlb.gov.sg.
  8. ^ "Info" (PDF). studentsrepo.um.edu.my.
  9. ^ "Penubuhan Malayan Union". hids.arkib.gov.my. Diarkibkan daripada yang asal pada 15 August 2018. Dicapai pada 15 August 2018.
  10. ^ "Federation of Malaya is inaugurated - Singapore History". eresources.nlb.gov.sg.
  11. ^ "Official Portal of Malaysia National Archives". Arkib.gov.my. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 August 2018. Dicapai pada 2018-08-18.
  12. ^ Khoo, Kay Kim (1982). Melaka dan sejarah. Persatuan Sejarah Malaysia Cawangan Melaka.
  13. ^ https://www.melaka.gov.my/ms/rakyat/info-melaka/kebudayaan/kebudayaan?set_language=ms
  14. ^ https://www.star2.com/culture/2018/07/05/making-melaka-liveable/
  15. ^ http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/penafian/7622-melaka-maju-2011.html
  16. ^ http://ww1.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2010&dt=1019&pub=Utusan_Malaysia&sec=Selatan&pg=ws_06.htm
  17. ^ http://un.org.my/upload/undp_mdg_report_2015.pdf
  18. ^ https://www.nst.com.my/news/2016/01/123463/terengganu-second-safest-place-live-after-malacca
  19. ^ http://www.sinarharian.com.my/edisi/melaka-ns/kadar-jenayah-di-melaka-turun-15-5-peratus-1.797613
  20. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-10-08. Dicapai pada 2018-08-14.
  21. ^ https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/pdfPrev&id=d21BMHFxZFBIcFlCNExIYUQ1cE92Zz09
  22. ^ Ahmad Sarji, Abdul Hamid (2011). The Encyclopedia of Malaysia. 16 – The Rulers of Malaysia. Editions Didier Millet. ISBN 978-981-3018-54-9.
  23. ^ Ricklefs, M.C. (1991). A History of Modern Indonesia Since c.1300, 2nd Edition. London: MacMillan. m/s. 19. ISBN 0-333-57689-6.
  24. ^ "Origin of Malacca". Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-06-12. Dicapai pada 6 May 2017.
  25. ^ Jin, Shaoqing (2005). Office of the People's Government of Fujian Province (penyunting). Zheng He's voyages down the western seas. Fujian, China: China Intercontinental Press. m/s. 58. ISBN 978-7-5085-0708-8. Dicapai pada 2 August 2009.
  26. ^ Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. Straits Branch, Reinhold Rost (1887). Miscellaneous papers relating to Indo-China: reprinted for the Straits Branch of the Royal Asiatic Society from Dalrymple's "Oriental Repertory," and the "Asiatic Researches" and "Journal" of the Asiatic Society of Bengal, Volume 1. LONDON: Trübner & Co. m/s. 252. Dicapai pada 9 January 2011. .
  27. ^ Shih-shan Henry Tsai (1996). The eunuchs in the Ming dynasty (ed. illustrated). SUNY Press. m/s. 15. ISBN 0-7914-2687-4. Dicapai pada 28 June 2010. Other reports condemned Annamese alleged violation of an Asian "diplomatic protocol" as they killed and enslaved several Southeast Asian envoys who carried tributary missions to China in 1469. Older members of the mission were all killed while younger members were castrated and sold into slavery
  28. ^ Power Over Peoples: Technology, Environments, and Western Imperialism, 1400 to the present, Daniel R. Headrick, page 63, 2010
  29. ^ http://www2.arkib.gov.my/hids/print.php?type=A&item_id=3858
  30. ^ http://hids.arkib.gov.my/peristiwa/-/asset_publisher/WAhqbCYR9ww2/content/penubuhan-malayan-union/pop_up?_101_INSTANCE_WAhqbCYR9ww2_viewMode=print
  31. ^ http://eresources.nlb.gov.sg/history/events/72e9ebe6-7a0f-4512-aa48-3da99d598525
  32. ^ http://www.arkib.gov.my/en/web/guest/pengisytiharan-kemerdekaan-tanah-melayu
  33. ^ http://www.arkib.gov.my/web/guest/penubuhan-malaysia-16-september-19632
  34. ^ https://www.star2.com/culture/2018/07/05/making-melaka-liveable/
  35. ^ "World Meteorological Organization Climate Normals for 1991–2020". Pertubuhan Meteorologi Dunia. Dicapai pada 19 Oktober 2023.
  36. ^ "Malacca Climate Normals 1961–1990". Pentadbiran Lautan dan Atmosfera Kebangsaan. Dicapai pada 7 Mei 2014.
  37. ^ "Penemuan Utama Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2020" (pdf) (dalam bahasa Bahasa Melayu dan Inggeris). Jabatan Perangkaan Malaysia. ISBN 978-967-2000-85-3.
  38. ^ a b c d "Indikator Utama Banci Penduduk dan Perumahan 2020". Jabatan Perangkaan Malaysia. Dicapai pada 3 September 2022.
  39. ^ "2010 Population and Housing Census of Malaysia" (PDF). Department of Statistics, Malaysia. m/s. 94. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 5 February 2013.
  40. ^ https://www.melaka.gov.my/ms/pelancongan/peta-melaka/peta-negeri-melaka/mlk-state.pdf
  41. ^ https://www.melaka.gov.my/ms/pelancongan/peta-melaka/peta-bandar-melaka/mlk-town.pdf
  42. ^ https://www.pressreader.com/malaysia/new-straits-times/20180307/281569471234867
  43. ^ http://www.astroawani.com/berita-bisnes/melaka-catat-kedatangan-lebih-8-73-juta-pelancong-183032
  44. ^ https://www.forbes.com/sites/annabel/2018/02/22/the-10-coolest-cities-around-the-world-to-visit-in-2018/
  45. ^ https://www.lonelyplanet.com/travel-tips-and-articles/lonely-planets-best-in-asia-2017/40625c8c-8a11-5710-a052-1479d2755b7b
  46. ^ https://www.tripadvisor.com.my/TravelersChoice-Destinations-cTop-g293951
  47. ^ https://www.pressreader.com/malaysia/new-straits-times/20180307/281569471234867
  48. ^ http://says.com/my/news/waze-says-this-historic-city-is-the-best-place-to-drive-in-the-country
  49. ^ https://www.huffingtonpost.com/vicki-louise/15-of-the-best-street-art_b_9444242.html
  50. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-05-01. Dicapai pada 2018-08-18.
  51. ^ https://ich.unesco.org/en/RL/dondang-sayang-01410
  52. ^ http://www.astroawani.com/berita-malaysia/dondang-sayang-terima-pengiktirafan-unesco-192690
  53. ^ http://wsfcongress.com/wp-content/uploads/2014/10/Top-50-Street-Food-Awards-WSFC17.pdf
  54. ^ http://says.com/my/lifestyle/melaka-food
  55. ^ http://www.theculturemap.com/street-art-malacca-malaysia/
  56. ^ https://theculturetrip.com/asia/malaysia/articles/the-best-mural-artworks-in-malaysia/
  57. ^ https://books.google.com.my/books?id=u4_4DAAAQBAJ&pg=PA133&lpg=PA133&dq=cheng+hoon+teng+temple+inscription+was+built+on&source=bl&ots=EoQLCn9Q6O&sig=rFSKzF5ecpPabF8bA41LKwV1f1U&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj_k7-l2PDcAhUBfysKHT21BJo4ChDoATAJegQIAhAB#v=onepage&q=cheng%20hoon%20teng%20temple%20inscription%20was%20built%20on&f=false
  58. ^ https://www.nst.com.my/lifestyle/jom/2017/06/244835/go-melaka-mosques
  59. ^ https://www.bharian.com.my/node/181245
  60. ^ https://m.facebook.com/MasjidCinaNegeriMelaka/
  61. ^ https://www.malaysia.gov.my/public/dservice/education.html
  62. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-10-10. Dicapai pada 2018-10-10.
  63. ^ http://www.pressreader.com/malaysia/harian-metro/20170106/283489320787720
  64. ^ https://www.melaka.gov.my/en/jkmm/departments-units/deputy-state-secretary-management/melaka-state-education-trust-tapem
  65. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2015-07-12. Dicapai pada 2018-10-10.
  66. ^ "Melaka Information". asiatravel.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-04-29. Dicapai pada 6 May 2017.
  67. ^ https://www.nst.com.my/news/2015/09/we-can-revive-tampin-malacca-rail-service
  68. ^ https://www.bharian.com.my/node/85731
  69. ^ https://www.malaysiakini.com/news/410837
  70. ^ http://www.astroawani.com/berita-bisnes/melaka-mahu-buka-semula-laluan-penerbangan-domestik-antarabangsa-di-ltam-123237
  71. ^ https://www.bharian.com.my/node/194032
  72. ^ http://www.mstar.com.my/niaga/2015/07/01/ltam/
  73. ^ http://www.astroawani.com/berita-bisnes/melaka-mahu-buka-semula-laluan-penerbangan-domestik-antarabangsa-di-ltam-123237
  74. ^ http://www.bhplus.com.my/node/15789
  75. ^ http://www.mstar.com.my/niaga/2014/11/10/malindo-melaka/
  76. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-08-14. Dicapai pada 2018-08-14.
  77. ^ http://www.astroawani.com/berita-bisnes/melaka-mahu-buka-semula-laluan-penerbangan-domestik-antarabangsa-di-ltam-123237
  78. ^ https://www.utusanborneo.com.my/2018/04/05/penerbangan-sulung-wings-air-medan-melaka-20-april
  79. ^ https://www.malindoair.com/news-events/2018/04/23/Add-International-Route-Wings-Air-Comes-to-Melaka
  80. ^ https://www.thestar.com.my/business/business-news/2018/04/04/wings-air-to-launch-maiden-medan-melaka-flight/
  81. ^ http://www.astroawani.com/berita-bisnes/melaka-mahu-buka-semula-laluan-penerbangan-domestik-antarabangsa-di-ltam-123237
  82. ^ http://www.astroawani.com/berita-bisnes/melaka-mahu-buka-semula-laluan-penerbangan-domestik-antarabangsa-di-ltam-123237
  83. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-08-14. Dicapai pada 2018-08-14.
  84. ^ http://www.mbmb.gov.my/en/mbmb-muo-twin-cities
  85. ^ http://www.mbmb.gov.my/en/mbmb-muo-twin-cities
  86. ^ "Acordos de Geminação, de Cooperação e/ou Amizade da Cidade de Lisboa" [Lisbon - Twinning Agreements, Cooperation and Friendship]. Camara Municipal de Lisboa (dalam bahasa Portuguese). Diarkibkan daripada yang asal pada 31 October 2013. Dicapai pada 23 August 2013. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)CS1 maint: unrecognized language (link)
  87. ^ https://news.google.com/newspapers?nid=1295&dat=20020425&id=S10uAAAAIBAJ&sjid=SHsFAAAAIBAJ&pg=1392,2075248
  88. ^ https://www.anmp.pt/anmp/pro/mun1/gem101l0.php?cod_ent=M1100
  89. ^ https://web.archive.org/web/20150925091437/http://library.perdana.org.my/Digital_Content/Prominent_Leaders/Mahathir/News_1968-2004/1989-1992/1989/00008175.pdf
  90. ^ http://library.perdana.org.my/Digital_Content/Prominent_Leaders/Mahathir/News_1968-2004/1989-1992/1989/00008175.pdf
  91. ^ http://msdesk.mbmb.gov.my/twincities/glance.cfm
  92. ^ http://library.perdana.org.my/Digital_Content/Prominent_Leaders/Mahathir/News_1968-2004/1989-1992/1989/00008175.pdf
  93. ^ https://news.google.com/newspapers?nid=1295&dat=20020425&id=S10uAAAAIBAJ&sjid=SHsFAAAAIBAJ&pg=1392,2075248
  94. ^ https://web.archive.org/web/20150925090623/http://www.dutchmalaysia.net/lang_en/press/article_200105_malacca_a_dutch_conquest_forgotten.html
  95. ^ Marina Tan (9 January 1998). "Valpairaso, land of steep hills, trains, sea and curves". New Straits Times. Dicapai pada 25 September 2015.
  96. ^ http://www.kln.gov.my/web/chl_santiago/n2007/-/asset_publisher/ME2g/blog/anniversary-of-the-twinning-of-the-cities-of-melaka-and-valparaiso?redirect=%2Fweb%2Fchl_santiago%2Fn2007%3Fp_p_id%3D101_INSTANCE_ME2g%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26p_p_col_id%3D118_INSTANCE_2hIE_column-1%26p_p_col_pos%3D1%26p_p_col_count%3D2%26_101_INSTANCE_ME2g_keywords%3D%26_101_INSTANCE_ME2g_advancedSearch%3Dfalse%26_101_INSTANCE_ME2g_andOperator%3Dtrue%26_101_INSTANCE_ME2g_delta%3D30
  97. ^ http://www.kln.gov.my/web/chl_santiago/n2007/-/asset_publisher/ME2g/blog/melaka-is-keen-to-get-valparaiso-s-help?redirect=%2Fweb%2Fchl_santiago%2Fn2007%3Fp_p_id%3D101_INSTANCE_ME2g%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26p_p_col_id%3D118_INSTANCE_2hIE_column-1%26p_p_col_pos%3D1%26p_p_col_count%3D2%26_101_INSTANCE_ME2g_delta%3D20%26_101_INSTANCE_ME2g_keywords%3D%26_101_INSTANCE_ME2g_advancedSearch%3Dfalse%26_101_INSTANCE_ME2g_andOperator%3Dtrue%26cur%3D1
  98. ^ http://ww1.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2010&dt=0703&pub=Utusan_Malaysia&sec=Dalam_Negeri&pg=dn_07.htm
  99. ^ https://www.pressreader.com/malaysia/the-star-malaysia-star2/20131004/282166468894336
  100. ^ http://en.jiangsu.gov.cn/col/col54176/index.html
  101. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-08-02. Dicapai pada 2018-08-02.
  102. ^ https://www.pressreader.com/malaysia/the-star-malaysia-star2/20131004/282166468894336
  103. ^ http://www.enghunan.gov.cn/AboutHunan/GlobalAssociations/SisterCities/
  104. ^ http://www.mbmb.gov.my/en/mbmb-muo-twin-cities
  105. ^ http://www.mbmb.gov.my/en/mbmb-muo-twin-cities
  106. ^ http://www.academia.edu/8021809/sawahlunto_malaka
  107. ^ http://www.mbmb.gov.my/en/mbmb-muo-twin-cities
  108. ^ https://web.archive.org/web/20171231002356/http://msdesk.mbmb.gov.my/twincities/glance.cfm
  109. ^ Edna Tarigan (2 January 2014). "Jakarta's 'Kota Tua' and Melaka are now sister cities". The Jakarta Post. The Jakarta Post Travel. Diarkibkan daripada yang asal pada 6 February 2014. Dicapai pada 25 September 2015. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
  110. ^ https://travel.detik.com/international-destination/d-2613111/melaka-kembaran-kota-tua-jakarta-di-malaysia
  111. ^ Chan (23 September 2015). "Guangdong & Malacca sign sister relationship memo". News Guangdong. Diarkibkan daripada yang asal pada 25 September 2015. Dicapai pada 25 September 2015. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
  112. ^ http://www.kln.gov.my/c/document_library/get_file?p_l_id=73198&folderId=5316759&name=DLFE-159420.pdf
  113. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-07-28. Dicapai pada 2018-07-28.
  114. ^ http://www.retrojunk.com/content/child/description/page/1992/tragic-hero
  115. ^ "7 Hollywood Movies Filmed in Malaysia". Expat Go Malaysia.
  116. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-07-28. Dicapai pada 2018-07-28.
  117. ^ https://www.thestar.com.my/lifestyle/entertainment/tv/news/2009/11/22/big-little-nyonya/
  118. ^ "10 Movies You Didn't Know Were Filmed In Malaysia. Spot The Bas Sekolah!". Says.com.
  119. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-07-28. Dicapai pada 2018-07-28.
  120. ^ http://www.sinarharian.com.my/hiburan/nora-danish-suami-aku-ustaz-1.174519
  121. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-07-28. Dicapai pada 2018-07-28.
  122. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-07-29. Dicapai pada 2018-07-29.
  123. ^ https://www.pressreader.com/malaysia/harian-metro/20170417/282819306082590
  124. ^ https://www.facebook.com/SkyTowerMelaka/posts/hey-peeps!-guess-who-is/1131053200354183/
  125. ^ http://www.gempak.com/artikel/8392/belajar-bahasa-isyarat-ayda-jebat-menangis
  126. ^ https://www.bharian.com.my/node/418351/amp

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  • Borschberg, Peter, "The Seizure of the Santa Catarina Revisited: The Portuguese Empire in Asia, VOC Politics and the Origins of the Dutch-Johor Alliance (c. 1602–1616)", Journal of Southeast Asian Studies, 33.1 (2002): 31–62. (This article can be downloaded free of charge at www.cambridge.org, doi:10.1017/S0022463402000024)
  • Borschberg, Peter, ed., (2004). Iberians in the Singapore-Melaka Area and Adjacent Regions (16th to 18th Centuries). Germany: Harrassowitz. ISBN 3-447-05107-8.CS1 maint: extra punctuation (link) https://www.academia.edu/4302755
  • Borschberg, Peter (2010). The Singapore and Melaka Straits. Violence, Security and Diplomacy in the Seventeenth Century. Singapore: NUS Press. ISBN 978-9971-69-464-7. https://www.academia.edu/4302722
  • Borschberg, Peter, ed., (2015). Journal, Memorial and Letters of Admiral Cornelis Matelieff de Jonge. Security, Diplomacy and Commerce in 17th Century Southeast Asia. Singapore: NUS Press. ISBN 978-9971-69-798-3.CS1 maint: extra punctuation (link) https://www.academia.edu/4302783
  • De Witt, Dennis (2010). Melaka from the Top. Malaysia: Nutmeg Publishing. ISBN 978-983-43519-2-2.
  • De Witt, Dennis (2007). History of the Dutch in Malaysia. Malaysia: Nutmeg Publishing. ISBN 978-983-43519-0-8.
  • "Popular History of Thailand" by M.L. Manich Jumsai, C.B.E., M.A.

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]

Kerajaan tempatan

[sunting | sunting sumber]

Sejarah Melaka

[sunting | sunting sumber]

Lokasi tempatan

[sunting | sunting sumber]

Pelancongan di Melaka

[sunting | sunting sumber]
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Melaka&oldid=6510184"