Aksara Rasyi
Aksara Rasyi atau aksara Sefardi (Ibrani: כְּתַב רַשִׁ״י, rumi: Ktav Rashi) ialah sejenis muka taip untuk abjad Ibrani. Ia berdasarkan tulisan tangan dari abad ke-15 dan dinamakan sempena ulama Yahudi Rasyi, walaupun beliau hidup bertahun-tahun sebelum fon ini dicipta. Muka taip ini digunakan sebagai sampel oleh pencetak-pencetak Ibrani lama seperti Abraham Garton, keluarga Soncino, dan Daniel Bomberg dalam teks-teks agama versi mereka yang menyertakan ulasan, seperti Mikraot Gedolot dan Talmud, di mana ulasan Rasyi adalah penting.[1]
Sejarah
[sunting | sunting sumber]Apabila orang mula-mula mencipta fon untuk mesin cetak, mereka selalunya berdasarkan tulisan tangan sedia ada. Untuk pencetakan bahasa Ibrani, mereka menggunakan huruf blok untuk teks-teks penting seperti Alkitab. Tetapi untuk teks yang kurang penting seperti ulasan dan komen-komen rabai, gaya kursif daripada tradisi Sefardi digunakan, yang kemudiannya dipanggil muka taip Rasyi.[1]
Perbandingan dengan bahasa Ibrani cetakan
[sunting | sunting sumber]| Huruf Ibrani dalam taip Rasyi dan cetak | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
א = .svg){kind=small}
|
ב = .svg){kind=small}
|
ג = .svg){kind=small}
|
ד = .svg){kind=small}
|
ה = .svg){kind=small}
|
ו = .svg){kind=small}
|
ז = .svg){kind=small}
|
ח = .svg){kind=small}
|
ט = .svg){kind=small}
|
י = .svg){kind=small}
|
כ = .svg){kind=small}
|
ך = .svg){kind=small}
|
ל = .svg){kind=small}
|
מ = .svg){kind=small}
|
ם = .svg){kind=small}
|
נ = .svg){kind=small}
|
ן = .svg){kind=small}
|
ס = .svg){kind=small}
|
ע = .svg){kind=small}
|
פ = .svg){kind=small}
|
ף = .svg){kind=small}
|
צ = .svg){kind=small}
|
ץ = .svg){kind=small}
|
ק = .svg){kind=small}
|
ר = .svg){kind=small}
|
ש = .svg){kind=small}
|
ת = .svg){kind=small}
|
Penggunaan dalam bahasa Ladino
[sunting | sunting sumber]
Selain digunakan dalam bahasa Ibrani, abjad aksara Rasyi juga disesuaikan untuk menulis teks-teks bahasa Ladino dalam abjad Ibrani. Untuk melambangkan bunyi-bunyi frikatif tambahan dalam bahasa Ladino, huruf-huruf sedia ada diberikan tanda-tanda baca baharu. Daripada meletakkan tanda geresy di sebelah huruf, aksara Rasyi menghasilkan huruf-huruf baharu dengan meletakkan tanda sabit yang dipanggil rafe ⟨ﬞ◌⟩ terus pada huruf.[2] Dahulu, tulisan kursif yang dipanggil "solitreo" digunakan untuk tulisan tangan Ladino di Balkan dan Turki, di samping aksara Rasyi yang digunakan untuk mencetak.
| Huruf-huruf Ladino yang dihasilkan dengan tanda rafe | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tanpa Rafe | Dengan Rafe (bentuk setara dengan tanda geresy) | ||||||||
| Simbol | Translit. | AFA | Contoh | Simbol | Translit. | AFA | Contoh | ||
| ב | b | [b] | botol | (ב׳) בﬞ | v | [v]~[β̞] | van | ||
| ג | g | [ɡ] | garam | (ג׳) גﬞ | dj, ǧ, atau ch, č | [d͡ʒ]~[t͡ʃ] | Julai, Georgetown, cili | ||
| ד | d | [d̪] | dahi | (ד׳) דﬞ | dh, th, ḏ, đ | [ð̞] | izin dalam bahasa Arab | ||
| ז | z | [z] | zirafah | (ז׳) זﬞ | j, g, zh, ž | [ʒ] | measure dalam bahasa Inggeris | ||
| ט | t | [t̪] | tali | (ט׳) טﬞ | th | [θ] | Bluetooth | ||
| כ | c, k | [k] | kopi | (כ׳) כﬞ | ch, kh, ḵ | [x]~[χ] | khabar | ||
| פ | p | [p] | panas | (פ׳) פﬞ | f | [f] | fardu | ||
| ש | s, ç | [s] | satu | (ש׳) שﬞ | sh, š | [ʃ] | syukur | ||
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ a b Shurpin, Yehuda. "What Is Rashi Script and Where Did It Come From?". Chabad.org (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada November 17, 2018. Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah, nama "chabad" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza - ^ "Sefarađizo: Ladino: Alefbet: Tabla". 2021-09-16. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-09-16. Dicapai pada 2021-09-16.