Pergi ke kandungan

Tokong Poh Onn Kong

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Di dalam Poh Onn Kong Temple

Poh Onn Kong Temple Melaka (Melayu: Melaka Poh Onn Kong), juga dikenali sebagai Tokong Poh Onn Kong Melaka, terletak di bandaraya Melaka, merupakan sebuah tempat ibadat yang utama bagi penganut Buddha dan Tao di negeri Melaka. Tokong ini sempena nama seorang sami Buddha dari Dinasti Tang iaitu San Ping Cho-su kong. Dewa-dewa utama yang disembah di Tokong ini termasuklah Mazu dan Zhongtan Yuanshuai. Setiap tahun, pada 6 haribulan 6 bulan ke-6 mengikut kalendar Cina, ulang tahun kelahiran San ping cho-su kong disambut dengan meriah. Selain itu, aktiviti derma darah dan kemasyarakatan yang lain turut diadakan. [1] [2]

Tarikh sebenar pembinaan kuil ini tidak dapat dipastikan. Namun, berdasarkan catatan pembinaan semula kuil pada tahun 1811, dianggarkan Kuil Poh Onn Kong Melaka telah dibina sekitar tahun 1770 hingga 1781[3]. Tokong ini juga merupakan salah satu daripada bangunan bersejarah yang terkenal di bandaraya Melaka.

Poh Onn Kong Temple (Tokong Poh Onn Kong) terletak tidak jauh dari Sungai Melaka. Pada tahun 1841, sebuah jembatan gantung kecil dibangun di dekatnya yang menjadi akses utama penduduk setempat untuk menyeberangi selat menuju permukiman di kedua tepi sungai. Karena letaknya yang strategis, Patriarch Sanping pun kerap disebut sebagai "Patriarch Jembatan Gantung Kecil" (小吊橋祖師公) oleh masyarakat setempat.

Poh Onn Kong Temple Melaka diasaskan lebih 200 tahun yang lalu oleh bapa kepada Seow Kian Huat, seorang pendatang dari Zhangzhou, Wilayah Fujian. Nama pengasas asal ini tidak diketahui. Ketika beliau berhijrah ke selatan ke Malaysia, beliau membawa bersama kemenyan Sanping Cho-su Kong dari Sanping Shi (三平寺)di Zhangzhou ke Melaka. Di Melaka, beliau berkahwin dengan seorang wanita tempatan berbangsa Melayu dan melahirkan seorang anak bernama Seow Kian Huat, yang dikenali sebagai Baba oleh penduduk tempatan.

Pemilikan dan Pengaruh Poh Onn Kong Temple

[sunting | sunting sumber]

Di kawasan Jalan Bunga Raya, di mana terletaknya Istana Baoan, banyak harta milik Seow Kian Huat, termasuk Poh Onn Kong Temple Melaka. Pada masa itu, kemenyan di kuil tersebut sangat makmur dan menjadi tempat kunjungan tahunan bagi keluarga Baba di Melaka, terutamanya pada hari keputeraan Tuhan pada hari keenam bulan pertama kalendar lunar. Banyak keluarga Baba akhirnya berhijrah ke Singapura, membawa bersama mereka tradisi dan budaya yang diwarisi dari Melaka.

Pengurusan dan Pemegang Amanah

[sunting | sunting sumber]

Poh Onn Kong Temple Melaka sentiasa melantik sekurang-kurangnya empat pemegang amanah untuk menguruskan hal ehwal kuil. Pelantikan terakhir pemegang amanah adalah pada 13 Julai 1959. Empat pemegang amanah tersebut adalah Tan Sri Datuk Tan Ching Ching Ching (bekas Gabenor Bandaraya Melaka), Cen Hui Chao, Pan Quan, dan Tan Rong Pak.

Kepentingan Sejarah

[sunting | sunting sumber]

Kuil ini bukan sahaja merupakan tempat ibadat tetapi juga merupakan simbol warisan budaya dan sejarah Baba di Melaka. Pengaruhnya meluas hingga ke Singapura, menunjukkan betapa kuatnya ikatan budaya dan agama yang dibawa oleh penduduk asal dari Zhangzhou.

Sebelum Poh Onn Kong Temple dibina semula
Selepas Poh Onn Kong Temple Melaka dibina semula

Membina semula Poh Onn Kong Temple[4]

[sunting | sunting sumber]

Poh Onn Kong Temple telah mengalami beberapa kali pembinaan semula sejak dibina pada tahun 1811 semasa pemerintahan Maharaja Jiaqing. Berikut adalah ringkasan sejarah pembinaan semula kuil ini:

  1. Tahun Pembinaan Semula:
    • Tahun 1811 (Tahun ke-16 Jiaqing)
    • Tahun 1841 (Tahun ke-21 Daoguang)
    • Tahun 1856 (Tahun keenam Xianfeng)
    • Tahun 1862 (Tahun pertama Tongzhi)
    • Tahun 1866 (Tahun kelima Tongzhi)
    • Tahun 1902 (Tahun ke-28 Guangxu)
    • Tahun 1916 (Tahun kelima Republik China)
    • Tahun 1925 (Tahun ke-14 Republik China)
    • Tahun 1993 (Projek pembinaan semula terbesar terakhir)

Insiden dan Projek Pembinaan Semula Terakhir

[sunting | sunting sumber]

Pada tahun 1992, bumbung Poh Onn Kong Temple runtuh dan dianggarkan kos untuk membina semula adalah sekitar RM100,000. Lembaga pengarah menubuhkan jawatankuasa persediaan dan mula mengumpul dana pada tahun 1993. Hasilnya, sekitar RM90,000 berjaya dikumpulkan, ditambah dengan dana dari baki lembaga pengarah dan bantuan dari Istana Baoan, mencukupi untuk pembinaan semula apse.

Namun, pada tahun 1994, ketika projek sedang berjalan kira-kira 80%, rasuk di dewan utama runtuh akibat kerosakan oleh anai-anai dan penuaan struktur. Mujurlah, tiada kecederaan berlaku dalam insiden tersebut.

Penubuhan Jawatankuasa Pembangunan Semula

[sunting | sunting sumber]

Menyedari bahaya yang dihadapi oleh kuil ini, mendiang ketua eksekutif En. Lui Cheng Meng mencadangkan pembinaan semula keseluruhan kuil. Perunding jawatankuasa pembinaan semula, Datuk Wong AKau, bersetuju dengan cadangan ini. Dengan sokongan beliau, jawatankuasa pembangunan semula ditubuhkan dan berjaya mengumpulkan sejumlah RM800,000 untuk projek tersebut.

Projek pembinaan semula bermula pada tahun 1993 dan siap pada tahun 1998. Upacara lawatan pertama ke kuil baru ini telah diadakan pada 15 April tahun yang sama, menandakan perasmian rasmi Poh Onn Kong Temple yang telah diperbaharui.

Tiga peninggalan budaya di Poh Onn Kong Temple[3]

[sunting | sunting sumber]

Poh Onn Kong Temple Melaka telah mengalami tiga kerosakan budaya yang signifikan sepanjang sejarahnya:

Kebakaran Kecil pada 1960-an dan 1970-an

[sunting | sunting sumber]

Kerosakan pertama berlaku pada tahun 1960-an dan 1970-an disebabkan oleh kebakaran kecil yang berpunca daripada lilin di kuil. Kebakaran ini membakar beberapa barang di tokong tengah, termasuk pedang, jarum Wuying, dan patung Sanping Cho-su kong yang berusia 200 tahun. Walaupun patung itu sebahagiannya terbakar dan dihitamkan oleh asap, keseluruhannya masih terpelihara dengan baik.

Runtuhan Rasuk Kayu pada Akhir 1980-an

[sunting | sunting sumber]

Kerosakan kedua terjadi pada akhir 1980-an apabila rasuk kayu di apse runtuh akibat hujan lebat dan serangan anai-anai. Walaupun tiada kecederaan berlaku kerana ketiadaan pengawal pada masa itu, kebanyakan dokumen berharga direndam air dan berubah menjadi timbunan kertas buangan. Ini termasuk peninggalan budaya dan rekod sejarah yang penting bagi Poh Onn Kong Temple.

Kilat Menyambar pada 2006

[sunting | sunting sumber]

Kerosakan ketiga berlaku pada tahun 2006 apabila Lembaga Pengarah Poh Onn Kong Temple menyerahkan semua plak kuno kepada pengeluar di Bukit Rambai, Melaka untuk penyelenggaraan. Malangnya, pada malam sebelum plak tersebut sepatutnya diserahkan selepas pembaikan, kilat menyambar bilik cat kilang dan menyebabkan kebakaran. Kebakaran ini memusnahkan keseluruhan bilik cat, termasuk beberapa plak yang diamanahkan oleh Poh Onn Kong Temple untuk dibaiki. Salah satu plak yang hilang adalah plak dari tahun ke-16 Jiaqing (1811), yang merupakan salah satu peninggalan budaya terbesar yang hilang di kuil dalam beberapa dekad kebelakangan ini.

Sumber rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ "保安宫周日办捐血运动" (dalam bahasa Cina). 南洋商报. 2011-06-29. Diarkibkan daripada yang asal pada 2015-04-02.
  2. ^ "250年古廟穩健邁進‧保安宮今宴慶神誕" (dalam bahasa Cina). 星洲日報. 2014-07-07. Diarkibkan daripada yang asal pada 2015-02-24. Dicapai pada https://web.archive.org/web/20150224105413/http://mykampung.sinchew.com.my/node/304918. Check date values in: |access-date= (bantuan)
  3. ^ a b Lui, Poh Kwan (2024). Ageless Benevolence , A Temple's Heritage. Melaka, Malaysia: South East Heritage & Culture Resource. m/s. 42–43, 111–112. ISBN 978-967-18233-8-5.
  4. ^ a b Lui, Poh Kwan (2024). Ageless Benevolence- A Temple's Heritage. Melaka. Malaysia: South Sea Heritage & Culture Resources. m/s. 14–15, 30–32, 71–73, 93–97. ISBN 978-967-18233-8-5.

pautan luaran

[sunting | sunting sumber]