Pergi ke kandungan

Sultan Johor

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Sultan Johor
Wilayah/Negeri
Jata Kebawah Duli Yang Maha Mulia Sultan Johor
Penjawat kini
Sultan Ibrahim ibni Sultan Iskandar
sejak 23 Januari 2010
Kemahkotaan 23 Mac 2015
Butiran
Pewaris takhta
  1. Tunku Ismail ibni Sultan Ibrahim
    Tunku Mahkota Johor
  2. Tunku Iskandar ibni Tunku Ismail
    Raja Muda Johor
Penyandang pertama
  1. Sultan Alauddin Riayat Shah II ibni Sultan Mahmud Shah
    Sultan Johor pertama, Wangsa Melaka-Johor
  2. Sultan Abdul Jalil Riayat Shah IV ibni Dato' Bendahara Seri Maharaja Tun Habib Abdul Majid
    Sultan Johor pertama, Wangsa Bendahara
  3. Dato' Temenggung Seri Maharaja Tun Daeng Ibrahim ibni Dato' Temenggung Seri Maharaja Tun Abdul Rahman
    Temenggung Johor pertama menjadi Pemerintah Johor, Wangsa Temenggung
  4. Maharaja Abu Bakar ibni Dato' Temenggung Seri Maharaja Tun Daeng Ibrahim
    Maharaja Johor pertama, Wangsa Temenggung
  5. Sultan Sir Abu Bakar Al-Khalil Ibrahim Shah ibni Dato' Temenggung Seri Maharaja Tun Daeng Ibrahim
    Sultan Johor pertama, Wangsa Temenggung
Pembentukan1528; 496 tahun yang lalu (1528)
PersemayamanIstana Bukit Serene, Johor Bahru
Panji peribadi Sultan Johor

Sultan Johor (Jawi: ‏سلطان جوهر‎‎) ialah jawatan warisan dan raja pemerintah negeri Johor di Malaysia. Pada zaman dahulu, Sultan memiliki kuasa mutlak dan dinasihati oleh Bendahara. Pada zaman sekarang, peranan Bendahara Johor diambil alih oleh Menteri Besar Johor.

Gelaran rasmi bagi Sultan Johor ialah "Duli Yang Maha Mulia Sultan Yang di-Pertuan bagi Negeri dan Jajahan Takluk Johor Darul Takzim" (Jawi: ‏سلطان يڠ دڤرتوان باڬي نڬري دان ججهن تعلوق جوهر دارالتعظيم‎‎)

Peruntukan Undang-undang Tubuh Kerajaan

[sunting | sunting sumber]

Menurut Undang-undang Tubuh Kerajaan Negeri Johor, istilah raja digunakan untuk merujuk kepada pemerintah Kerajaan Negeri Johor, segala jajahan dan daerah takluknya.[1]

Sultan Johor yang dilantik haruslah dari kalangan berbangsa Melayu dan berdarah raja iaitu berasal dari keturunan pemerintah Johor kini (Wangsa Temenggung) serta beragama Islam. Hal ini juga turut digunapakai untuk pewaris takhta Kesultanan Johor.

Pewarisan Takhta

[sunting | sunting sumber]

Dengan tergubalnya Undang-undang Tubuh Kerajaan tersebut, raja yang dilantik haruslah dari kalangan zuriat Sultan Abu Bakar ibni Almarhum Temenggung Daeng Ibrahim. Undang-undang turut menegaskan bahawa perlantikan orang lain selain dari keturunan zuriat Sultan Abu Bakar adalah tidak sah jika masih terdapat zuriat Sultan yang sah dan layak menjadi Sultan. Hal ini diberi pengecualian jika keturunan yang masih ada tidak layak kerana kecacatan besar (gila, buta, bisu) atau mempunyai sifat keji mengikut pandangan hukum syarak.[2]

Undang-undang turut menjelaskan sekiranya tiada langsung zuriat keturunan Sultan Abu Bakar yang layak dilantik oleh raja, maka raja hendaklah dilantik dari keturunan Temenggung Ibrahim itu dari keturunan adik-beradik Sultan Abu Bakar. Jika tiada juga yang layak dari kalangan tersebut, raja hendaklah dilantik dari kalangan keturunan zuriat Temenggung Abdul Rahman daripada keturunan adik-beradik Temenggung Ibrahim. Setiap keturunan itu pula harus dibuktikan mempunyai hubungan darah yang sah dan halal dengan raja-raja tersebut.[3]

Jika tiada juga sebarang orang yang layak untuk dilantik menjadi raja dari kalangan keturunan Sultan Abu Bakar, Temenggung Ibrahim dan juga Temenggung Abdul Rahman, Undang-undang Tubuh Kerajaan Negeri Johor memberi tanggungjawab kepada ahli Mesyuarat Kerajaan dan Jumaah Majlis Diraja Johor utuk membuat perlantikan dari kalangan orang biasa yang bukan berdarah raja. Raja yang baharu yang hendak dilantik tersebut haruslah seorang lelaki beragama Islam, berbangsa Melayu, rakyat negeri Johor, cukup umur, individu yang merdeka dan bukan dari kalangan hamba, mempunyai tingkah laku dan budi pekerti yang baik, serta mempunyai ilmu pengetahuan yang luas yang pandai menulis dan membaca.[4]

Lazimnya, sebelum seseorang raja itu mangkat, raja tersebut akan menetapkan penggantinya dahulu. Maka, mengikut Undang-undang Tubuh, orang yang paling layak ditetapkan sebagai pengganti Sultan Johor ialah waris iaitu anak lelaki yang paling tua umurnya.[5] Dia secara rasminya hendaklah digelar sebagai "Tunku Mahkota Johor" dan gelaran ini hanya boleh ada seorang sahaja pada satu-satu masa dan tidak boleh dikongsi atau digunakan oleh anak-anak raja yang lain yang bukan bakal pengganti raja.[6] Walau bagaimanapun, Sultan Johor berhak melantik penggantinya iaitu Tunku Mahkota Johor dari kalangan anak-anak lelaki yang lain yang tidak semestinya paling tua sekiranya dirasakan anak lelaki yang paling tua itu tidak layak mengikut undang-undang.

Jika seseorang pengganti raja itu menaiki takhta apabila raja sebelumnya mangkat dan pengganti itu masih belum berumur 21 tahun (mengikut kalendar Islam), hendaklah Jumaah Majlis Diraja mengadakan seorang pemangku dari kalangan menteri kerajaan yang tidak kira sama ada berdarah raja atau tidak. Tanggungjawab pemangku tersebut akan bertanggungjawab terhadap semua tingkah laku dan perbuatan raja yang belum cukup umur itu. Andainya raja yang belum cukup umur atau pemangku itu sendiri melakukan perkara yang bercanggah dengan undang-undang, pemangku tersebut boleh dipecat dan digantikan.[7]

Senarai Sultan Johor

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Senarai Sultan Johor

Kesultanan Johor-Riau (1528-1830)

[sunting | sunting sumber]
Sultan Johor-Riau Tempoh pemerintahan
Wangsa Melaka-Johor
Sultan Alauddin Riayat Shah II 1528–1564
Sultan Muzaffar Shah II 1564–1570
Sultan Abdul Jalil Shah I 1570–1571
Sultan Ali Jalla Abdul Jalil Shah II 1571–1597
Sultan Alauddin Riayat Shah III 1597–1615
Sultan Abdullah Ma'ayat Shah 1615–1623
Sultan Abdul Jalil Shah III 1623–1677
Sultan Ibrahim Shah 1677–1685
Sultan Mahmud Shah II 1685–1699
Wangsa Bendahara
Sultan Abdul Jalil Riayat Shah IV 1699–1718
Wangsa Melaka-Johor
Sultan Abdul Jalil Rahmat Shah 1718–1722
Wangsa Bendahara
Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah 1722–1760
Sultan Abdul Jalil Muazzam Shah V 1760–1761
Sultan Ahmad Riayat Shah 1761–1761
Sultan Mahmud Riayat Shah III 1761–1812
Sultan Abdul Rahman Muazzam Shah 1812–1830

Dalam Pertikaian (Disputed claimant)

[sunting | sunting sumber]
Sultan Tempoh pemerintahan Nota
Sultan Hussein Muhammad Shah 1819–1835 Dilantik sebagai Sultan Johor melalui Perjanjian 1819 antara baginda dan Syarikat Hindia Timur Inggeris tetapi tidak diiktiraf oleh Bendahara Tun Ali yang masih bertuankan Sultan Abdul Rahman Muazzam Shah dan tidak mempunyai kuasa politik di Johor[8][9]
Sultan Ali Iskandar Shah 1835–1877 Dilantik sebagai Sultan Johor melalui Perjanjian Setia 1855 antara baginda dan Temenggung Tun Daeng Ibrahim tetapi hanya berkuasa di daerah Kesang sahaja manakala keseluruhan negeri Johor kecuali daerah Kesang diperintah oleh Temenggung Tun Daeng Ibrahim[10]

Ketemenggungan Johor (1855-1868)

[sunting | sunting sumber]
Temenggung Johor Tempoh pemerintahan
Temenggung Tun Daeng Ibrahim 1855–1862
Temenggung Tun Abu Bakar 1862–1868

Kemaharajaan Johor (1868-1885)

[sunting | sunting sumber]
Maharaja Johor Tempoh pemerintahan
Maharaja Abu Bakar 1868–1885

Kesultanan Johor (1885-kini)

[sunting | sunting sumber]
Sultan Johor Tempoh pemerintahan
Wangsa Temenggung
Sultan Sir Abu Bakar Al-Khalil Ibrahim Shah 1885–1895
Sultan Sir Ibrahim Al-Masyhur 1895–1959
Sultan Sir Ismail Al-Khalidi 1959–1981
Sultan Iskandar Al-Haj 1981–2010
Sultan Ibrahim Ismail[11] 2010–kini

Garis masa Sultan Johor

[sunting | sunting sumber]
Temenggung JohorWangsa BendaharaKesultanan Melayu MelakaSultan Ibrahim ibni Sultan IskandarSultan Iskandar ibni Sultan IsmailSultan Ismail ibni Sultan IbrahimSultan Ibrahim ibni Sultan Abu BakarSultan Abu Bakar Daeng IbrahimRaja Temenggung Tun Daeng IbrahimSultan Ali Iskandar ShahSultan Hussain ShahSultan Abdul Rahman Muazzam ShahSultan Mahmud Shah IIISultan Ahmad Riayat ShahSultan Abdul Jalil Muazzam ShahSultan Sulaiman Badrul Alam ShahSultan Abdul Jalil Rahmat ShahSultan Abdul Jalil IVSultan Mahmud Shah II dari JohorSultan Ibrahim Shah dari JohorSultan Abdul Jalil Shah IIISultan Abdullah Ma'ayat ShahSultan Alauddin Riayat Shah IIISultan Ali Jalla Abdul Jalil Shah IISultan Abdul Jalil Shah ISultan Muzaffar Shah IIAlauddin Riayat Shah II dari Johor

Sistem pewarisan Kesultanan Johor

[sunting | sunting sumber]
Gelaran Nama Tarikh Keputeraan Tempat Keputeraan Usia Tempat Kemangkatan Tarikh Berkahwin Pasangan Diraja Cucunda kepada Cicinda kepada Ciut kepada Piut kepada
Tunku Mahkota Johor Tunku Ismail Idris Abdul Majid Abu Bakar (1984-06-30)30 Jun 1984 Johor 40 tahun, 4 bulan dan 3 hari N/A 24 Oktober 2014 Che' Puan Besar Khaleeda Bustaman Sultan Iskandar & Enche’ Besar Kalsom Abdullah Sultan Ismail al-Khalidi & Sultanah Aminah Ungku Ahmad
Raja Muda Johor Tunku Iskandar Abdul Jalil Abu Bakar Ibrahim ibni Tunku Ismail Idris (2017-10-14)14 Oktober 2017 Johor 7 tahun dan 19 hari N/A N/A N/A Sultan Ibrahim III Ismail & Raja Zarith Sofiah Sultan Iskandar & Enche’ Besar Kalsom Abdullah
Tunku Aris Bendahara Johor Tunku Abdul Majid Idris Ismail Ibrahim (1970-07-20)20 Julai 1970 Johor 54 tahun, 3 bulan dan 13 hari N/A 2006 Tunku Teh Mazni Tunku Yusuf Sultan Ismail al-Khalidi & Sultanah Aminah Ungku Ahmad Sultan Ibrahim II Iskandar al-Masyhur & Sultanah Maimunah Ungku Abdul Majid
Tunku Temenggong Johor Tunku Idris Iskandar Ismail Abdul Rahman (1987-12-25)25 Disember 1987 Johor 36 tahun, 10 bulan dan 8 hari N/A N/A N/A Sultan Iskandar & Enche’ Besar Kalsom Abdullah Sultan Ismail al-Khalidi & Sultanah Aminah Ungku Ahmad
Tunku Laksamana Johor kosong kosong Johor kosong kosong kosong kosong kosong kosong
Tunku Panglima Johor Tunku Abdul Rahman Hassan al-Jeffri (1993-02-05)5 Februari 1993 Johor 31 tahun, 8 bulan dan 28 hari N/A N/A N/A Sultan Iskandar & Enche’ Besar Kalsom Abdullah Sultan Ismail al-Khalidi & Sultanah Aminah Ungku Ahmad
Tunku Putera Johor Tunku Abu Bakar Mahmood Ibrahim (2001-05-30)30 Mei 2001 Johor 23 tahun, 5 bulan dan 3 hari N/A N/A N/A Sultan Iskandar & Enche’ Besar Kalsom Abdullah Sultan Ismail al-Khalidi & Sultanah Aminah Ungku Ahmad

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Catatan

[sunting | sunting sumber]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ "Makna Bagi Perkataan-perkataan", Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor 1895
  2. ^ Fasal 3, Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor 1895
  3. ^ Fasal 4, Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor 1895
  4. ^ Fasal 5, Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor 1895
  5. ^ Fasal 5, Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor 1895
  6. ^ Fasal 7, Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor 1895
  7. ^ Fasal 10, Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor 1895
  8. ^ Buyong Adil (2020), Sejarah Johor: Edisi Semakan, halaman 211
  9. ^ Suzana Haji Othman (2018), Sejarah Pergolakan dan Pergelutan Bendahara Johor-Pahang 1613-1863, halaman 197-198
  10. ^ Buyong Adil (2020), Sejarah Johor: Edisi Semakan, halaman 249-251
  11. ^ "Tunku Ibrahim Ismail Proclaimed As Sultan Of Johor". Bernama. 23 January 2010. Diarkibkan daripada yang asal pada 1 March 2010. Dicapai pada 28 June 2018.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Sultan_Johor&oldid=6357294"