Pergi ke kandungan

Empayar Hakhamaniyah

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
(Dilencongkan daripada Wangsa Achaemenid)
Empayar Hakhamaniyah
امپراتوری هخامنشی
Emperâturi-ye Hakhâmaneshiyan
ca. 550 SM–330 SM
Bendera Parsi
Wilayah Empayar Achaemenid pada kemuncaknya.
Wilayah Empayar Achaemenid pada kemuncaknya.
Ibu negaraPasargadae, Ecbatana, Persepolis, Susa, Babylon
Bahasa yang umum digunakanParsi Kuno, Imperial Aramaik, Elamite, Akkadia
Agama
Zoroastrianisme
KerajaanMonarki
Maharaja 
• 559 BCE–529 BCE
Cyrus II Agung
• 336 BCE–330 BCE
Darius III
Era SejarahSejarah purba
• Didirikan
ca. 550 SM
• Pembinaan bermula di Persepolis
515 BCE
• Penaklukan Mesir oleh Cambyses II
525 BCE
498–448 BCE
• Penaklukan semula Mesir oleh Artaxerxes III
343 BCE
• Kekalahan Empayar Achaemenid oleh Alexander Agung
334 BCE–330 BCE
• Ditakluk semasa Perang Alexander Agung
330 SM
• Darius III dibunuh oleh Bessus
330 BCE
Mata wangDaric dan Siglos
Didahului oleh		 Diganti oleh
Empayar Media
Empayar Babylon Baru
Lydia
Dinasti ke-26 Mesir
Empayar Macedonia
Sekarang sebahagian dari Afghanistan
 Armenia
 Azerbaijan
 Bulgaria
 Cyprus
 Mesir
 Georgia (negara)
 Greece
 Iran
 Iraq
 Israel
 Jordan
 Kuwait
 Lubnan
 Libya
 Macedonia Utara
 Pakistan
 Syria
 Turki
 Turkmenistan
 Uzbekistan
Sejarah Iran
Empayar Parsi - Raja Parsi
Empayar Parsi Sebelum Islam
Empayar Parsi Selepas Islam
Zaman Moden
sunting


Empayar Hakhamaniyah atau Wangsa Hakhamaniyah (Bahasa Parsi Lama: 𐎧𐏁𐏂, Xšāça 'Empayar,[1] 'Kerajaan'[2] atau Hakhāmanishiya; moden: شاهنشاهی هخامنشی‎ Shahenshahi Hakhâmaneshi; sekitar 559 SM - 338 SM) adalah empayar Parsi pertama yang memerintah Iran dan negara negara sekitarnya, termasuk Afghanistan, Pakistan, Turki Barat, Iraq, Arab Saudi Utara, Palestin, Jordan, Israel dan Lebanon. Keluasan empayarnya dianggarkan seluas 7.5 juta km persegi.

Nama Hakhamaniyah berasal daripada pengasas empayar ini Hakhamanis, tetapi teori ini diperdebatkan oleh sejarahwan sehingga ke hari ini. Hakhamanis pada mulanya adalah sebuah negeri naungan Empayar Medes, tetapi negeri ini berkembang dan berjaya menumpas dan mengakhirkan pertuanan Medes. Empayar Hakhamaniyah kemudiannya berkembang sehingga ke Mesir dan menawan hampir ke semua jajahan Yunani. Namun begitu, wangsa Hakhamaniyah diakhiri Iskandar Agung dari Yunani.

Antara raja terkenal yang juga dianggap pengasas Wangsa ini yang benar ialah Cyrus Agung.

Empayar Hakhamaniyah merupakan sebuah empayar yang diasaskan oleh Cyrus Agung (r. c. 585–c. 529 B.C.E.). Pada kemuncak kekuasaannya pada Kurun ke-lima B.C.E. Empayar Hakhamaniyah pernah menguasai kawasan yang terbentang dari Albania di sebelah Barat sehingga ke Taxila dan mengikuti Lembah Indus di sebelah Timur, dan dari Laut Aral sehingga ke Cyrene di Libya moden, termasuk Asia Barat dan Mesir.

Empayar Hakhamaniyah dipecahkan menurut Wilayah. Di sebelah timur ia termasuk, dari utara sehingga ke selatan, Khwarizm selatan Laut Aral, Sogdiana di muara Sungai Syr Dar’ya, Arachosia dan Gedrosia di Baluchistan, dan Bactria, Margiana, dan Gandhara di Afghanistan. Penaklukan ini dirangsang oleh keinginan Cyrus bagi sempadan yang stabil menghadapai Scythians, dan juga keinginan kepentingan imperial bagi merampas dan menguasai jajahan. Polisinya termasuk mengasaskan penempatan di sempadan, yang mana bandar Cyropolis yang terletak di lembah Sungai Syr Dar’ya paling terkenal.

Pada akhir kurun ke-enam B.C.E., raja yang menggantikannya, Darius Agung (r. 522–489 B.C.E.), memimpin kempen di timur yang dikatakan sampai ke persisiran Laut Aral. Dalam beberapa tahun yang berselang,pihak Parsi menakluk kawasan yang kini utara Pakistan, dan tentera dari provinces timur menjadi penting dalam tentera Hakhamaniyah. Empayar ini berakhir dengan kekalahan Darius III pada ALEXANDER THE GREAT dalam Pertempuran Gaugamela (Iraq moden) pada tahun 331 B.C.E.

Peninggalan

[sunting | sunting sumber]

Sepanjang pemerintahan Empayar Hakhamaniyah selama dua kurun telah banyak membantu perhubungan budaya antara pusat dan timur. Orang-orang Scythian, Bactrian, Arachosian, Gandharan, dan India kesemuanya digambarkan di ukiran di Persepolis, pusat istiadat Parsi di kini selatan Iran moden. Puak Scythians digambarkan dengan ciri-ciri biasa mereka, mengenakan topi meruncing dengan pedang pendek; puak Bactrian dipaparkan memegang cawan dan memandu unta Bactrian dengan loceng pada lehernya. Orang-orang India mengenakan ikat kepala dan kain pendek dan membawa bekas dalam bakul yang disandang dari galang kayu yang digalas di atas bahu, sama yang seperti masih dilihat masa kini di India. Pergaulan dan pengembaraan ini mendedahkan peserta pada empayar terbesar di dunia, membabitkan pengetahuan mengenai skrip Aramaic dan kaedah pentadbiran. Kedua-duanya memudahkan pengukuhan hasil penaklukan Alexander Agung dan pasukannya.

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ Shahbazi, A. Shapour (2012). "The Achaemenid Persian Empire (550–330 bce)". Dalam Daryaee, Touraj (penyunting). The Oxford handbook of Iranian history. Oxford: Oxford University Press. m/s. 131. ISBN 978-0-19-973215-9. Although the Persians and Medes shared domination and others were placed in important positions, the Achaemenids did not – could not – provide a name for their multinational state. Nevertheless, they referred to it as Khshassa, "the Empire".
  2. ^ Kent, Roland G. (1954). Old Persian: grammar, texts, lexicon. American Oriental Society. m/s. 181. ISBN 978-0-940490-33-8.

Sumber utama

  • Briant, P. From Cyrus to Alexander:A History of the Persian Empire. Winona Lake, Ind.:
  • Eisenbrauns, 2002; Dandamaev, M. A. Political History of the Hakhamaniyah Empire (Ancient Near East).
  • Leiden: Brill, 1997; Dusinberre, E. R. M. Aspects of Empire in Hakhamaniyah Sardis.
  • Cambridge: Cambridge University Press, 2003.

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]
Ikon tunas

Rencana berkenaan Iran ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

Ikon tunas

Rencana sejarah ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Empayar_Hakhamaniyah&oldid=6171419"