Mufti di Malaysia

Malaysia sebuah negara yang unik kerana wujud beberapa institusi menaungi Islam sebagai agama Persekutuan seperti diperuntukkan dalam Perlembagaan. Ia lebih terserlah melalui konsep Raja Berperlembagaan dengan wujudnya institusi Raja Melayu bertanggung jawab terhadap pengurusan hal ehwal Islam^[1].

Ini ditambah Jawatankuasa Muzakarah Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia (MKI). Tugasnya adalah untuk menimbang, memutus dan mengeluarkan fatwa terhadap perkara mengenai Islam yang dirujuk oleh Majlis Raja-Raja.

Selepas mesyuarat Jawatankuasa, keputusan dan pandangan hukum diputuskan akan dimaklumkan kepada mesyuarat Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam dipengerusikan Perdana Menteri yang kemudiannya akan mengemukakan bersama dengan pengesyorannya kepada Majlis Raja-Raja untuk dibincangkan Jawatankuasa Fatwa Negeri bagi menentukan fatwa dan pewartaannya di peringkat negeri.

Keistimewaan Malaysia sebagai negara Islam lebih terserlah kerana isu membabitkan kefatwaan terletak di bawah bidang kuasa negeri. Melalui akta, enakmen dan ordinan berkaitan, institusi fatwa di negeri berhak mengeluar dan mewartakan fatwa di negeri masing-masing.

Malaysia juga satu-satunya negara yang mempunyai mufti di setiap negeri berjumlah seramai 14 mufti^[1]. Begitu juga hal berkait pewartaan fatwa yang menjadikannya sebagai antara peruntukan dilindungi undang-undang yang tidak terdapat di negara lain.

Jawatankuasa Muzakarah MKI berperanan sebagai medium penyelidikan dan penyelarasan hukum di negara ini, selaras prosedur pengeluaran fatwa di peringkat negeri yang memperuntukkan fatwa hanya boleh dikeluarkan Sahibus Samahah Mufti bersama Jawatankuasa Fatwa Negeri melalui peruntukan undang-undang berkaitan fatwa.

Senarai mufti semasa

Senarai mufti yang sedang berkhidmat di Malaysia
Negeri/Wilayah	Penyandang	Tahun Dilantik
Pulau Pinang	Mohd Sukki bin Othman, Prof Madya Dato' Dr	2024
Pahang	Asmadi bin Mohamed Naim, Prof Datuk Dr	2024
Negeri Sembilan	Faudzinaim bin Badaruddin, Prof Madya Dato' Dr.	2023
Perak	Wan Zahidi bin Wan Teh, Dato' Seri Haji	2022^[2]
Selangor	Anhar bin Opir, Dato' Seri Utama Diraja, Prof Madya Dato' Setia Dr	2021^[3]
Terengganu	Mohamad Sabri bin Haron, Dato' Dr. Haji	2021^[4]
Wilayah Persekutuan	Luqman bin Abdullah, Datuk Dr. Haji	2020^[5]
Johor	Yahya bin Ahmad, Dato’ Haji	2018^[6]
Kedah	Fadzil bin Awang, Dato' Paduka Syeikh	2017^[7]
Perlis	Mohd Asri bin Zainul Abidin, Dato' Arif Perkasa, Prof Madya Dato' Dr.	2015^[8]
Melaka	Abdul Halim bin Tawil, Datuk Wira Haji	2012
Sabah	Bungsu @ Aziz bin Jaafar, Datuk Haji	2012
Sarawak	Kipli bin Yassin, Datu Haji	2010^[9]
Kelantan	Mohamad Shukri bin Mohamad, Dato' Kaya Perba, Dato' Haji	2007

Senarai bekas mufti di negeri-negeri

Johor

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Syed Salim bin Ahmad al-Attas, Dato'	1885-1889
2	Abdullah bin Musa, Dato'	1889-1895
(1)	Syed Salim bin Ahmad al-Attas, Dato'	1895-1899
(2)	Abdullah bin Musa, Dato'	1899-1907
3	Syed Abdul Kadir bin Mohsin al-Attas, Dato'	1907-1933
4	Syed Alwi bin Tahir al-Haddad, Dato'	1934-1941
5	Hassan bin Yunus, Tan Sri Haji	1941-1947
(4)	Syed Alwi bin Tahir al-Haddad, Dato'	1947-1961
6	Abdul Jalil bin Hassan, Tan Sri (Dr.) Haji	1962-1964
7	Abdul Rahim bin Yunus, Dato' Haji	1965-1977
8	Syed Alwi bin Abdullah al-Haddad, Dato'	1977-1981
9	Ahmad bin Awang, Dato' Haji	1981-1999
10	Nooh bin Gadut, Dato' (Dr.) Haji	1999-2008
11	Mohd Tahrir bin Samsuddin, Dato' Haji	2008-2018

Kedah

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Pengerusi Jawatankuasa Fatwa
1	Abdul Rahman bin Abdul Latif, Syeikh Haji	1965
2	Mahmud bin Noh, Syeikh	1966
3	Abdul Halim bin Othman, Dato’ Syeikh	1967-1973
4	Abdul Majid bin Mohd Noor, Dato’ Paduka Syeikh	1973-1978
5	Abdul Rahman bin Abdullah, Dato’ Haji	1979-1987
(4)	Abdul Majid bin Mohd Noor, Dato’ Paduka Syeikh	1998-2000
Mufti
(4)	Abdul Majid bin Mohd Noor, Dato’ Paduka Syeikh	2000-2002
6	Hasbullah bin Abdul Halim, Dato’ Paduka Syeikh	2002-2009
7	Muhamad Baderudin bin Ahmad, Dato’ Paduka Syeikh	2009-2017

Kelantan

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Nik Wan Daud bin Wan Sulaiman, Haji	1893-1907
2	Wan Ishak bin Abdullah, Haji	1907-1908
3	Wan Musa bin Wan Abdul Samad, Haji	1909-1916
4	Wan Muhamad bin Wan Abdul Samad, Haji	1916-1920
5	Che Idris bin Che Hassan, Dato’ Haji	1921-1927
6	Ibrahim bin Yusoff, Dato' Haji	1928-1941
7	Ahmad Maher bin Ismail, Dato’ Haji	1945-1968
8	Muhammad Nor bin Ibrahim, Tuan Guru Dato’ Haji	1968-1987
9	Ismail bin Yusof, Dato’ Haji	1987-1988
10	Muhamad bin Che Wook, Dato’ Haji	1988-1990
11	Hasbullah bin Mohd Hassan, Dato' Haji	1990-2007

Melaka

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Khalil bin Husin, Tuan Haji	1960
2	Hassan bin Abu Bakar, Tuan Guru Haji	1960-1979
3	Md. Yunos bin Mohd Yatim, Datuk Sheikh Haji	1979- 1996
4	Rashid Redza bin Md. Saleh, Datuk Wira Haji	1996-2011

Negeri Sembilan

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Ahmad bin Muhammad Said, Tuan Syeikh Haji	1950-1964
2	Abu Hasan bin Sail, Dato’ Haji	1969-1987
3	Mohd Murtadza bin Ahmad, Syeikh Dato’ Haji	1987-2008
4	Mohd Yusof bin Ahmad, Dato' Haji	2009-2022

Pahang

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
#	Abdul Shukur, Tuan Haji
#	Habib Mohamad Amin, Tuan Haji	1865
1	Uthman bin Senik, Tuan Haji	1905-1918
2	Abbas bin Taha, Tuan Haji	1939-1950
3	Abdul Rahim bin Ibrahim al-Samanudi, Tuan Syeikh	1950-1951
4	Abdul Bakar bin Mat Yassin, Tuan Haji	1951-1976
5	Sidek bin Ariffin, Dato' Haji	1976-1982
6	Muhammad Taib bin Hassan, Dato' Haji	1982-1997
7	Sulaiman bin Ahmad, Dato' Haji	1998-2007
8	Abdul Rahman bin Osman, Dato' Sri Dr Haji	2008 - 2024

Perak

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Muhammad Zain bin Muhammad Amin, Tuan Haji	1935-1941
2	Ismail bin Hamzah, Tuan Haji	1941-1954
3	Muhammad Tahir bin Muhammad Saman, Tuan Haji	1955-1957
4	Sha'aya bin Abdul Majid, Tuan Haji	1957-1963
5	Abu Hassan bin Abdul Majid, Dato' Haji	1963-1977
6	Muhammad Ghazali bin Abdullah, Dato' Haji	1977-1981
7	Abdul Malek bin Nordin, Dato' Seri Haji	1981-1985
8	Harussani bin Zakaria, Tan Sri Dato’ Seri (Dr.) Haji	1985-2021

Perlis

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Mahmud bin Muhd Saman, Syeikh	1941-1945
2	Salleh bin Othman, Ustaz	1945-1970
3	Mat Jahya bin Hussin, Dato’ Alim Panglima Haji	1984-2006
4	Mohd Asri bin Zainul Abidin, Dato' Arif Perkasa, Prof Madya Dato' Dr.	2006-2008
5	Juanda bin Jaya, Dato' Murshid Diraja Datuk Dr	2009-2014

Pulau Pinang

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Abdullah Fahim, Tuan Guru Haji	1951-1956
2	Abdullah bin Ismail, Tuan Guru	1961-1964
3	Adnan bin Hashim, Datuk Haji	1969-1981
4	Abdul Rashid bin Hashim, Tuan Haji	1982-1984
5	Muhammad bin Hashim, Dato' Haji	1984-1993
6	Azmi bin Ahmad, Dato' Syeikh	1993-1997
7	Hassan bin Ahmad, Dato' Seri Haji	1997-2014
8	Wan Salim bin Wan Mohd Noor, Dato' Seri Dr.	2014-2024^[10]

Sabah

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Muhammad bin Ahmad, Datuk Haji	1974 – 1977
2	Said bin Ibrahim, Datuk Haji	1977 – 1980
3	Ahmad bin Idris, Tuan Haji	1980 – 1983
4	Said bin Ibrahim, Datuk Haji	1983 – 1988
5	Ismail bin Abbas, Datuk Haji	1988 – 1999
6	Ahmad Alawi bin Adnan, Datuk Haji	1999 – 2012

Sarawak

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Datu Imam (Pemerintahan Rajah 1841-1941)
#	Abang Morshidi bin Abang Narudin	1 Julai 1932 - 16 Julai 1939
Mufti (Pemerintahan Rajah 1841-1941 & British 1946-1963)
#	Abang Nawawi bin Abang Marais	1941 - 1954
#	Yusuf Abdul Rahman Shebli	1959 -
Ahli Majlis Islam Sarawak - hal ehwal fatwa (British 1946-1963)^[11]
1	Abang Bahaudin bin Abang Taha Bolhassan bin Daud Mohd Mortadza bin Daud Che Jol bin Abdul Karim Wan Madihi bin Sayed Osman Abdul Hayee (Wakil India Muslim)	1955 - 1958
2	Abang Bahaudin bin Abang Taha Bolhassan bin Daud Abang Zawawi bin Abang Latif Che Jol bin Abdul Karim Wan Madihi bin Sayed Osman Ismail Maricar (Wakil India Muslim)	1958 - 1961
3	Abang Bahaudin bin Abang Taha Che Jol bin Abdul Karim Abang Zawawi bin Abang Latif Abdul Kadir Hassan Mohd Mortadza bin Daud K.S. Abdul Majeed (Wakil India Muslim)	1961 - 1964
Mufti (Malaysia 1963 - kini)
1	Abdul Kadir bin Hasan, Haji	1967 - 1988
2	Mohd Mortadza bin Daud, Datuk Haji	1994 - 2002
3	Anis bin Abot, Dato' Sri Haji	2002 - 2004
4	Loling Othman bin Alwi, Datu Haji	2004 - 2010

Selangor

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Syeikhul Islam
1	Tengku Mahmud Zuhdi bin Tengku Abdul Rahman	1935-1952
Mufti
2	Yusuf bin Sahabuddin, Tuan Haji	1953-1968
3	Muhammad Ghazali bin Abdullah, Dato' Haji	1968-1973
4	Md Salleh Hassan bin Farid, Dato' Haji	1974-1975
5	Hassan bin Omar, Dato' Haji	1976-1985
6	Ishak bin Baharom, Dato' Haji	1985-1997
7	Mohd Tamyes bin Abd Wahid, Dato' Setia Haji	1998-2021

Terengganu

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Wan Abdul Kadir bin Abdul Rahim al-Fatani, Tuan Syeikh (Syeikh Abdul Qadir Bukit Bayas)	Sehingga 1853
2	Syed Muhammad bin Zainal Abidin al-Idrus (Tok Ku Tuan Besar Paduka Indera)	1860-1878
3	Wan Abdullah bin Wan Muhammad Amin al-Fatani (Tok Syeikh Duyung)	1878-1889
4	Wan Muhammad bin Wan Abdullah	1890-1912
5	Wan Mohd Salleh bin Wan Ismail, Dato Indera Guru Haji	1912-1931
6	Wan Sulaiman bin Wan Daud, Dato Kamal Wangsa Haji	1932-1936
7	Hassan bin Said al-Yamani, Syeikh	1940-1952
8	Wan Abdul Rahman bin Wan Long, Dato' Purba Diraja	1952-1967
9	Wan Long Mohd Saleh bin Wan Ahmad, Dato' Sangsura Pahlawan Haji	1952-1957
10	Syed Yusof bin Ali al-Zawawi, Syeikh	1953-1975
11	Wan Abdul Manan bin Haji Wan Yaakob, Dato' Indera Guru Haji	1976-1988
12	Engku Alwi bin Engku Ambak al-Idrus, Dato' Pangeran Diraja Dato'	1988-2000
13	Abdul Halim bin Abdul Kadir, Dato' Al-Syeikh	2000-2004
14	Mohamad Zubir bin Awang, Dato' Dr Haji	2004-2005
15	Ismail bin Yahya, Dato' Haji	2006-2008
16	Alias bin Abdullah, Dato' Dr Haji	2009-2012
17	Zulkifly bin Muda, Dato' Dr. Haji	2013-2021

Wilayah Persekutuan

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Abdul Mohsein bin Salleh, Tan Sri Dato' Sheikh	1971-1984
2	Othman bin Ibrahim, Dato’ Sheikh	1986-1990
3	Abdul Kadir bin Talip, Tan Sri	1991-1997
4	Md Hashim bin Yahaya, Datuk Haji	1997-2003
5	Mohammad Yusoff bin Hussain, Datuk Dr.	2003-2006
6	Wan Zahidi bin Wan Teh, Datuk Haji	2006-2014
7	Zulkifli bin Mohamad Al Bakri, Datuk Seri Dr.	2014-2020

Lihat juga

Rujukan

^ ^a ^b Dr Mohd Kamel Mat Salleh (23 September 2020). "Keunikan institusi fatwa sebagai menara rujukan". Berita Harian. New Straits Times Press (M) Bhd. Dicapai pada 10 November 2020.
^ BERNAMA (Jun 17, 2022). "Wan Zahidi dilantik Mufti Perak baharu berkuat kuasa Ogos". BH. Dicapai pada Jun 17, 2022.
^ "Anhar kini Mufti Selangor baharu". Kosmo!. 29 Julai 2021. Dicapai pada 29 Julai 2021.
^ "Pelantikan mufti". DrTakiri. April 12, 2021. Dicapai pada 17 Jun 2022.
^ Yusmizal Dolah Aling; Muhammad Saufi Hassan (15 Mei 2020). "Dr Luqman dilantik Mufti Wilayah Persekutuan". Harian Metro. Dicapai pada 10 November 2020.
^ "Sultan Johor perkenan pelantikan mufti baru". Malaysiakini. 13 November 2018. Dicapai pada 10 November 2020.
^ Muhaamad Hafis Nawawi (21 Julai 2017). "Syeikh Fadhil Mufti Kedah yang baru". Harian Metro. Dicapai pada 10 November 2020. Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (bantuan)
^ Bernama (3 Februari 2015). "Dr Asri dilantik semula sebagai Mufti Perlis". Astro Awani. Dicapai pada 10 November 2020.
^ https://lakmns.org.my/images/masjasa/ahli2019/DATO%20HAJI%20KIPLI.pdf
^ "P.Pinang Tidak Halang Tazkirah Antara Solat Tarawih". mStar. 23 Jun 2014. Dicapai pada 10 November 2020.
^ Kadir, Abdul Razak Abdul; Bujang, Saimi; Ahmad, Awang Nib Zuhairi Awang; Towpek, Hadenan (2023-06-19). "Perkembangan Institusi Islam di Sarawak Sebelum Pembentukan Malaysia: Progression of Islamic institution in Sarawak before the formation of Malaysia". Journal of Al-Tamaddun (dalam bahasa Inggeris). 18 (1): 1–14. doi:10.22452/JAT.vol18no1.1. ISSN 2289-2672.

[:0-1] Dr Mohd Kamel Mat Salleh (23 September 2020). "Keunikan institusi fatwa sebagai menara rujukan". Berita Harian. New Straits Times Press (M) Bhd. Dicapai pada 10 November 2020.

[2] BERNAMA (Jun 17, 2022). "Wan Zahidi dilantik Mufti Perak baharu berkuat kuasa Ogos". BH. Dicapai pada Jun 17, 2022.

[3] "Anhar kini Mufti Selangor baharu". Kosmo!. 29 Julai 2021. Dicapai pada 29 Julai 2021.

[4] "Pelantikan mufti". DrTakiri. April 12, 2021. Dicapai pada 17 Jun 2022.

[5] Yusmizal Dolah Aling; Muhammad Saufi Hassan (15 Mei 2020). "Dr Luqman dilantik Mufti Wilayah Persekutuan". Harian Metro. Dicapai pada 10 November 2020.

[6] "Sultan Johor perkenan pelantikan mufti baru". Malaysiakini. 13 November 2018. Dicapai pada 10 November 2020.

[7] Muhaamad Hafis Nawawi (21 Julai 2017). "Syeikh Fadhil Mufti Kedah yang baru". Harian Metro. Dicapai pada 10 November 2020. Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (bantuan)

[8] Bernama (3 Februari 2015). "Dr Asri dilantik semula sebagai Mufti Perlis". Astro Awani. Dicapai pada 10 November 2020.

[9] ttps://lakmns.org.my/images/masjasa/ahli2019/DATO%20HAJI%20KIPLI.pdf

[10] "P.Pinang Tidak Halang Tazkirah Antara Solat Tarawih". mStar. 23 Jun 2014. Dicapai pada 10 November 2020.

[11] Kadir, Abdul Razak Abdul; Bujang, Saimi; Ahmad, Awang Nib Zuhairi Awang; Towpek, Hadenan (2023-06-19). "Perkembangan Institusi Islam di Sarawak Sebelum Pembentukan Malaysia: Progression of Islamic institution in Sarawak before the formation of Malaysia". Journal of Al-Tamaddun (dalam bahasa Inggeris). 18 (1): 1–14. doi:10.22452/JAT.vol18no1.1. ISSN 2289-2672.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]