Bahasa-bahasa Celtik

Celtik
Celtik
Taburan; geografi:	Dahulu tersebar luas di kebanyakan Eropah dan tengah Anatolia; hari ini Cornwall, Wales, Scotland, Ireland, Brittany, Pulau Man, Wilayah Chubut (Y Wladfa), dan Nova Scotia
Klasifikasi bahasa:	Indo-Eropah Italo-Celtik? Celtik; ;
Bahasa-proto:	Celtik Purba
Pembahagian:	; Celtiberia †; (?) Gallecia †; Lepontik †; Bahasa Gaul Cisalpin †; Bahasa Gaul Transalpin †; (?) Norik (tidak dikelaskan) †; Brittonik; Goidelik; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;
ISO 639-2 / 5:	cel
Linguasphere:	50= (phylozone)
Glottolog:	celt1248
	Taburan penutur Celtik: Kawasan Budaya Hallstatt,abad ke-6 SM Peluasan Celtik maksimum, s. 275 SM Kawasan Lusitania; hubungan dengan bangsa Celt tidak jelas Kawasan di mana bahasa Celtik digunakan pada Zaman Pertengahan Kawasan di mana bahasa Celtik masih dituturkan secara meluas hari ini

Bahasa-bahasa Celtik (AFA: /keltik/; Jawi: ‏بهاس٢ کيلتيک‎code: ms is deprecated ‎) ialah cabang rumpun bahasa Indo-Eropah, yang berasal daripada bahasa Celtik Purba.^[2] Istilah "Celtik" pertama kali digunakan untuk kumpulan bahasa ini oleh Edward Lhuyd pada tahun 1707,^[3] mengikut Paul-Yves Pezron, yang telah menghubungkaitkan orang Celt yang diceritakan oleh penulis-penulis klasik dan bahasa-bahasa Wales dan Breton.^[4]

Semasa alaf pertama SM, bahasa Celtik dituturkan di kebanyakan Eropah dan Anatolia tengah. Hari ini, ia hanya dituturkan di pinggir barat laut Eropah dan beberapa komuniti diaspora . Terdapat enam bahasa hidup: empat bahasa yang masih hidup Breton, Ireland, Gaelik Scotland dan Wales, dan dua bahasa yang dihidupkan semula Cornish dan Manx. Kesemuanya adalah bahasa minoriti di negara masing-masing, namun terdapat usaha berterusan untuk menggiatkannya semula. Bahasa Wales ialah bahasa rasmi di Wales, dan Ireland ialah bahasa rasmi Ireland dan Kesatuan Eropah. Bahasa Wales ialah satu-satunya bahasa Celtik yang tidak diklasifikasikan sebagai terancam oleh UNESCO. Bahasa Cornish dan Manx telah pupus pada zaman moden tetapi telah dihidupkan semula. Masing-masingnya kini mempunyai beberapa ratus orang yang menuturnya sebagai bahasa kedua.

Bahasa Ireland, Manx dan Gaelik Scotland membentuk bahasa-bahasa Goidelik, manakala bahasa Wales, Cornish dan Breton ialah bahasa-bahasa Brittonik. Semua ini bahasa-bahasa Celtik Kepulauan, kerana Breton, satu-satunya bahasa Celtik hidup yang dituturkan di Eropah tanah besar, diturunkan daripada bahasa peneroka-peneroka Britain. Terdapat beberapa bahasa Celtik tanah besar yang telah pupus tetapi terbukti pernah wujud, seperti Celtiberia, Galatia dan Gaul. Selain itu tidak ada persetujuan mengenai pembahagian keluarga bahasa Celtik. Ia boleh dibahagikan kepada P-Celtik dan Q-Celtik.

Bahasa-bahasa Celtik mempunyai tradisi sastera yang kaya. Spesimen terawal tulisan Celtik ialah inskripsi bahasa Lepontik dari abad ke-6 SM di Pergunungan Alp. Inskripsi awal dari tanah besar Eropah menggunakan sistem tulisan Italik dan Paleohispanik. Antara abad ke-4 dan ke-8, bahasa Ireland dan Pict kadangkala ditulis dalam tulisan asli, Ogham, tetapi tulisan Rumi mula digunakan untuk semua bahasa Celtik. Bahasa Walse mempunyai tradisi sastera yang tidak habis dari abad ke-6 Masihi.

Rujukan

^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, penyunting (2017). "Celtic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
^ "The Celtic languages: An Overview", Donald MacAulay, The Celtic Languages, ed. Donald MacAulay, Cambridge University Press, 1992, 3.
^ Cunliffe, Barry W. 2003. The Celts: a very short introduction. pg.48
^ Alice Roberts, The Celts (Heron Books 2015)

Bibliografi

Ball, Martin J. & James Fife (ed.) (1993). The Celtic Languages. London: Routledge. ISBN 0-415-01035-7.
Borsley, Robert D. & Ian Roberts (ed.) (1996). The Syntax of the Celtic Languages: A Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521481600.
Cowgill, Warren (1975). "The origins of the Insular Celtic conjunct and absolute verbal endings". Dalam H. Rix (penyunting). Flexion und Wortbildung: Akten der V. Fachtagung der Indogermanischen Gesellschaft, Regensburg, 9.–14. September 1973. Wiesbaden: Reichert. m/s. 40–70. ISBN 3-920153-40-5.
Celtic Linguistics, 1700–1850 (2000). London; New York: Routledge. 8 vols comprising 15 texts originally published between 1706 and 1844.
Forster, Peter; Toth, Alfred (July 2003). "Toward a phylogenetic chronology of ancient Gaulish, Celtic, and Indo-European". Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 100 (15): 9079–84. Bibcode:2003PNAS..100.9079F. doi:10.1073/pnas.1331158100. PMC 166441. PMID 12837934.
Gray, Russell D.; Atkinson, Quintin D. (November 2003). "Language-tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin". Nature. 426 (6965): 435–39. Bibcode:2003Natur.426..435G. doi:10.1038/nature02029. PMID 14647380. S2CID 42340.
Hindley, Reg (1990). The Death of the Irish Language: A Qualified Obituary. Routledge. ISBN 0-415-04339-5.
Lewis, Henry & Holger Pedersen (1989). A Concise Comparative Celtic Grammar. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht. ISBN 3-525-26102-0.
McCone, Kim (1991). "The PIE stops and syllabic nasals in Celtic". Studia Celtica Japonica. 4: 37–69.
McCone, Kim (1992). "Relative Chronologie: Keltisch". Dalam R. Beekes; A. Lubotsky; J. Weitenberg (penyunting). Rekonstruktion und relative Chronologie: Akten Der VIII. Fachtagung Der Indogermanischen Gesellschaft, Leiden, 31 August – 4 September 1987. Institut für Sprachwissenschaft der Universität Innsbruck. m/s. 12–39. ISBN 3-85124-613-6.
McCone, K. (1996). Towards a Relative Chronology of Ancient and Medieval Celtic Sound Change. Maynooth: Department of Old and Middle Irish, St. Patrick's College. ISBN 0-901519-40-5.
Russell, Paul (1995). An Introduction to the Celtic Languages. Longman. ISBN 0582100828.
Schmidt, K.H. (1988). "On the reconstruction of Proto-Celtic". Dalam G. W. MacLennan (penyunting). Proceedings of the First North American Congress of Celtic Studies, Ottawa 1986. Ottawa: Chair of Celtic Studies. m/s. 231–48. ISBN 0-09-693260-0.
Schrijver, Peter (1995). Studies in British Celtic historical phonology. Amsterdam: Rodopi. ISBN 90-5183-820-4.
Schumacher, Stefan; Schulze-Thulin, Britta; aan de Wiel, Caroline (2004). Die keltischen Primärverben. Ein vergleichendes, etymologisches und morphologisches Lexikon (dalam bahasa Jerman). Innsbruck: Institut für Sprachen und Kulturen der Universität Innsbruck. ISBN 3-85124-692-6.

Bacaan lanjut

Markey, Thomas L. (2006). "Early Celticity in Slovenia and at Rhaetic Magrè (Schio)". Linguistica. 46 (1): 145–72. doi:10.4312/linguistica.46.1.145-172..
Sims-Williams, Patrick (2020). "An Alternative to 'Celtic from the East' and 'Celtic from the West'". Cambridge Archaeological Journal. 30 (3): 511–29. doi:10.1017/S0959774320000098. |hdl-access= requires |hdl= (bantuan).
Stifter, David (Apr 2020). "The early Celtic epigraphic evidence and early literacy in Germanic languages". NOWELE: North-Western European Language Evolution. 73 (1): 123–152. doi:10.1075/nowele.00037.sti. ISSN 0108-8416.

Templat:Indo-European languages

[Glottolog-1] Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, penyunting (2017). "Celtic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.

[2] "The Celtic languages: An Overview", Donald MacAulay, The Celtic Languages, ed. Donald MacAulay, Cambridge University Press, 1992, 3.

[3] Cunliffe, Barry W. 2003. The Celts: a very short introduction. pg.48

[4] Alice Roberts, The Celts (Heron Books 2015)

[1]

[2]

[3]

[4]

Kawalan kewibawaan
Perpustakaan negara	Sepanyol Perancis (data) Jerman Israel Amerika Syarikat Jepun Republik Czech Poland
Lain-lain	Aplikasi Berfaset Terminologi Subjek SUDOC (Perancis) 1