Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948

Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 telah digubal oleh Sidang Pleno Inggeris-Melayu antara bulan Jun hingga Disember 1946. Di akhir mesyuaratnya, Sidang Pleno telah menghasilkan apa yang dikenali sebagai Buku Biru setebal 100 muka surat.

Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu telah ditandatangani pada 21 Januari 1948 di King House dan diumumkan oleh kerajaan British. Perjanjian ini ditandatangani oleh Raja-Raja Melayu, dan Sir Edward Gent, sebagai wakil Kerajaan British. Perjanjian ini adalah sebagai persediaan ke arah penubuhan Persekutuan Tanah Melayu pada 1 Februari 1948. Perjanjian ini penting kerana ia memansuhkan pelaksanaan Malayan Union dan menyatukan negeri-negeri Melayu dalam sebuah Persekutuan untuk pertama kali. Kedudukan Raja-Raja Melayu juga telah dikembalikan.

Antara 1946 - 1948, 11 buah negeri membentuk tanah jajahan British yang dipanggil Malayan Union. Disebabkan bantahan orang Melayu yang dipimpin oleh Dato Onn Jaafar, Malayan Union dibubarkan dan digantikan dengan Persekutuan Tanah Melayu, yang mengembalikan kedudukan simbolik raja-raja Melayu. Malayan Union dibubarkan secara rasmi pada 21 Januari 1948.

Dalam Perjanjian Persekutuan ini, walaupun negeri-negeri Melayu menjadi negeri naungan British, Pulau Pinang dan Melaka kekal menjadi tanah jajahan. Seperti Malayan Union, persekutuan ini tidak dianggotai Singapura, yang sebelum ini dianggap sebagai sebahagian dari Malaya.

Persekutuan Tanah Melayu ini mendapat kemerdekaan daripada Negara-negara Komanwel British pada 31 Ogos 1957. Merujuk kepada Akta Malaysia 1963, Singapura, Sarawak dan Borneo Utara (yang dinamakan semula sebagai Sabah) disekutukan dengan negeri-negeri lain yang sedia ada dalam Persekutuan Tanah Melayu kemudiannya ia dinamakan Malaysia. Singapura kemudiannya dikeluarkan dari Malaysia dan membentuk sebuah republik sendiri pada 9 Ogos 1965.

Ahli perjanjian

Menandatangani Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu dan Perjanjian Negeri, di King House, Kuala Lumpur, pada hari Rabu 21 Januari 1948.

Perjanjian itu telah dimeterai pada 21 Januari 1948 dan dibuat di antara wakil British dan Raja-Raja Melayu

• Sir Gerard Edward James Gent, bagi pihak Raja George VI
• Sultan Ibrahim, Sultan Johor
• Sultan Abu Bakar, Sultan Pahang
• Tuanku Abdul Rahman, Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan
• Sultan Hisamuddin Alam Shah, Sultan Selangor
• Sultan Abdul Aziz al-Mutasim Billah Shah, Sultan Perak
• Tuanku Badlishah, Sultan Kedah
• Tuanku Syed Putra Jamalullail, Raja Perlis
• Tengku Ibrahim, Sultan Kelantan
• Sultan Ismail, Sultan Terengganu.
• Undang Ipap bin Abdullah, Undang Rembau
• Undang Mohammad Kassim bin Abdul Rashid, Undang Sungai Ujong
• Undang Shahmaruddin Abdul Rahman, Undang Jelebu
• Undang Abdul Manap bin Tolok, Undang Johol
• Tunku Syed Idrus, Tunku Besar Tampin

Pembentukan perjanjian

Secara kronologi, Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 adalah pengganti kepada Perlembagaan Malayan Union 1946 yang telah dimansuhkan. Ia menjadi corak kepada pembinaan sebuah negara bangsa yang, sembilan tahun kemudiannya, digantikan dengan Perlembagaan Persekutuan (Perlembagaan Merdeka) 1957. Namun, kedua-dua perlembagaan yang terdahulu perlembagaan kepada Perlembagaan Merdeka tidak digantikan atas sebab yang sama.

Dalam tradisi perlembagaan negara, Malayan Union adalah suatu yang menyimpang - kebanyakan prinsip dan peruntukan yang terdapat di dalamnya tidak pernah dilaksanakan. Sebaliknya, banyak peruntukan asas dan prinsip-prinsip asas yang terkandung dalam Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 telah disesuaikan ke dalam Perlembagaan Merdeka.

Penciptaan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu bermula pada Julai 1946 dengan penubuhan Jawatankuasa Kerja untuk mencadangkan rangka perlembagaan baru bagi menggantikan Malayan Union. Keahlian Jawatankuasa Kerja ini mewakili pihak berkuasa politik diiktiraf secara rasmi pada waktu itu— British, Raja-Raja Melayu dan Umno. Oleh itu, tidak seperti Malayan Union yang telah secara unilateral dikenakan ke atas Raja-Raja Melayu oleh British, Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu adalah direka bersama Anglo-Melayu. Selain itu, dengan menggunakan Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor sebelum peperangan sebagai templat, mereka juga turut merangka satu model Perlembagaan Negeri.

Dalam merangka cadangan perlembagaan mereka, Jawatankuasa Kerja harus mengikuti prinsip asas:

1. bahawa perlu ada kerajaan pusat yang kuat,
2. bahawa ciri khas dari setiap Negeri dan Penempatan Melayu perlu jelas dinyatakan dan dikekalkan,
3. bahawa persefahaman berkenaan perlu menawarkan cara-cara ke arah berkerajaan sendiri yang muktamad,
4. bahawa bentuk umum kewarganegaraan perlu diperkenalkan untuk semua orang yang menganggap Tanah Melayu sebagai tanah air dan objek kesetiaan mereka
5. bahawa orang Melayu menduduki kedudukan yang istimewa

Semasa perbincangan Jawatankuasa Kerja ini, tiga pesaing muncul untuk gelaran persekutuan yang dicadangkan: Malayan Federation, Malayan Federal Union dan Federation of Malaya. Menurut sarjana undang-undang, Reginald Hugh Hickling, Malayan Federation telah ditolak kerana perkataan 'Malayan' membawa makna orang yang dikaitkan dengan Malaya tetapi tidak memasukkan Melayu manakala Malayan Federal Union ditolak kerana ia tidak meletakkan penekanan yang cukup kepada kedaulatan setiap negeri. Selain itu kedua-duanya tidak boleh diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu dengan baik.

Atas dasar penolakan itu, muncul Federation of Malaya - penterjemahan kepada Persekutuan Tanah Melayu - mahu menonjolkan makna sangat harfiah: yang datang bersama-sama ke dalam Persekutuan negeri-negeri Melayu yang sedia ada yang mempunyai status yang berdaulat.

Harus diketahui bahawa dari sudut pandang undang-undang, Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu tidak menandakan permulaan status kedaulatan negeri Melayu, sebaliknya ia adalah pemaparan kepada suatu yang sedia ada. Status berdaulat yang sedia ada ini telah didokumenkan dan disahkan oleh keputusan Mahkamah British: Mighell lwn. Sultan Abu Bakar (1893), Duff Development Company lwn. Kerajaan Kelantan (1924), Pahang Consolidated Company lwn. Negeri Pahang (1933) dan Anchom lwn. Pendakwa Raya (1940).

Berikutan rasa tidak percaya yang dihasilkan oleh Malayan Union, penekanan kepada kedaulatan yang sedia ada menjadi tema tetap dalam perbincangan Jawatankuasa Kerja, ia mempengaruhi penamaan Persekutuan seperti yang dinyatakan di atas; ia mempengaruhi mekanisme undang-undang yang digunakan untuk membawanya berkuat kuasa; ia menjelaskan mengapa kewarganegaraan dan dasar imigresen adalah ketat dan berpanca dengan rapi. Malah ia juga mempengaruhi keperluan bagi cadangan perlembagaan yang digelar sebagai Perjanjian dan bukan kepada Perlembagaan.

Cadangan Jawatankuasa Kerja telah diterbitkan dan diluluskan bersyarat pada 24 Disember 1946. Walaupun kemudiannya cadangan tersebut telah melalui pelbagai jawatankuasa bagi tujuan mendapatkan maklum balas dan penalaan halus, namun Cadangan Semakan Perlembagaan yang akhirnya diterbitkan pada bulan Julai 1947 merupakan sebahagian besarnya sama dengan cadangan asal Disember. Dengan sewajarnya pada Januari 1948, Perjanjian Persekutuan telah ditandatangani antara Raja-raja dan British dan pada 1 Februari 1948, Persekutuan Tanah Melayu telah ditubuhkan (bersama-sama dengan Perlembagaan Persekutuan dan Negeri).

Malangnya, disebabkan pemberontakan komunis yang berlaku pada tahun 1948, untuk menterjemahkan 'proses hendaklah dibuat ke arah pemerintahan sendiri' menjadi kenyataan harus ditangguhkan.

Walau bagaimanapun, bermula pada tahun 1951, struktur yang seakan-menteri yang digelar 'Sistem Keahlian' telah dimulakan; sistem ini memperuntukkan beberapa fungsi dan tanggungjawab Ketua Setiausaha. Selain itu, pada akhir tahun 1951 pilihan raya telah diperkenalkan dan ini dengan cepat diikuti oleh kelonggaran keperluan kewarganegaraan pada tahun 1952.

Malah, pada tahun 1948, Majlis Raja-raja telah pun ditubuhkan dan menurut Martin Rudner adalah bertujuan untuk memberikan kesahihan tradisional untuk dasar persekutuan dan bertindak sebagai penjaga mutlak hak Melayu dan Negeri. Walaupun perjanjian mereka terpaksa menyentuh mengenai dasar-dasar imigresen, walau bagaimanapun, pembentukan Majlis Raja-raja secara umumnya tidak dirawat dengan sastera konvensional sebagai satu contoh 'kerajaan sendiri'.

Percanggahan

Pada ketika ini ia harus diperhatikan bahawa di atas kertas, perkiraan perlembagaan 1948 nampaknya bercanggah. Pada satu pihak ia menyatakan hasrat bahawa kemajuan hendaklah dibuat ke arah pemerintahan sendiri (iaitu penyahjajahan), namun pada masa yang sama ia memberi kuasa yang hampir mutlak kepada Kerajaan Persekutuan — dan terutama sekali di pejabat penjajah Pesuruhjaya Tinggi. Sebagai contoh, Kerajaan Persekutuan telah diberi kuasa perundangan untuk 144 subjek di bawah Jadual Kedua manakala Amerika Syarikat, menurut Rudner, mempunyai bidang kuasa eksklusif dalam kira-kira 10 subjek sahaja.

Namun, adalah menjadi satu kesilapan untuk menyimpulkan sifat Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu semata-mata dari bacaan kandungan itu; untuk apa yang ada di atas kertas dan apa yang diterjemahkan kepada amalan adalah hampir dua perkara yang berbeza. Malah Suruhanjaya Reid (suruhanjaya yang dilantik mencadangkan draf Perlembagaan Merdeka 1957) menggambarkannya dengan itu

"...Perjanjian Persekutuan tidak dikendalikan dengan cara apabila kajian dokumen tersebut dijalankan akan menyebabkan seseorang dapat apa yang diharapkan..."

"...dalam amalan Kerajaan Persekutuan tidak pernah memperkenalkan sama ada perubahan besar dasar atau langkah perundangan tanpa terlebih dahulu mendapat persetujuan daripada semua Kerajaan Negeri yang berkenaan. Oleh itu, ketika pihak berkuasa Persekutuan mempunyai kuasa untuk menjalankan hampir mana-mana dasar yang mereka mahu, konvensyen telah menetapkan bahawa bukan mereka yang menjalankan kuasa ini"

Atau untuk meletakkan ia berbeza, semangat penyahjajahan yang menghalang Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu untuk mengawal selia pelaksanaan praktikal isinya.

Ke arah kemerdekaan

Pada tahap asas, Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu bukan sahaja merupakan titik rujukan untuk Perlembagaan Merdeka tetapi juga templat untuk itu.

Dari lakaran sembilan tahun jangka hayat Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu, adalah jelas bahawa pada masa Perikatan wujud, banyak blok ke arah pemerintahan sendiri sudah ditubuhkan. Secara umumnya juga boleh dikatakan bahawa perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1948 direka untuk menyahjajah. Walaupun Perjanjian itu sendirinya ini tidak menjamin kemerdekaan, walau bagaimanapun, ia telah banyak memberikan kuasa, keupayaan dan ruang untuk Perikatan untuk berunding ke arahnya.

Selain itu, FMA juga akan mempunyai sama rata perlu diberi perhatian kesan pasca-Merdeka dengan menjadi titik rujukan untuk penggubalan 1957 Perlembagaan Persekutuan (Perlembagaan Merdeka). Malah, keperluan untuk merujuk kepada Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 telah tersirat dari segi rujukan Suruhanjaya Reid:

"Untuk mengkaji aturan perlembagaan yang ada kini di seluruh Persekutuan Tanah Melayu, dengan mengambil kira kedudukan dan kebesaran Duli Yang Maha Mulia Baginda Queen dan Duli-duli Yang Maha Mulia Raja-Raja..."

Perkataan “Untuk mengkaji aturan perlembagaan yang kini di seluruh Persekutuan” bermakna bahawa penggubalan cadangan Reid akan menggunakan — sama ada dengan kepatuhan, berlepas atau pengubahsuaian - Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu dan pelbagai perlembagaan negeri sebagai panduan dan tempat rujukan

Dan sejak dari sudut pandangan undang-undang, Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu bukan menandakan permulaan status kedaulatan negeri Melayu, tetapi lebih kurag kesinambungan daripada yang sedia ada, oleh itu petunjuk identiti utama yang bersama-sama membentuk ciri-ciri berdaulat - keindividuan Negeri-negeri Melayu, Kesultanan Melayu, Islam, bahasa Melayu - menjadi sebahagian daripada warisan perlembagaan yang diwarisi oleh Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu dan dimasukkkan semula dalam Perlembagaan Merdeka.

Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu juga dituduh kurang inklusif, adalah perlu diingat bahawa Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu yang menyediakan dorongan perlembagaan bagi mewujudkan rakyat yang berbilang kaum. Malah menurut Tun Suffian, sebelum Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu, tiada kewarganegaraan merangkumi keseluruhan negara - seseorang itu adalah sama ada rakyat kepada Raja Melayu atau jika dilahirkan di Penempatan Inggeris, seorang rakyat British.

Lihat juga

• Suruhanjaya Reid
• Suruhanjaya Cobbold
• Perjanjian Malaysia
• Perlembagaan Malaysia
• Persekutuan Tanah Melayu