Pergi ke kandungan

IMAX

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
"i-Max" dilencongkan ke sini. Untuk SUV keluaran Ford Motor Company, sila lihat Mazda Premacy.
Logo IMAX

IMAX ialah sebuah format filem wayang gambar dan piawaian tayangan panggung yang dicipta oleh IMAX Corporation. Aktiviti syarikat ini termasuk perekaan, penyewaan, pemasaran, penyelenggaraan dan operasi filem IMAX dan sistem pawagam digital.

IMAX mempunyai kemampuan merakam dan mempaparkan gambar dan beresolusi yang jauh lebih besar berbanding kebanyakan sistem filem biasa. Saiz sebuah skrin IMAX biasa adalah 22 m × 16.1 m (72 ka × 53 ka), namun ada yang lebih besar. Pawagam IMAX boleh dibahagikan kepada Classic Design (Rekaan Klasik) (struktur dibina khas untuk menempatkan pawagam IMAX) atau Multiplex Design (Rekaan Multipleks) (auditorium multipleks sedia ada yang diubahsuai dengan teknologi IMAX).[1] Skrin pawagam (dan skrin IMAX) terbesar di dunia terdapat di pawagam IMAX LG di Sydney, New South Wales. Tingginya kira-kira 8 tingkat dengan dimensi 35.73 m × 29.42 m (117.2 ka × 96.5 ka) dan luasnya lebih daripada 1,015 m2 (10,930 ka2).[2]

IMAX ialah sistem yang paling banyak digunakan untuk persembahan khas filem. Setakat September 2010, terdapat lebih daripada 445 pawagam IMAX di lebih 47 negara.[3] IMAX Corporation mengeluarkan empat jenis projektor yang boleh menayangkan format filem 70 mm/15 tebukannya: GT (Grand Theatre), GT 3D (dual rotor), SR (Small Rotor) dan MPX (multiplex).[4] Ia juga mengeluarkan sistem tayangan digital, yang tidak diberikan nama khas, untuk skrin pawagam tidak melebihi 21.3 m (70 ka). Semua projektor IMAX, kecuali sistem piawai GT, boleh menayangkan imej 3D.

Kebanyakan pawagam IMAX mempunyai flat, rectangular screens, tetapi pawagam IMAX Dome, yang dulunya berjenama OMNIMAX, menggunakan projektor GT dengan kanta mata ikan untuk mempaparkan gambar pada skrin kubah hemisfera condong. IMAX juga mempunyai teknik simulator khas yang menggunakan pergerakan/getaran tempat duduk pada titik tertentu dalam filem.

Sejarah

[sunting | sunting sumber]

Keinginan meningkatkan impak visual filem telah mengalami sejarah yang lama. Pada 1929, Fox memperkenalkan Fox Grandeur, format filem 70 mm pertama, tetapi ia cepat jatuh dari penggunaan.[5] Pada zaman 1950-an, CinemaScope (diperkenalkan pada 1953) dan VistaVision (1954) melebarkan gambar yang dipaparkan dari filem 35 mm, dan terdapat sistem berbilang projektor seperti Cinerama (1952) untuk persembahan yang lebih luas. Walaupun mengagumkan, Cinerama tidak senang dipasang, dan jahitan antara imej unjuran bersebelahan sukar disembunyikan.

Sistem IMAX dibangungkan oleh Graeme Ferguson, Roman Kroitor, Robert Kerr, dan William C. Shaw.[6]

Semasa Ekspo 67 di Montreal, Kroitor's In the Labyrinth dan Ferguson's Man dan the Polar Regions kedua-duanya menggunakan sistem berbilang projektor, berbilang skrin. Masing-masing menghadapi beberapa masalah teknikal yang membawa mereka untuk menubuhkan sebuah syarikat, pada mulanya dipanggil "Multiscreen", dengan matlamat utama mereka bentuk dan membangunkan pendekatan yang lebih mudah. Sistem projektor tunggal/kamera tunggal yang akhirnya mereka selesaikan telah direka dan dibina oleh Shaw, berdasarkan novel teknologi pengangkutan filem "Rolling Loop" yang dibeli daripada pencipta Australia Ronald Jones. Kemudian, apabila jelas bahawa satu imej skrin besar mempunyai impak yang jauh lebih besar daripada berbilang imej yang lebih kecil, "Multiscreen" menukar namanya kepada IMAX.

Filem IMAX pertama, iaitu Tiger Child, telah ditunjukkan di Ekspo '70 di Osaka, Jepun.[7] Sistem IMAX kekal pertama telah ditubuhkan di Cinesphere di Ontario Place di Toronto pada tahun 1971, dan sehingga kini masih beroperasi.[8] Semasa Expo '74 di Spokane, Washington; sebuah skrin IMAX sangat besar berukuran 90 m × 65 m (295 ka × 213 ka) telah dipaparkan di Pavilion AS (struktur terbesar dalam ekspo). Kira-kira 5 juta pelawat melihat skrin, yang meliputi keseluruhan bidang penglihatan seseorang apabila memandang betul-betul ke hadapan. Ini dengan mudah mencipta sensasi pergerakan untuk hampir semua orang, dan mabuk dalam beberapa penonton. Walau bagaimanapun, ia hanyalah skrin sementara untuk tempoh enam bulan Ekspo. Teater 3D IMAX juga sedang beroperasi berhampiran bekas tapak Ekspo 67 di "Pusat Sains Montreal" di Pelabuhan Montreal Lama.

Pemasangan Kubah IMAX kekal pertama, Teater Kubah Eugene Heikoff dan Marilyn Jacobs Heikoff di Pusat Sains Reuben H. Fleet, dibuka di Taman Balboa San Diego pada tahun 1973. Ia berfungsi sebagai planetarium. Teater IMAX 3D kekal pertama telah dibina di Vancouver, British Columbia untuk Peralihan di Expo '86, dan telah digunakan sehingga 30 September 2009.[9] Ia terletak di hujung Canada Place, sebuah mercu tanda Vancouver.

Format Hiburan IMAX

Format penggunaan IMAX di Amerika Syarikat secara tradisinya terhad kepada aplikasi khusus. Perbelanjaan dan logistik untuk menghasilkan dan mempersembahkan filem IMAX telah menentukan masa tayangan yang lebih pendek berbanding filem konvensional untuk kebanyakan persembahan (biasanya lebih pendek kira-kira 40 minit). Majoriti filem dalam format ini cenderung kepada dokumentari yang sesuai untuk tempat institusi seperti muzium dan pusat sains. Kamera IMAX telah dibawa ke angkasa lepas menaiki Space Shuttle, ke Gunung Everest, ke dasar Lautan Atlantik, dan ke Antartika untuk merakam dokumentari sedemikian. Dokumentari IMAX tentang kejayaan Mars Exploration Rovers telah dikeluarkan pada tahun 2006, bertajuk Roving Mars dan menggunakan data eksklusif daripada Rovers.[1]

Salah satu percubaan pertama untuk mempersembahkan filem hiburan dalam format IMAX ialah The Rolling Stones: Live at the Max (1991), kompilasi rakaman konsert selama 85 minit yang dirakam dalam IMAX semasa jelajah Steel Wheels 1990, disunting untuk memberikan kesan konsert tunggal.

Kemudian pada tahun 1990-an, terdapat peningkatan minat dalam meluaskan penggunaan IMAX sebagai format hiburan. Lebih banyak filem pendek IMAX hiburan telah dicipta, terutamanya T-Rex: Back to the Cretaceous (diarahkan oleh Brett Leonard), yang berjaya ditayangkan pada tahun 1998 dan Haunted Castle, dikeluarkan pada tahun 2001 (kedua-duanya adalah filem IMAX 3D). Pada tahun 1999, The Old Man and the Sea menjadi filem animasi penuh pertama yang dikeluarkan di skrin IMAX dan terus memenangi Oscar. Pada tahun yang sama, Disney menghasilkan Fantasia 2000, ciri animasi penuh pertama yang dikeluarkan secara eksklusif dalam format IMAX (filem itu kemudiannya akan mempunyai tayangan teater konvensional). Disney juga mengeluarkan filem hiburan IMAX asli 2D yang pertama, Young Black Stallion, pada akhir 2003.

Aspek teknikal

[sunting | sunting sumber]
Bandingan antara luas negatif 35 mm dan 15/70 mm
Kamera IMAX di dalam bekas paparan
Lampu arka pendek Xenon 15 kW yang digunakan dalam projektor IMAX

Tujuan IMAX adalah untuk meningkatkan resolusi gambar secara dramatik dengan menggunakan bingkai gambar yang lebih besar. Untuk mencapai matlamat ini, stok filem 65 mm dijalankan secara mendatar melalui kamera. Walaupun filem tradisional 65 mm mempunyai keluasan imej 48.5 mm × 22.1 mm (1.91 in × 0.87 in) (untuk Todd-AO), dalam IMAX tinggi imej adalah 69.6 mm × 48.5 mm (2.74 in × 1.91 in). Untuk mendedahkan pada kelajuan filem standard sebanyak 24 bingkai sesaat, tiga kali lebih banyak filem perlu bergerak melalui kamera setiap saat.

Melukis filem cetakan 70mm format besar melalui projektor adalah masalah teknikal yang sukar untuk diselesaikan; sistem 70 mm konvensional tidak cukup mantap untuk pembesaran 586×. Unjuran IMAX melibatkan pelbagai inovasi. William Shaw dari IMAX mengadaptasi paten Australia untuk pengangkutan filem yang dipanggil "gelung bergolek" dengan menambah "puffer" udara termampat untuk memecutkan filem, dan meletakkan kanta silinder dalam "blok bukaan" projektor untuk filem itu dikosongkan semasa unjuran (dipanggil "field flattener" kerana ia berfungsi untuk meratakan medan imej), kerana filem itu sebenarnya menyentuh kanta "field flattener". Kanta itu sendiri adalah dua kali ganda ketinggian filem dan disambungkan ke omboh pneumatik supaya ia boleh digerakkan ke atas atau ke bawah semasa projektor sedang berjalan. Dengan cara ini, jika sekeping habuk keluar dari filem dan melekat pada kanta, projeksionis boleh beralih ke bahagian bersih kanta dengan menekan butang. Kanta juga mempunyai "bar pengelap" yang diperbuat daripada bahan seperti berus atau kain yang boleh mengelap habuk dari kanta apabila ia bergerak ke atas atau ke bawah untuk memastikan persembahan bersih. Projektor IMAX adalah pin distabilkan, bermakna empat pin pendaftaran melibatkan tebukan di sudut bingkai yang diunjurkan untuk memastikan penjajaran sempurna. Shaw menambah lengan terkawal sesondol untuk memecut setiap bingkai untuk menghilangkan gegaran mikroskopik apabila bingkai itu "menetap" pada pin pendaftaran. Pengatup projektor juga dibuka sekitar 20% lebih lama daripada peralatan konvensional dan sumber cahaya lebih terang. Oleh itu, projektor IMAX ialah peralatan yang besar, dengan berat sehingga 1.8 t (2.0 tan pendek) dan menjulang tinggi pada ketinggian lebih 178 sm (70 inci) dan 195 sm (77 in) panjang. The xenon short-arc lamps diperbuat daripada lapisan nipis fused quartz dan mengandungi gas xenon pada tekanan 25 atmosfera (367 psi); Oleh sebab itu, projectionists wajib memakai perisai badan pelindung semasa membersihkan atau mengendalikannya jika lampu pecah (cth, akibat terjatuh ke lantai) kerana serpihan kuartz yang berterbangan mungkin membawa maut apabila disatukan dengan tekanan tinggi gas Xenon di dalamnya.[10]

IMAX menggunakan asas "ESTAR" (nama dagangan Kodak untuk filem PET) yang lebih kukuh. Sebabnya bukan untuk kekuatan, tetapi ketepatan. Membangunkan bahan kimia tidak mengubah saiz atau bentuk Estar, dan pendaftaran pin IMAX (terutama mekanisme sesondol) tidak bertoleransi sama ada variasi lubang gegancu atau ketebalan filem. Format IMAX secara umum dipanggil filem "15/70", nama merujuk kepada 15 lubang gegancu bagi setiap bingkai stok 70 mm. Sebahagian besar filem memerlukan pinggan besar dan bukannya gulungan filem konvensional..[11] Pinggan IMAX berjulat daripada diameter 1.2m hingga diameter 1.83m untuk memuatkan filem selama 1 hingga 2.75 jam. Pinggan dengan filem cereka 2.5 jam akan mempunyai berat 250 kg.

Untuk menggunakan lebih banyak kawasan imej, filem IMAX tidak mengandungi runut bunyi dalam filem. Sebaliknya, sistem IMAX menentukan sebuah sistem bunyi enam saluran filem magnetik 35 mm disegerakkan dengan filem (Sistem "mag-stripe" dahulu ini biasanya digunakan untuk "dub" atau memasukkan bunyi studio ke dalam runut bunyi campuran filem-filem konvensional). Menjelang awal 1990-an, sumber 6 trek digital (6-Track) yang berasingan telah disegerakkan menggunakan penjana nadi yang lebih tepat sebagai sumber untuk sistem penyegerakan Kod SMPTE masa konvensional. Perkembangan ini menunjukkan perisian konvensional. Perisian ini berfungsi dalam gaya yang sama seperti DDP kecuali bahawa bukannya fail audio berdasarkan cakera, ia sebaliknya dimainkan terus dari pemacu cakera keras dalam bentuk fail audio tunggal yang tidak dimampatkan yang mengandungi 6 saluran yang diedarkan terus kepada penguat berbanding menggunakan kaedah penyahkodan seperti Dolby Digital. Banyak pawagam IMAX meletakkan pembesar suara secara langsung di belakang skrin, serta mengedarkan pembesar suara di sekeliling teater untuk mencipta kesan tiga dimensi.[12]

Pembinaan pawagam IMAX juga jauh berbeza daripada pawagam konvensional. Peleraian yang dipertingkatkan membolehkan penonton berada lebih dekat dengan skrin; lazimnya semua baris berada dalam satu ketinggian skrin; tempat duduk teater konvensional adalah 8 hingga 12 ketinggian skrin. Selain itu, barisan tempat duduk ditetapkan pada sudut yang curam (sehingga 30° dalam beberapa teater berkubah) supaya penonton menghadap skrin terus.[13]

Variasi IMAX

[sunting | sunting sumber]

Kubah IMAX / OMNIMAX

[sunting | sunting sumber]
Di luar kubah IMAX di Tijuana, Baja California, México
Susun atur bingkai filem IMAX Dome
Bilik kawalan sebuah Teater Kubah IMAX

Sekitar pengakhiran 1960s, San Diego Hall of Science (sekarang ini dikenali sebagai Reuben H. Fleet Science Center) memulakan pencarian bagi filem format tinggi di Amerika Utara untuk dipaparkan/diprojekkan/diwayangkan di kubah yang dirancang 76 ka (23 m) tilted dome planetarium. Satu daripada format hadapan adalah menggunakan sistem rangka-berkembar iaitu 35 mm sebelum mereka mengenali IMAX. Projektor IMAX tidak sesuai dipasang di kubah itu kerana dalaman kubah itu adanya 12 ka (3.7 m) lampu rumah yang tinggi di atas. Walau bagaimanapun, IMAX Corporation bertindak pantas dan bersedia untuk mereka bentuk semula sistemnya. IMAX mereka bentuk lif untuk mengangkat projektor ke bahagian tengah kubah dari gerai unjuran di bawah. Spectra Physics mereka bentuk rumah lampu yang sesuai yang menggunakan lampu yang lebih kecil (kira-kira 18 inci panjang) dan meletakkan mentol di belakang kanta dan bukannya di atas projektor. Pada tahun 1970,[14] Ernst Leitz Canada, Ltd. (kini ELCAN Optical Technologies) telah memenangi kontrak untuk membangunkan dan mengeluarkan sistem unjuran kanta mata ikan yang dioptimumkan untuk menayangkan imej pada kubah dan bukannya skrin rata.

Sistem kubah, yang dipanggil oleh Dewan Sains San Diego OMNIMAX, menggunakan filem yang dirakam dengan kamera yang dilengkapi dengan kanta mata ikan pada kamera yang memerah medan pandangan 180° yang sangat herot pada filem IMAX 65 mm. Kanta dijajarkan di bawah bahagian tengah bingkai dan kebanyakan bahagian bawah medan bulat jatuh di luar tepi filem. Bahagian padang yang akan jatuh di bawah pinggir kubah ditutup. Semasa merakam, kamera dihalakan ke atas pada sudut yang sepadan dengan kecondongan kubah. Apabila dipancarkan melalui kanta mata ikan yang sepadan ke kubah, pemandangan panoramik asal dicipta semula. OMNIMAX membalut 180° secara mendatar, 100° di atas ufuk dan 22° di bawah ufuk untuk penonton di tengah kubah. OMNIMAX ditayangkan pada tahun 1973 di Pusat Teater dan Sains Angkasa Reuben H. Fleet yang menunjukkan dua ciri OMNIMAX, Voyage to the Outer Planets (dihasilkan oleh Graphic Films) dan Garden Isle (oleh Roger Tilton Films) pada bil berganda.

IMAX telah menamakan semula sistem IMAX Dome. Walau bagaimanapun, sesetengah teater boleh terus memanggilnya OMNIMAX.

Teater OMNIMAX kini disediakan di beberapa muzium utama di Amerika Utara, terutamanya yang mempunyai tumpuan saintifik, di mana aspek teknikal sistem boleh diserlahkan sebagai sebahagian daripada minat tema. Bilik unjuran selalunya bertingkap untuk membolehkan orang ramai melihat dan disertakan dengan pelekat maklumat seperti mana-mana pameran. Di dalam teater, skrin mungkin merupakan lekapan tetap, seperti di Pusat Sains St. Louis (yang turut memainkan video pendidikan pendek tentang sistem OMNIMAX sejurus sebelum filem cereka) dan Muzium Sains Boston; atau diturunkan dan dinaikkan mengikut keperluan, seperti di Muzium Sains Minnesota (di mana ia berkongsi auditorium dengan skrin IMAX standard). Sebelum ciri dimulakan, skrin bercahaya belakang untuk menunjukkan pembesar suara dan galang di belakang skrin. Skrin IMAX Dome juga boleh ditemui di beberapa taman tema utama.[15] Walaupun majoriti teater OMNIMAX di muzium menumpukan pada filem pendidikan dan dokumentari, pada majlis-majlis khas, seperti dengan keluaran Charlie and The Chocolate Factory di Muzium Sains dan Industri Oregon, keluaran studio utama turut ditayangkan. Teater Kubah IMAX terbesar di Amerika Utara berada di Pusat Sains Liberty di Jersey City, NJ dan Telus World of Science di Vancouver, BC, yang kedua-duanya mempunyai skrin kubah berdiameter 88 kaki.

IMAX 3D

[sunting | sunting sumber]

Untuk menghasilkan illusi kedalaman tiga dimensi, proses IMAX 3D menggunakan dua kanta kamera untuk mewakili mata kiri dan kanan. Kedua-dua kanta ini diasingkan dengan jarak antaramata 64 mm (2.5 in), purata jarak antara kedua-dua mata manusia. Dengan merakam pada dua gulungan filem yang berasingan untuk mata kiri dan kanan, dan mempaparkan mereka serentak, penonton mengalami pengalaman melihat imej 3D pada skrin 2D. Kamera IMAX 3D adalah rumit, dengan berat melebihi 113 kg (249 lb). Ini menyukarkan penggambaran dokumentari di lokasi.

Terdapat dua cara menghasilkan ilusi 3D dalam pawagam. Pertamanya melibatkan pempolarisasi. Semasa penayangan, gambar mata kiri dan kanan terpolarisasi secara linear apabila ditayangkan ke skrin IMAX[16] Dengan memakai cermin mata khas dengan kanta terpolarisasi dalam arah masing-masing untuk memadankan unjuran, setiap mata hanya boleh melihat imej yang dimaksudkan untuk mata itu memandangkan polarisasi kanta akan membatalkan imej mata yang satu lagi.

Cara lain untuk unjuran 3D melibatkan penggunaan kaca mata pengatup LCD. Projektor memaparkan setiap bingkai filem secara bergilir-gilir untuk setiap mata (sementara satu imej projektor dipaparkan, yang lain disekat), pada kadar 48 gambar sesaat. Cermin mata mengandungi panel LCD yang menyekat cahaya secara bergilir-gilir pada sebelah mata sambil membenarkan mata yang lain melihat imej. Pengatup berkelip ke belakang dan ke belakang serentak dengan projektor, supaya setiap mata hanya melihat imej yang dimaksudkan untuknya.

Beberapa filem yang dihasilkan dalam proses RealD 3D untuk tayangan di pawagam konvensional juga telah dipersembahkan dalam IMAX 3D, termasuk karya DreamWorks Monsters vs. Aliens, U2 3D, Avatar, dan Toy Story 3.

Sesetengah pawagam IMAX mempertingkatkan lagi ilusi perendaman dalam filem dengan menggunakan gerakan tempat duduk dan getaran pada titik-titik tertentu dalam filem.

IMAX HD (48 gambar sesaat)

[sunting | sunting sumber]

Variasi pada IMAX termasuk proses 48 gambar sesaat IMAX HD, yang bertujuan untuk mengurangkan strobing dan menawarkan imej definisi tinggi dengan penggambaran dan tayangan pada dua kali ganda kadar filem biasa.

Sejarah

[sunting | sunting sumber]

Sistem IMAX HD telah diuji pada tahun 1992 di Pavilion Kanada Ekspo Seville '92 dengan filem Momentum. Ia dianggap terlalu mahal dan terbengkalai tetapi tidak sebelum banyak teater diubah suai untuk ditayangkan pada 48 bingkai, terutamanya di Kanada, untuk memainkan Momentum.[17] Pada tahun 1990-an taman tema di Thailand, Jerman, dan Las Vegas menggunakan IMAX HD untuk tunggangan Motion Simulator mereka.[18] Tarikan taman Disney Soarin' Over California menampilkan pengubahsuaian kedua-dua IMAX HD dan IMAX Dome, yang ditayangkan dalam 48 bingkai sesaat.

Masalah produski

[sunting | sunting sumber]

Kadar bingkai IMAX HD berganda bermakna setiap kekili IMAX HD tahan separuh lama, dan implikasi logistik ini menjangkau sehingga ke rantaian pengeluaran filem. Pengeluaran IMAX secara lalai adalah sekurang-kurangnya 3 hingga 5 kali lebih mahal berbanding pengeluaran 35 mm biasa. Kos pengeluaran yang meningkat menjadikan IMAX HD bermasalah tanpa mengira isu pembiayaan pengeluaran keseluruhan, dan formatnya tidak mendapat penerimaan yang ketara.

IMAX DMR

[sunting | sunting sumber]

Pada tahun 2002, IMAX dan Universal Studios mengeluarkan versi format IMAX baharu bagi filem 1995 Apollo 13, aplikasi pertama proses DMR (Digital Media Remastering) proprietari IMAX, yang membolehkan filem konvensional ditukarkan kepada format IMAX. Teknologi perantaraan digital khas ini dibangunkan untuk filem yang dirakam pada 35mm untuk teater konvensional untuk ditayangkan di tempat IMAX. Filem lain yang dikeluarkan secara teater kemudiannya akan diterbitkan semula di tempat IMAX dalam versi yang dibuat menggunakan proses DMR. Oleh kerana had teknikal pada saiz gelendong filem, beberapa keluaran DMR awal telah disunting untuk mematuhi panjang maksimum dua jam. Keluaran kemudian tidak mempunyai had ini; pinggan IMAX semasa membenarkan masa tayangan sehingga 170 minit di mana filem boleh ditayangkan lebih lama di tempat IMAX Digital.

Pengulas secara amnya memuji hasil proses letupan DMR, yang secara visual dan boleh didengari lebih baik daripada filem yang sama yang ditayangkan dalam 35mm.[perlu rujukan] Tetapi sesetengah pembikin filem, seperti penerbit Frank Marshall, menunjukkan bahawa penyiasatan DMR tidak setanding dengan filem yang dicipta secara langsung dalam format IMAX 70mm 15 perf, dan pengarah Ron Howard dan George Lucas menjangkakan lebih baik.[19] Mereka ambil perhatian bahawa penurunan Cinerama bertepatan dengan penggantian proses asal dengan kos yang dipermudahkan, dikurangkan, versi teknikal yang lebih rendah, dan lihat DMR dengan penggera. IMAX pada asalnya menyimpan frasa "pengalaman IMAX" untuk pengeluaran 70mm sebenar, tetapi kini membenarkan penggunaannya pada produksi DMR juga.

Sejak 2002 banyak filem Hollywood lain telah dimaster semula untuk IMAX. Warner Brothers terutamanya menerima format dengan dua sekuel Matrix, dan sejak 2004 telah mengeluarkan francais filem Harry Potter dalam IMAX untuk kejayaan kewangan yang kukuh. Juga pada tahun 2004 syarikat itu mengeluarkan filem animasi The Polar Express dalam IMAX 3D. Express menjadi filem paling berjaya yang pernah dikeluarkan di pawagam IMAX, menjadikan sekurang-kurangnya satu perempat daripada jumlah keseluruhan filem di seluruh dunia mendapat kutipan $302 juta daripada kurang daripada 100 skrin IMAX; kerana kejayaannya, ia telah dikeluarkan semula setiap musim cuti sejak itu. Pada tahun 2005 WB juga mengeluarkan Batman Begins serentak di teater konvensional dan IMAX, membantu filem itu mencapai $200M di box office domestik. Pada musim panas 2006 WB mengeluarkan Superman Returns yang dinanti-nantikan yang dikuasai semula untuk IMAX, dengan beberapa adegan kesan berubah menjadi 3D. Spider-Man 3 memecahkan rekod kasar IMAX pada tahun 2007 dengan kutipan perbezaan yang besar.

Pada 2008, filem konsert Rolling Stones, Shine a Light, diarahkan oleh Martin Scorsese, telah dikeluarkan sebagai versi IMAX DMR blowup.

Sekuel Batman Begins pada Julai 2008, The Dark Knight (sebahagiannya dirakamkan pada IMAX – lihat di bawah) memecahkan rekod box office untuk IMAX, mengambil kira-kira $6.3 juta daripada 94 teater di A.S. dan Kanada pada hujung minggu pembukaan. Rekod untuk hujung minggu pembukaan IMAX sekali lagi dipecahkan pada Mei 2009 oleh Star Trek: The IMAX Experience, yang mengambil $8.3 juta.[20] Rekod hujung minggu pembukaan IMAX semasa dipegang oleh Oppenheimer pengarah Christopher Nolan yang membawa masuk $35 juta.[21]

Filem dirakam pada kamera IMAX

[sunting | sunting sumber]

Penggambaran filem terbaru dalam 70mm (sepenuhnya) ialah Oppenheimer karya Christopher Nolan. Sejak itu, beberapa ciri terkini telah menggunakan IMAX untuk adegan terpilih. Filem-filem ini telah dikeluarkan secara teater dalam 35mm, 70mm dan dalam IMAX.

The Dark Knight menampilkan enam jujukan (jumlah 30 minit) rakaman menggunakan IMAX 15/70mm. Menurut nota akhbar filem itu, ini adalah "pertama kali filem cereka utama telah dirakam sebahagiannya menggunakan kamera IMAX".[22]

Filem Transformers: Revenge of the Fallen karya Michael Bay pada 2009 juga mempunyai beberapa adegan yang diambil dalam IMAX.[23] Versi yang lebih panjang sedikit ditayangkan di pawagam IMAX termasuk kira-kira sembilan minit tangkapan rakaman menggunakan kamera IMAX.[24]

Pengarah John Woo telah mengumumkan bahawa beliau akan menggunakan kamera IMAX untuk penggambaran filem Flying Tigers yang akan datang, katanya

“It has always been a dream of mine to explore shooting with IMAX cameras dan to work in the IMAX format, dan the strong visual element of this film is incredibly well-suited to the tastes of cinemagoers today [...] Using IMAX for Flying Tigers would create a new experience for the audience, and I think it would be another breakthrough for Chinese movies.” [25]

Sistem Teater Digital IMAX

[sunting | sunting sumber]

Versi digital IMAX mula dilancarkan pada tahun 2008. Sistem baharu ini adalah standard unjuran sahaja. Sistem IMAX digital boleh menunjukkan kandungan 2D atau 3D dalam format digital DCI atau IMAX (yang dengan sendirinya merupakan superset DCI). Sistem digital mengurangkan keperluan untuk gulungan filem dan memudahkan pengedaran ciri IMAX yang murah.

Walaupun kelebihan tersebut, satu kelemahan besar ialah peleraian gambar, yang jauh lebih rendah daripada peleraian filem IMAX biasa, dianggarkan kira-kira 12000 × 8700 piksel teori atau 6120 × 4500 piksel yang sebenarnya boleh dilihat.[26] Skrin yang digunakan oleh lokasi pemultipleks IMAX dalam julat saiz daripada 47' x 24' hingga 74' x 46' dan yang berada di lokasi IMAX klasik berjulat daripada 51' x 37' hingga 117' x 96'. Pemasangan digital telah menimbulkan kekeliruan berdasarkan perbezaan pengguna yang lemah kepada IMAX 15/70 tradisional.[27]

Digital IMAX pada masa ini menggunakan dua projektor Christie resolusi 2K dengan teknologi Pemprosesan Cahaya Digital Instrumen Texas bersama sebahagian daripada teknologi proprietari IMAX. Kedua-dua imej 2K ditayangkan antara satu sama lain, menghasilkan imej yang berpotensi resolusi lebih tinggi sedikit daripada pawagam digital 2K biasa. Pada asalnya, IMAX telah mempertimbangkan untuk menggunakan dua projektor Sony 4K.[28] Sesetengah pengulas mengambil perhatian bahawa pendekatan ini mungkin tidak menghasilkan kualiti imej yang lebih tinggi daripada menggunakan satu projektor 4K, yang tersedia untuk beberapa pawagam bukan IMAX, [27] termasuk milik AMC sendiri.[29]

Kamera digital IMAX 3D

[sunting | sunting sumber]

Pada awal Januari 2010, IMAX mengumumkan bahawa ia sedang membangunkan sebuah kamera digital 3D dan menjangka prototaip pertamanya sedia pada awal 2010 dengan matlamat pelancaran rasmi pada tahun 2011.

Kebaikan kamera digital IMAX 3D termasuk proprietari, kandungan yang dibezakan untuk rangkaian pawagam IMAX; peningkatan kandungan untuk Rangkaian TV 3D usaha sama Syarikat yang dirancang; dan kos pengeluaran yang lebih rendah, disebabkan oleh penghapusan stok filem yang mahal.[30]

Anugerah

[sunting | sunting sumber]

Sehingga 2009, sepuluh filem format IMAX format asli telah menerima pencalonan Anugerah Akademi dengan satu kemenangan: filem animasi pendek, The Old Man and the Sea. Berikut adalah senarai filem yang dicalonkan:

  • Dolphins, Dokumentari 2000 (Subjek Pendek)
  • More, Filem Pendek 1998 (Animasi)
  • Alaska: Spirit of the Wild, Dokumentari 1997 (Subjek Pendek)
  • Amazon, Dokumentari 1997 (Subjek Pendek)
  • Cosmic Voyage, Dokumentari 1996 (Subjek Pendek)
  • Special Effects: Anything Can Happen, Dokumentari 1996 (Subjek Pendek)
  • The Living Sea, Dokumentari 1995 (Subjek Pendek)
  • Fires of Kuwait, Dokumentari 1992 (Ciri)
  • The Eruption of Mount St. Helens!, Dokumentari 1980 (Subjek Pendek)

Banyak filem IMAX telah dikuasai semula ke dalam format HDTV (tetapi dipangkas ketinggiannya agar sesuai dengan nisbah bidang 16:9) untuk saluran MOJO HD dengan gangguan komersial yang terhad. Mereka juga kadangkala boleh ditayangkan secara komersial secara percuma di HDNet dan dengan iklan terhad di Teater HD.

Kecemerlangan Teknikal

[sunting | sunting sumber]

Pada tahun 1996 IMAX telah dianugerahkan satu-satunya Oscar untuk Pencapaian Saintifik dan Teknikal oleh Akademi Seni Filem dan Sains.[31] Anugerah itu memetik inovasi IMAX dalam mencipta dan membangunkan kaedah penggambaran dan mempamerkan gambar bergerak berformat besar dan bersudut lebar.[32]

Penggunaan lain

[sunting | sunting sumber]

Pertandingan Konsert dan Permainan

[sunting | sunting sumber]

Pada Julai 2005, BFI IMAX Cinema di London menjadi yang pertama menganjurkan konsert muzik secara langsung, menggunakan projektor bukan IMAX digital. Pemilik teater IMAX semakin ingin menggunakan tempat tersebut pada masa yang berbeza-beza untuk alternatif kepada filem.

Muzium Sains London dan BFI IMAX Cinema juga telah menganjurkan pertandingan permainan komputer menggunakan projektor digital pada skrin IMAX yang besar. Teater IMAX lain juga telah mengikuti kejohanan permainan pada skrin mereka juga.

Tunggangan Simulator Pergerakan

[sunting | sunting sumber]

Disebabkan oleh pengalaman mendalam yang ditawarkan oleh format IMAX, beberapa tunggangan taman hiburan telah dibangunkan yang merangkumi segmen filem IMAX yang penting kepada pengalaman perjalanan.

  • Back to the Future: The Ride di Universal Studios di Florida dan California
  • Horizons - bekas tarikan di Epcot
  • Soarin' Over California di Disney's California Adventure dan Epcot
  • Harry Potter and the Forbidden Journey di Wizarding World of Harry Potter dalam Islands of Adventure di Florida. (Menggunakan kubah yang lebih kecil, setiap satu membenarkan satu kenderaan mengalami filem itu; ia berada pada karusel yang berputar untuk bergerak selari dengan kenderaan tunggangan)

Spesifikasi teknikal

[sunting | sunting sumber]

IMAX (15/70)

  • kanta sfera
  • filem 70 mm, 15 lubang segambar
  • horizontal rolling loop movement, dari kanan ke kiri (dipandang dari sisi biasa)
  • 24 gambar sesaat
  • apertur kamera: 70.41 mm × 52.63 mm (2.772 in × 2.072 in)
  • apertur unjuran: sekurang-kurangnya 20.3 mm (0.80 in) kurang daripada apertur kamera pada paksi menegak dan sekurang-kurangnya 0.016 in (0.41 mm) kurang pada paksi mendatar
  • nisbah aspek: 1.44: 1

IMAX Dome/OMNIMAX

Sama seperti IMAX kecuali:

  • kanta mata ikan istimewa
  • kanta berpusat optik 9.4 mm (0.37 in) di atas garis tengah mendatar filem
  • ditayangkan secara elips pada skrin kubah, 20° di bawah dan 110° di atas penonton berpusat sempurna

IMAX di Malaysia

[sunting | sunting sumber]

Terdapat 9 multipleks menawarkan petempatan IMAX di Malaysia. IMAX terbesar Malaysia terletak di TGV Sunway Velocity Mall, Kuala Lumpur manakala IMAX bersama Laser pertama di negara Malaysia pula terletak di GSC IOI City Mall 2, Putrajaya.

MALBATT: Misi Bakara arahan Adrian Teh menjadi filem pertama Malaysia ditayangkan dalam format IMAX seawal 18 Ogos 2023 dan tayangan rasmi pada 24 Ogos 2023.[33][34] Adrian mengatakan bahawa Pakej Pawagam Digital (DCP) diformatkan kepada format DMR IMAX 6-Track.

Pawagam IMAX

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Senarai pawagam IMAX

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ a b "IMAX". IMAX. Dicapai pada 2010-07-03.
  2. ^ "Visitor info". IMAX. Dicapai pada 2009-10-07.
  3. ^ "IMAX to open another 15 cinemas in China". Space Daily. 2010-09-21. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-03-10. Dicapai pada 2010-10-03.
  4. ^ "IMAX, The 15/70 Filmmaker's Manual" (PDF). IMAX Corporation. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2009-12-29. Dicapai pada 2009-12-29.
  5. ^ "70 mm Grandeur film - Wikipedia, the free encyclopedia". En.wikipedia.org. Dicapai pada 2010-07-03.
  6. ^ The Birth of IMAX
  7. ^ "IMAX'S Chronology of Techonological (sic) Events". IEEE Canada, Institute of Electrical dan Electronics Engineers. Dicapai pada 23 February 2010.
  8. ^ "Corporate - History & Milestones". IMAX.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-07-04. Dicapai pada 2010-07-03.
  9. ^ "IMAX Theatre". Imax.com. 2009-10-01. Dicapai pada 2010-07-03. (official site)
  10. ^ Česky (2010-06-27). "Xenon arc lamp - Wikipedia, the free encyclopedia". Search.com. Dicapai pada 2010-07-03.[pautan mati kekal]
  11. ^ Brain, Marshall. "Howstuffworks "How IMAX Works"". Howstuffworks.com. Dicapai pada 2010-07-03.
  12. ^ "Big Enough for Everest: Inside IMAX Sound". Digitalcontentproducer.com. 1999-06-01. Dicapai pada 2010-07-03.
  13. ^ "The OMNIMAX Theater - Great Lakes Science Center". Greatscience.com. 1996-06-27. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-09-22. Dicapai pada 2010-07-03.
  14. ^ "Elcan.com". Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-07-31. Dicapai pada 2010-10-12.
  15. ^ "List of IMAX venues - Wikipedia, the free encyclopedia". En.wikipedia.org. Dicapai pada 2010-07-03.
  16. ^ What to Choose: IMAX 3D versus RealD versus Dolby 3D for 3D Movies?
  17. ^ "IMAX - Precursors, Technical aspects, IMAX Dome/OMNIMAX, IMAX 3D, Viewer experience, History, Content, Technical specifications". Encyclopedia.stateuniversity.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-07-16. Dicapai pada 2010-07-03.
  18. ^ "Imax Corporation - Company History". Fundinguniverse.com. Dicapai pada 2010-07-03.
  19. ^ "Change Comes To LFCA. 2004 LFCA". In70mm.com. Dicapai pada 2010-07-03.
  20. ^ McClintock, Pamela (2009-05-10). "Star Trek' beams up $76.5 million". Variety.
  21. ^ Jafar, Mark (24 Julai 2023). "RECORD-SHATTERING $35 MILLION DEBUT FOR "OPPENHEIMER" LIFTS IMAX TO TOP-FIVE WEEKEND ALL TIME AT GLOBAL BOX OFFICE". IMAX. Dicapai pada 18 Ogos 2023.
  22. ^ Warner Bros. Pictures press notes, The Dark Knight
  23. ^ "Exclusive Video: Director Michael Bay talks Transformers Revenge of the Fallen". Collider. 2009-02-09. Dicapai pada 2010-04-16.
  24. ^ "Blu-ray Review: Transformers: Revenge of the Fallen (Big Screen Edition) | High-Def Digest". Bluray.highdefdigest.com. Dicapai pada 2010-07-03.
  25. ^ "Woo's Flying Tigers to be shot in IMAX format". ScreenDaily. 2010-10-30. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-09-06. Dicapai pada 2010-03-11.
  26. ^ "Information on the resolution of the IMAX film from Brian Bonnick, Sr. Vice Technology President of IMAX". Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-06-10. Dicapai pada 2010-10-12.
  27. ^ a b Hyder, James (2008-10-16). Is IMAX the next "New Coke"? LF Examiner, 16 October 2008. Retrieved from LFexaminer.com.
  28. ^ IMAX focuses on DLP chips
  29. ^ "AMC Theatres commits to Sony SXRD 4K projectors for four theaters". Broadcastengineering.com. Dicapai pada 2010-07-03.
  30. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-01-16. Dicapai pada 2010-10-12.
  31. ^ "IMAX Corporation: Information from". Answers.com. Dicapai pada 2010-07-03.
  32. ^ "Imax Corp. Earns Academy Award For Technical Achievement. - Free Online Library". Thefreelibrary.com. 1997-01-07. Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-10-10. Dicapai pada 2010-07-03.
  33. ^ Nurhanis. "Filem Malbatt: Misi Bakara Ditayang Dalam IMAX 18 Ogos Ini". SiakapKeli. Dicapai pada 18 Ogos 2023.
  34. ^ "'Malbatt: Misi Bakara' Jadi Filem Malaysia Pertama Ditayangkan Dalam IMAX". SukaFilem. 1 Ogos 2023. Dicapai pada 19 Ogos 2023.

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=IMAX&oldid=5979975"