Nukleosida

Nukleosida ialah glikosilamina yang boleh dianggap sebagai nukleotida tanpa kumpulan fosfat. Nukleosida hanya terdiri daripada nukleobes (juga dipanggil bes bernitrogen) dan gula lima karbon (ribosa atau 2'-deoksiribosa), manakala nukleotida terdiri daripada nukleobes, gula lima karbon, dan satu atau lebih kumpulan fosfat. Dalam nukleosida, karbon anomerik dikaitkan melalui ikatan glikosidik kepada atom N9 purina atau N1 pirimidina. Nukleotida ialah blok bangunan molekul DNA dan RNA.

Senarai nukleosida dan nukleobes yang sepadan

Senarai ini tidak termasuk nukleobes diubah suai dan nukleosida yang sepadan

Sebab bagi 2 simbol, pendek dan panjang, ialah simbol pendek adalah lebih baik ketika mana nyahkekaburan khusus dianggap lewah (berdasarkan kompleks), dan sebaliknya. Sebagai contoh, apabila membincangkan jujukan nukleobes yang panjang dalam genom, sistem simbol CATG adalah lebih baik daripada sistem simbol Cyt-Ade-Thy-Gua (lihat urutan asid nukleik § Notasi bagi contoh), tetapi dalam perbincangan di mana kekeliruan lebih berkemungkinan muncul, simbol yang tidak samar-samar boleh digunakan.

Bes bernitrogen	Ribonukleosida	Deoksiribonukleosida
adenina simbol A atau Ade	adenosina simbol A atau Ado	deoksiadenosina simbol dA atau dAdo
guanina simbol G atau Gua	guanosina simbol G atau Guo	deoksiguanosina simbol dG atau dGuo
timina (5-metilurasil) simbol T atau Thy	5-metiluridina (ribotimidina) simbol m⁵U	timidina (deoksitimidina) simbol dT atau dThd (lapuk: T atau Thd)
urasil simbol U atau Ura	uridina simbol U atau Urd	deoksiuridina simbol dU atau dUrd
sitosina simbol C atau Cyt	sitidina simbol C atau Cyd	deoksisitidina simbol dC atau dCyd

Sumber

Nukleosida boleh dihasilkan daripada nukleotida de novo, terutamanya dalam hati, tetapi ia lebih banyak dibekalkan melalui pengambilan dan penghadaman asid nukleik dalam diet, di mana nukleotidase memecahkan nukleotida (seperti timidina monofosfat) kepada nukleosida (seperti timidina) dan fosfat. Nukleosida, seterusnya, dipecahkan dalam lumen sistem pencernaan oleh nukleosidase kepada nukleobes dan ribosa atau deoksiribosa. Di samping itu, nukleotida boleh dipecahkan di dalam sel kepada bes bernitrogen, dan ribosa-1-fosfat atau deoksiribosa-1-fosfat.

Penggunaan dalam perubatan dan teknologi

Dalam perubatan beberapa analog nukleosida digunakan sebagai agen antivirus atau antikanser. Polimerase virus menggabungkan sebatian ini dengan bes bukan lazim. Sebatian ini diaktifkan dalam sel dengan ditukar kepada nukleotida. Ia diberi sebagai nukleosida kerana nukleotida bercas tidak boleh melintasi membran sel dengan mudah.

Dalam biologi molekul, beberapa analog tulang belakang gula wujud. Disebabkan oleh kestabilan RNA yang rendah yang terdedah kepada risiko hidrolisis, beberapa analog nukleosida/nukleotida alternatif yang lebih stabil yang mengikat RNA dengan betul digunakan. Ini dicapai dengan menggunakan gula tulang belakang yang berbeza. Analogi ini termasuk asid nukleik terkunci (LNA), morfolino dan asid nukleik peptida (PNA).

Dalam penjujukan, dideoksinukleotida digunakan. Nukleotida ini mempunyai dideoksiribosa gula bukan lazim yang tidak mempunyai kumpulan hidroksil 3' (yang menerima fosfat). Polimerase DNA tidak dapat membezakan antara ini dan deoksiribonukleotida biasa, tetapi apabila digabungkan, deoksiribonukleotida tidak boleh terikat dengan bes seterusnya, menyebabkan untaian dibina ditamatkan.

Sintesis prebiotik ribonukleosida

Untuk memahami bagaimana kehidupan timbul, pengetahuan diperlukan tentang laluan kimia yang membenarkan pembentukan blok binaan utama kehidupan di bawah keadaan prebiotik yang munasabah . Menurut hipotesis dunia RNA, ribonukleosida terapung bebas dan ribonukleotida terdapat dalam sup primitif. Molekul sekompleks RNA mesti timbul daripada molekul kecil yang kereaktifannya dikawal oleh proses fizik-kimia. RNA terdiri daripada nukleotida purina dan pirimidina, kedua-duanya diperlukan untuk pemindahan maklumat yang boleh dipercayai, dan dengan itu, pemilihan semula jadi Darwin dan evolusi. Nam et al. menunjukkan pemeluwapan langsung nukleobes dengan ribosa untuk memberikan ribonukleosida dalam titisan mikro akueus, satu langkah penting yang membawa kepada pembentukan RNA. Juga, proses prebiotik yang munasabah untuk mensintesis pirimidina dan ribonukleosida purin dan ribonukleotida menggunakan kitaran basah-kering telah dibentangkan oleh Becker et al.

Pautan luar

• Kategori berkenaan Nukleosida di Wikimedia Commons