Pergi ke kandungan

Djaoeh Dimata

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Djaoeh Dimata
Iklan akhbar, Surabaya
PengarahAndjar Asmara
PenulisAndjar Asmara
Dibintangi
SinematografiA.A. Denninghoff-Stelling
Syarikat
penerbitan
South Pacific Film Corporation
Tarikh tayangan
  • 1948 (1948) (Hindia Timur Belanda)
Negara
BahasaIndonesia

Djaoeh Dimata [a] ([dʒaˈu diˈmata]; Ejaan yang Disempurnakan: Jauh Dimata) ialah filem 1948 dari apa yang kini Indonesia [b] ditulis dan diarahkan oleh Andjar Asmara untuk South Pacific Film Corporation (SPFC). Dibintangi Ratna Asmara dan Ali Joego, ia mengikuti seorang wanita yang pergi ke Jakarta untuk mencari kerja selepas suaminya buta dalam kemalangan. Penerbitan pertama pertama SPFC, Djaoeh Dimata mengambil masa dua hingga tiga bulan untuk penggambaran dan kos hampir 130,000 gulden.

Filem dihasilkan di dalam negeri pertama yang akan dikeluarkan dalam tempoh lima tahun, Djaoeh Dimata menerima ulasan yang baik, walaupun dari segi kewangan ia telah diatasi oleh filem Roestam Sutan Palindih Air Mata Mengalir di Tjitarum (dikeluarkan tidak lama selepasnya). Pelakon filem itu terus aktif dalam industri perfileman Indonesia, ada yang untuk tiga puluh tahun lagi, dan SPFC menghasilkan enam lagi kerja-kerja sebelum ditutup pada tahun 1949. Satu salinan filem itu disimpan di Sinematek Indonesia.

Ratna Asmara, Ali Joego, dan Iscandar Sukarno di dalam adegan filem

Seorang penduduk kampung miskin, Asrad (Ali Joego), adalah buta berikutan kemalangan jalan raya dan dengan itu tidak dapat bekerja. Hasilnya, isterinya Soelastri (Ratna Asmara) berpindah ke ibu negara, Jakarta, untuk mencari pekerjaan. Apabila Asrad tidak mempercayai isterinya dan kebimbangan isterinya tidak setia, dia menulisnya sepucuk surat memberitahu isterinya jangan kembali. Soelastri menjadi seorang penyanyi, dan – tanpa pengetahuan oleh Asrad – kemudiannya mencapai pujian luas. Lagunya yang paling terkenal, "Djaoeh Dimata", menerima putaran di radio dan kemudiannya menjadi salah satu kegemaran Asrad. Akhirnya, Soelastri dibawa pulang oleh Soekarto (Iskandar Sucarno), yang cuba menyamarkannya sebagai pembantu rumah untuk Asrad. Apabila Asrad mengenali suara isterinya, mereka berdamai.[1]

Latar belakang

[sunting | sunting sumber]

Dua tahun pertama tahun 1940-an menyaksikan pertumbuhan dalam pawagam Hindia Timur Belanda, dengan lebih daripada empat puluh penerbitan domestik dikeluarkan.[2] Berikutan pendudukan Jepun pada bulan Februari 1942, penerbitan menjadi sangat perlahan dan hampir semua studio filem tertutup. Studio terakhir, Multi Film milik etnik Cina, telah dirampas oleh Jepun untuk menubuhkan syarikat pembikinan filem Nippon Eigasha di Jakarta, ibu negara koloni tersebut. Yang dirampas termasuklah peralatan Multi Filem ini, dengan mana Nippon Eigasha menghasilkan sebuah filem – Berdjoang karya Rd Ariffien (1943) – enam filem pendek, dan beberapa filem berita. Semuanya ialah propaganda pro-Jepun.[3]

Selepas Jepun menyerah kalah pada bulan Ogos 1945, beberapa pekerja penduduk asli Indonesia Nippon Eigasha menubuh Berita Film Indonesia, yang pertama kali menggunakan studio tersebut. Syarikat ini telah bersekutu dengan kerajaan Indonesia yang baru diisytiharkan.[4] Semasa revolusi yang berikutnya, tentera bersekutu Belanda dan British menduduki Jakarta pada November 1945. Pihak Belanda mengambil alih studio, dan penerbitan filem berita di studio Multi Filem ini bermula pada tahun 1947 di bawah tiket Regerings Film Bedrijf. Pada tahun berikutnya, pihak Belanda menubuhkan anak syarikat untuk menghasilkan filem-filem cereka. Syarikat baru ini, Perbadanan Filem Pasifik Selatan (SPFC), telah mendapat subsidi sebahagiannya daripada Pentadbiran Awam Hindia Belanda, kesinambungan daripada bekas kerajaan kolonial Belanda di Hindia.[5]

Penerbitan

[sunting | sunting sumber]
Ratna Asmara, pictured in 1940
Ali Yugo, pictured in 1948
Ratna Asmara dan Ali Joego, pelakon utama filem

SPFC mengupah Andjar Asmara, bekas wartawan dan penulis pentas yang telah aktif dengan Java Industrial Film milik The Teng Chun sebelum pendudukan Jepun, untuk mengarahkan Djaoeh Dimata;[6] beliau mendasarkan layar pada sandiwara pentas beliau dengan nama yang sama.[7] Namun, seperti usaha pra-perang, orang asli Indonesia, Andjar, lebih kepada seorang jurulatih lakonan dan dialog; Sinematografer Belanda, A.A. Denninghoff-Stelling, yang memegang lebih kuasa kreatif terhadap produk akhir.[5] Max Tera berkhidmat sebagai pembantu sinematografi untuk filem hitam putih ini.[8]

Filem ini dibintangi Ratna Asmara (isteri Andjar), Ali Yugo, Iskandar Sucarno dan Djauhari Effendi,[c][9] yang semuanya mempunyai pengalaman teater sebelumnya. Ratna dan Ali, bersama-sama dengan Andjar, ialah ahli-ahli kumpulan rombongan Dardanella pada awal 1930-an dan bersama-sama memasuki industri filem pada tahun 1940 dengan Kartinah.[10] Sementara itu, Iskandar dan Djauhari telah aktif dalam teater semasa penjajahan; kedua-duanya membuat kemunculan filem pertama mereka dalam Djaoeh Dimata.[11]

Fotografi utama telah dijalankan ke atas set yang dibina oleh pengarah seni Hajopan Bajo Angin di studio SFPC di Jakarta. Peralatan syarikat itu ialah kualiti yang baik, tetapi keadaan itu menjejaskan penggambaran; laporan kontemporari menyatakan bahawa satu ambilan yang dilakukan di dalam studio, telah dihancurkan oleh bunyi sebuah kereta yang berlalu.[12] Penggambaran yang mengambil masa dua [13] hingga tiga bulan,[14] telah disiapkan pada 10 November 1948.[15] Kos penerbitan menghampiri 130,000 gulden,[d] yang sebahagiannya diambil daripada penyokong Cina.[16] Filem ini menyertakan beberapa lagu, termasuk filem hits 1940 arahan Gesang Martohartono, "Bengawan Solo".[17]

Keluaran dan sambutan

[sunting | sunting sumber]

Djaoeh Dimata telah dikeluarkan pada akhir tahun 1948, filem cereka domestik yang pertama sejak Berdjoang.[18] Walaupun dengan jurang lima tahun ini, pengkritik filem Usmar Ismail menulis bahawa ia tidak menyimpang daripada formula yang telah terbukti sebelum perang,[19] satu formula yang dinotakan sejarawan filem Indonesia Misbach Yusa Biran tertumpu kepada lagu-lagu, pemandangan yang indah dan romantik.[20] Air Mata Mengalir di Tjitarum karya Roestam Sutan Palindih yang mempunyai tema yang sama, dikeluarkan tidak lama selepas Djaoeh Dimata oleh pesaing, Tan & Wong Bros.; ia membuktikan kejayaan kewangan yang lebih besar.[21] Hanya tiga pembikinan dalam negeri yang telah dikeluarkan pada tahun 1948; yang terakhir merupakan satu lagi penerbitan SPFC, bertajuk Anggrek Bulan, yang juga diarahkan oleh Andjar.[22]

Ulasan filem itu, yang telah dikadarkan untuk semua peringkat umur,[17] adalah bercampur-campur. Satu daripadanya di Het Dagblad berpangkalan di Jakarta mendapati filem yang mempunyai banyak detik-detik (tidak ditentukan) yang lemah serta yang kukuh. Ia terutamanya memuji lakonan Ali sebagai seorang buta, serta kerja kamera Denninghoff-Stelling.[23] Satu lagi pengulas, dalam majalah Mestika, menyifatkan Ratna sebagai "pelakon tragedi wanita yang tidak pernah berlaku sebelum ini"[e] yang mampu menangiskan penonton dengan "air mata perasaan yang tidak terkawal".[f][24] Selepas Djaoeh Dimata dikeluarkan di Singapura pada Jun 1949, pengulas untuk The Straits Times memuji "fotografi indah dan bunyi yang hampir sempurna" bagi filem tersebut.[25]

Andjar mengarahkan dua filem lagi untuk South Pacific, Anggrek Bulan dan Gadis Desa (1949).[6] Ratna tiada lagi peranan lakonan. Walau bagaimanapun pada tahun 1950, beliau menjadi pengarah wanita pertama Indonesia untuk Sedap Malam, bagi syarikat Djamaluddin Malik, Persari.[26] Ali, Iskandar, dan Djauhari kekal aktif sebagai pelakon dengan Ali dan Iskandar hingga 1960-an dan Djauhari sehingga 1970-an.[27] SPFC membuat enam filem lain lagi sebelum ditutup pada akhir Revolusi Nasional Indonesia pada tahun 1949.[g][28] Salinan filem 35 mm Djaoeh Dimata telah disimpan di Sinematek Indonesia di Jakarta.[29]

  1. ^ Pelbagai ejaan kontemporari termasuk Djaoeh di Mata, Djauh Dimata, dan Djauh di Mata.
  2. ^ Filem ini dikeluarkan semasa Revolusi Nasional Indonesia, bila mana Indonesia telah mengisytiharkan kemderdekaannya sendiri manakala Hindia Timur Belanda masih wujud secara formal.
  3. ^ Sumber tidak menunjukkan peranan Effendi.
  4. ^ Pada masa itu, 130,000 gulden secara rasmi bersamaan dengan AS $ 50,000, dengan kadar pertukaran pada 2,6 gulden kepada dolar. Disebabkan perang, bagaimanapun, harga pasaran gelap dolar adalah 4-5 kali lebih banyak (Mooney 1948, Holland).
  5. ^ Petikan asal: "... een tragedienne zonder weerga"
  6. ^ Petikan asal: "... zijn tranen van ontroering, niet bedwingen kan."
  7. ^ Belanda telah mengiktiraf kemerdekaan Indonesia selepas rundingan selama beberapa bulan. Selepas itu, kerajaan Indonesia memperoleh Regerings Film Bedrijf, syarikat induk SPFC ini. Ia telah digabungkan dengan Berita Film Indonesia untuk membentuk Perusahaan Pilem Negara, kemudian dinamakan semula Produksi Film Negara (JCG, Berita Film Indonesia).

Sumber petikan

[sunting | sunting sumber]
  • "Ali Yugo". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-12-01. Dicapai pada 1 December 2012.
  • "Andjar Asmara". Encyclopedia of Jakarta. Jakarta City Government. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-08-07. Dicapai pada 7 August 2012.
  • "Berita Film Indonesia". Encyclopedia of Jakarta. Jakarta City Government. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-12-02. Dicapai pada 2 December 2012.
  • Biran, Misbach Yusa (2009). Sejarah Film 1900–1950: Bikin Film di Jawa. Jakarta: Komunitas Bamboo working with the Jakarta Art Council. ISBN 978-979-3731-58-2.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Camera draait in studio's van Multifilm 'Djaoeh di Mata'". Het Dagblad. Jakarta. 11 November 1948. m/s. 2.[pautan mati kekal]
  • Danujaya, Budiarto; Tjasmadi, Mohammad Johan (1992). Layar Perak: 90 Tahun Bioskop di Indonesia. Jakarta: Gramedia. OCLC 28028443.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "'Djaoeh di Mata'". Het Dagblad. Jakarta. 13 March 1949. m/s. 2.[pautan mati kekal]
  • "'Djaoeh di Mata' – een Indonesiesche film". Het Vrije Volk. Rotterdam. 4 December 1948. m/s. 6.[pautan mati kekal]
  • "Djaoeh Dimata". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfiden Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-08-23. Dicapai pada 23 August 2012.
  • "Djauhari Effendi". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-12-01. Dicapai pada 1 December 2012.
  • "Een 'Anak Medan' als Filmster". Het Nieuwsblad voor Sumatra. Medan. 3 March 1949. m/s. 2.[pautan mati kekal]
  • "In Batavia Wordt Gefilmd 'Djauh di mata' eerste Indonesische speelfilm". Limburgsch Dagblad. Heerlen. 26 November 1948. m/s. 5.[pautan mati kekal]
  • "Indies Film in S'pore". The Straits Times. Singapore. 8 June 1949. m/s. 7 – melalui National Library of Singapore.
  • "Indonesische films". De Vrije Pers. Surabaya. 11 November 1948. m/s. 2.[pautan mati kekal]
  • "Iskandar Sucarno". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-07-01. Dicapai pada 1 July 2013.
  • Ismail, Usmar (1983). "Sari Soal dalam Film Indonesia" [A Summary of Issues Faced by Indonesian Films]. Usmar Ismail Mengupas Film. Jakarta: Sinar Harapan. m/s. 53–66. OCLC 10435722.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Kredit Djaoeh Dimata". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-07-01. Dicapai pada 1 July 2013.
  • "Max Tera". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-08-23. Dicapai pada 13 January 2013.
  • Mooney, George A. (14 November 1948). "Holland Attacked on Indies Policies". The New York Times. m/s. F1, F2.
  • Said, Salim; McGlynn, John H.; Heider, Karl G (1991). Cinema of Indonesia: Eleven Indonesian Films, Notes & Synopses. New York: Festival of Indonesia Foundation. ISBN 978-1-879578-00-5.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "South Pacific Film". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-12-01. Dicapai pada 1 December 2012.
  • Sumardjo, Jakob (1992). Perkembangan Teater Modern dan Sastra Drama Indonesia. Bandung: Citra Aditya Bakti. ISBN 978-979-414-615-6.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Swestin, Grace (July 2009). "In the Boys' Club: A Historical Perspective on the Roles of Women in the Indonesian Cinema 1926 – May 1998". Scriptura. Surabaya: Petra Christian University. 3 (2): 103–111. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-08-18. Dicapai pada 2016-09-15.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "(untitled)". De Vrije Pers. De Erven J.A. Wormser Mogelijk freelancers. 18 May 1949. m/s. 4.[pautan mati kekal]