Titik lepas jujukan utama
Titik lepas (Jawi: تيتيق لڤس) untuk bintang merujuk kepada titik pada rajah Hertzsprung–Russell apabila ia meninggalkan jujukan utama selepas bahan api utamanya habis, dan titik ini dinamakan titik lepas jujukan utama.
Dengan memplot titik lepas bintang individu dalam kelompok bintang, seseorang boleh menganggarkan umur kelompok itu.
Bintang tanpa titik lepas
[sunting | sunting sumber]Kerdil merah, juga dirujuk sebagai kelas Bintang M, ialah bintang dengan 0.08–0.40 jisim suria. Mereka mempunyai jisim yang mencukupi untuk mengekalkan pelakuran hidrogen ke helium melalui tindak balas berrantai proton-proton, tetapi mereka tidak mempunyai jisim yang mencukupi untuk mencipta suhu dan tekanan yang diperlukan untuk melakurkan helium menjadi karbon, nitrogen atau oksigen (lihat kitaran CNO). Walau bagaimanapun, semua hidrogennya masih tersedia untuk pelakuran, dan suhu dan tekanannya rendah bermakna jangka hayatnya diukur dalam trilion tahun. Sebagai contoh, jangka hayat bintang 0.1 jisim suria ialah enam trilion tahun.[1] Jangka hayat ini jauh melebihi usia alam semesta semasa, oleh itu semua kerdil merah adalah bintang jujukan utama. Walaupun hidup sangat lama, bintang-bintang itu akhirnya akan kehabisan bahan api. Sebaik sahaja semua hidrogen yang ada telah dilakurkan,nukleosintesis bintang akan terhenti, dan helium yang tinggal perlahan-lahan menyejuk disebabkan sinaran. Graviti mengecutkan bintang sehingga tekanan degenerasi elektron mengimbangi dan ia keluar dari jujukan utama, lalu menjadi kerdil putih. [2]
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ Iliadis, Christian (2007). Nuclear Physics of Stars. Weinheim: Wiley-VCH. ISBN 3-527-40602-6.
- ^ Seeds, Michael (2006). Horizons. Australia: Thomson Brooks/Cole. ISBN 0-495-01003-0.