Pergi ke kandungan

Orang Mari

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Mari
Jumlah penduduk
560,000
Kawasan ramai penduduk
 Rusia547,605 (2010)[1]
 Kazakhstan4,416 (2009)[2]
 Ukraine4,130 (2001)[3]
 Belarus416 (2009)[4]
 Latvia277 (2009)[5]
 Estonia241 (2011)[6]
Bahasa
bahasa Mari, bahasa Rusia
Agama
Lebih ramai Kristian Ortodoks Rusia dan Agama Tradisional Mari
Kumpulan etnik berkaitan
orang Finno-Ugrik lain

Orang Mari (bahasa Templat:Lang-chm, bahasa Rusia: марийцы) ialah kelompok etnik orang Finno-Ugrik, yang mengikut tradisi tinggal di sepanjang Sungai Volga dan Sungai Kama di Rusia. Hampir separuh daripada orang Mari kini tinggal di republik Mari El, dengan populasi ketara di republik Bashkortostan dan Tatarstan. Pada masa lampau, orang Mari juga dikenali sebagai Cheremis dalam bahasa Rusia dan Çirmeş dalam bahasa Tatar.

Orang Mari terdiri daripada tiga kumpulan yang berbeza: Mari Lembah, yang tinggal di kiri tebing sungai Volga, Mari Gunung, yang tinggal di sepanjang kanan tebing Sungai Volga dan Mari Timur, yang tinggal di republik Bashkortostan. Dalam banci Rusia 2002, 604,298 orang dikenal pasti sebagai "orang Mari," dengan 18,515 daripada mereka orang Mari Gunung dan 56,119 sebagai orang Mari Timur. Hampir 60% daripada orang Mari tinggal di kawasan luar bandar.[7]

Bahasa

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Bahasa Mari

Orang Mari mempunyai bahasa mereka tersendiri, juga dikenali sebagai bahasa Mari yang tergolong dalam keluarga bahasa Ural. Ia ditulis dalam abjad Cyril yang diubah suai. Ahli linguistik kini membezakan empat dialek berbeza yang saling tidak difahami.: bahasa Mari Barat (мары йӹлмӹ), kebanyakannya tertumpu di sepanjang kanan tebing Volga; bahasa Mari Timur (марий йылме), dituturi di wilayah tanah rendah sungai Kokshaga dan Volga yang termasuk bandar Yoshkar-Ola; Mari Timur, dituturi timur Sungai Vyatka; dan Barat Laut Mari.

Dalam banci 2002, 451,033 orang yang menyatakan boleh berbahasa Mari.

Agama

[sunting | sunting sumber]
Rahib dan novis ortodoks Mari. 1894

Orang Mari secara tradisional mengamalkan kepercayaan pagan yang berkait rapat dengan individu dengan alam. Menurut kepercayaan mereka, alam mengeluarkan pengaruh magis terhadap orang. Mereka berkait dengannya sebagai suci, berkuasa dan manusia di luar orang yang tidak wujud. Alam semula jadi berkhidmat sebagai sumber baik mutlak yang sentiasa membantu manusia asalkan seseorang tidak memudaratkan ataupun menentangnya.[8]

Agama asli Mari juga memiliki pelbagai dewa di syurga, yang paling penting ialah dikenali sebagai Dewa Putih Agung (Ош Кугу Юмо, Osh Kugu Yumo). Dewa yang lain termasuk dewa api (Тул Юмо, Tul Yumo) dan dewa angin (Мардеж Юмо, Mardezh Yumo).

Orang Mari juga percaya sebilangan orang separuh manusia, separuh dewa (керемет, keremet) yang tinggal di bumi. Dewa yang paling dihormati ialah Chumbulat (Чумбулат) atau Chumbylat (Чумбылат), pemimpin dan pahlawan terkenal.[9]

Agama Kristian diterima oleh orang Mari pada abad ke-16 setelah wilayah mereka digabung ke dalam Empayar Rusia ketika pemerintahan Tsar Ivan IV. Penerimaan agama Kristian tidak diterima secara menyeluruh. Walau bagaimanapun, ramai orang Mari kini masih mengamalkan ajaran pagan dalam bentuk sinkretik atau bentuk yang lebih asli yang berpegang teguh kepada Neopagan terurus pertubuhan Agama Tradisional Mari. Penganut pagan membentuk minoriti ketara daripada 25 ke 40% daripada orang Mari. Kebanyakan orang Mari ialah ahli Gereja Ortodoks Rusia.

Genetik

[sunting | sunting sumber]

Osteopetrosis mempengaruhi 1 bayi baru lahir daripada setiap 20,000 hingga 250,000[10] seluruh dunia tetapi kemungkinan lebih tinggi di wilayah Rusia Mari El dengan 1 daripada setiap 14,000 bayi baru lahir terjejas.

Kesatuan Soviet

[sunting | sunting sumber]

Ketika Era Soviet, Golongan Mari didirikan di bawah naungan Narkomnats, Peoples Commissariat untuk warganegara. Tugasnya adalah untuk memudahkan kesatuan terdekat orang Mari dengan orang lain, untuk memansuhkan rasa tidak percaya anti-Rusia dan untuk meningkatkan "kesedaran kelas" pekerja Mari. Pada praktiknya, ini melibatkan memudahkan permintaan bijirin oleh negara Soviet, pengambilan tentera Tentera Merah dan pelaksanaan kawalan Bolshevik masyarakat.[11]

Ketika Era Soviet, jumlah besar orang Rusia dipindah ke tanah Mari, menukar demografi wilayah berkenaan dan menjadikan orang Mari sebagai minoriti di banyak bahagian daripada tanah air mereka sendiri. Orang Mari secara amnya hilang kuasa disebabkan perubahan ini. Lebih-lebih lagi, polisi Komunis – secara rasmi bertujuan untuk melawan pengaruh berlebih-lebih nasionalisme dalam kesatuan pelbagai negara – pada praktiknya bertujuan pembunuhan tokoh Mari terkemuka, seperti Sergei Čavajn dan Olyk Ipai dan guru, saintis, pelukis serta ketua agama dan masyarakat yang lain.[12][13]

Masa ini

[sunting | sunting sumber]
Kawasan penempatan semula orang Mari di wilayah Volga-Ural, menurut Banci Populasi Negara pada tahun 2010.
Perkadaran orang Mari dalam populasi Bashkortostan dalam banci 2002.

Semenjak kejatuhan Kesatuan Soviet, keadaan Mari El bertambah baik dan kemudian menurun sehingga etnik orang Mari mengalami perusiaan dan penindasan budaya. Etnik Rusia bekas Ketua Negara Komunis Leonid Markelov telah mengetuai atau membenarkan serangan meluas ke atas budaya dan identiti orang Mari.[14][15][16] Di bawah kepimpinannya, kerajaan telah mengarahkan banyak surat khabar yang berbahasa Mari ditutup[perlu rujukan].

Kepercayaan Marla orang Mari bertembung permusuhan juga[perlu rujukan]. Vitaly Tanakov dituduh dengan menghasut kebencian terhadap agama, negara, sosial dan linguistik setelah menerbit buku The Priest Speaks.[17][18][19]

Orang Mari bertindak balas terhadap tekanan ini dengan kaedah teratur pemeliharaan dan sambutan budaya: bermula, contohnya, sebuah sekolah musim panas mengajar beliau bahasa dan budaya Mari.[20] Selain itu, rasa baru identiti am antara orang Finno-Ugrik telah membawa kepada sokongan kecil tetapi meningkat untuk hak-hak orang Mari oleh cendekiawan di Finland, Estonia dan Hungary, walaupun dalam amalan sokongan ini tidak sedikit pun mengubah[perlu rujukan].

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ Laman rasmi banci Rusia 2010. Bahan malumat tentang keputusan terakhir Banci Rusia 2010. (Rusia)
  2. ^ Banci Kazakhstan 2009. Komposisi etnik popiulasi Diarkibkan 2011-05-11 di Wayback Machine. (Rusia)
  3. ^ Jawatankuasa statistik negeri Ukraine – Komposisi etnik populasi, banci 2001 Templat:Ua icon
  4. ^ Komposisi etnik Belarus. Banci 2009. (Rusia)
  5. ^ Taburan populasi Latvia mengikut komposisi etnik dan warganegara sejak 01.07.2009 Diarkibkan 2016-09-18 di Wayback Machine. Templat:Lv icon
  6. ^ RL0428: Rahvastik rahvuse, soo ja elukoha järgi, 31. detsember 2011 Templat:Et icon
  7. ^ Всероссийская перепись населения 2002 года, http://www.perepis2002.ru/index.html?id=87
  8. ^ Шкалина, Галина. "Язычество народа Мари-феномен европейской культуры". "Етносфера".
  9. ^ Чумбылат – марийский национальный герой Diarkibkan 2019-06-30 di Wayback Machine (retrieved January 2, 2014) (Rusia)
  10. ^ ghr.nlm.nih.gov/condition/osteopetrosis
  11. ^ The Sorcerer as Apprentice: Stalin as Commissar of nationalities, 1917–1924, by Stephen Blank, Greenwood Press, London 1994 ISBN 978-0-313-28683-4
  12. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-08-11. Dicapai pada 2017-04-10.
  13. ^ https://www.youtube.com/watch?v=S7irF6aMUZ8
  14. ^ Helsingin Sanomat – International Edition – Foreign. Hs.fi. Retrieved on 2011-02-16.
  15. ^ Refworld | World Directory of Minorities and Indigenous Peoples – Russian Federation : Mari. UNHCR. Retrieved on 2011-02-16.
  16. ^ Lobjakas, Ahto. (2005-03-07) Russia: European Commission 'Concerned' Over Treatment Of Finno-Ugric Minorities – Radio Free Europe / Radio Liberty © 2011. Rferl.org. Retrieved on 2011-02-16.
  17. ^ "Russia Moves to Ban Religious Rites of Indigenous Finno-Ugric People Mari". Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-10-21. Dicapai pada 2017-04-10.
  18. ^ http://archive.feedblitz.com/11887/~3883791
  19. ^ http://mariuveren.wordpress.com/2009/09/04/finnish-intellectuals-circulating-petition-against-moscow-plan-to-flood-mari-lands/
  20. ^ http://mariuveren.wordpress.com/2012/06/09/summer-school-in-mari-language/

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Orang_Mari&oldid=5266796"