Had Schönberg–Chandrasekhar
Dalam astrofizik bintang, had Schönberg–Chandrasekhar ialah jisim maksimum teras isoterma tidak melakur yang boleh menyokong lapisan luar bintang yang melitupi. Ia dinyatakan sebagai nisbah jisim teras kepada jumlah jisim teras dan sampul tersebut. Anggaran had bergantung pada model yang digunakan dan komposisi kimia yang diandaikan bagi teras dan sampul itu; nilai biasa yang diberikan adalah dari 0.10 hingga 0.15 (10% hingga 15% daripada jumlah jisim bintang).[1][2] Ini adalah nilai maksimum yang boleh berkembang oleh teras yang dipenuhi helium, dan jika melebihi had ini, seperti yang hanya boleh berlaku pada bintang besar, teras itu meruntuh, melepaskan tenaga yang menyebabkan lapisan luar bintang mengembang menjadi gergasi merah. Ia dinamakan sempena ahli astrofizik Subrahmanyan Chandrasekhar dan Mario Schönberg, yang menganggarkan nilainya dalam kertas penerbitan 1942. [3] Mereka menganggarkannya
Had Schönberg–Chandrasekhar berlaku apabila pelakuran dalam bintang jujukan utama menghabiskan hidrogen di tengah bintang. Bintang itu kemudiannya mengecut sehingga hidrogen melakur dalam cangkerang yang mengelilingi teras yang kaya dengan helium, yang kedua-duanya dikelilingi oleh sampul yang terdiri terutamanya daripada hidrogen. Teras menambah jisim apabila cangkerang mula membakar ke arah keluar dari pusat bintang. Jika jisim bintang kurang daripada kira-kira 1.5 jisim suria, teras akan terdegenerat sebelum had Schönberg–Chandrasekhar dicapai, dan, sebaliknya, jika jisim lebih besar daripada kira-kira 6 jisim suria, bintang itu meninggalkan jujukan utama dengan jisim teras yang sudah lebih besar daripada had Schönberg–Chandrasekhar, jadi terasnya tidak pernah mencapai takat isoterma sebelum pelakuran helium. Dalam kes selebihnya, iaitu apabila jisim adalah antara 1.5 dan 6 jisim suria, teras akan berkembang sehingga had dicapai, di mana ia akan menguncup dengan cepat sehingga helium mula melakur dalam teras. [1] [4]
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ a b The Schoenberg-Chandrasekhar limit: A polytropic approximation, Martin Beech, Astrophysics and Space Science 147, #2 (August 1988), pp. 219-227. DOI 10.1007/BF00645666.
- ^ Schönberg-Chandrasekhar limit, The Encyclopedia of Astrobiology, Astronomy, and Spaceflight, David Darling. Accessed on line April 27, 2007.
- ^ On the Evolution of the Main-Sequence Stars, M. Schönberg and S. Chandrasekhar, Astrophysical Journal 96, #2 (September 1942), pp. 161–172.
- ^ the evolution of high-mass stars Diarkibkan 2007-10-13 di Wayback Machine, lecture notes, Vik Dhillon, Physics 213, University of Sheffield. Accessed on line April 27, 2007.