Brek cakera

Brek cakera adalah sejenis alat bagi memperlahankan atau menghentikan putaran roda kenderaan. Cakera brek (juga dipanggil rotor) biasanya diperbuat daripada besi tuang ataupun komposit seramik (termasuklah karbon, kevlar dan silika) serta disambungkan pada roda dan/atau gandar. Untuk menghentikan roda, bahan geseran dalam bentuk kasut brek (dipasang pada angkup brek) dikenakan daya secara mekanikal, hidraulik, pneumatik atau elektromagnet pada kedua-dua bahagian cakera. Geseran menyebabkan cakera dan roda yang disambungkan diperlahankan atau dihentikan.

Lazimnya, boleh dikatakan brek hadapan bagi kesemua kereta moden dan kebanyakan motosikal moden menggunakan brek cakera. Kini brek cakera turut digunakan pada go-kart dan juga basikal.

Bahagian brek cakera

Sesebuah brek cakera terdiri daripada:-

Cakera brek - cakera berputar yang disambungkan pada roda. Ada cakera brek yang mempunyai sirip haba bagi membuang haba berlebihan daripada cakera. Selain itu, terdapat juga cakera brek yang berlubang, bertujuan menambah luas permukaan cakera yang terdedah pada udara untuk menyejukkannya dengan lebih cepat.
Angkup brek - menempatkan omboh brek dan kasut brek. Bagi reka bentuk brek cakera angkup terapung, angkup brek turut bergerak akibat tekanan hidraulik atau mekanikal bagi menyeimbangkan dengan daya yang dikenakan pada omboh, dan seterusnya angkup turut bertindak mengenakan daya geseran pada satu lagi permukaan cakera.
Omboh - menukarkan tenaga hidraulik kepada tenaga kinetik, yang digunakan untuk mengenakan daya kepada kasut brek dan seterusnya ke cakera brek.
Kasut brek - bahan geseran bagi memperlahankan atau menghentikan pergerakan cakera.

Jenis brek cakera

Reka bentuk brek cakera secara umumnya boleh dibahagikan kepada 2 jenis:-

Angkup tetap - Angkup dibolkan atau diskrukan terus pada sistem gantungan untuk mengelakkan angkup daripada bergerak. Daya membrek dikenakan pada kedua-dua belah cakera melalui beberapa omboh di kedua-dua belah angkup. Reka bentuk ini popular pada kenderaan perlumbaan seperti motosikal sport dan kereta sport.
Angkup terapung - Angkup disambungkan pada sistem gantungan tetapi angkup masih boleh bergerak kerana dipasang pada satu pin pemandu. Tidak seperti jenis angkup tetap, kasut brek pada sebelah bahagian cakera dipasang pada angkup dan bukan pada omboh seperti pada permukaan cakera yang satu lagi. Lebihan tekanan hidraulik yang dikenakan pada omboh seterusnya dikenakan pada angkup, menyebabkan daya membrek pada sebelah bahagian cakera dikenakan oleh omboh manakala sebelah lagi oleh angkup.

Sejarah

Brek cakera mula digunakan di England pada dekad 1890an; kereta pertama yang menggunakan brek cakera dipatenkan oleh Frederick William Lanchester di kilang Birminghamnya pada tahun 1902, walaupun setelah setengah abad barulah ciptaannya diterima pakai umum.

Brek cakera gaya moden mula muncul pada kereta Crosley Hotshot yang dikeluarkan dengan jumlah terhad pada 1949, walaupun pengeluarannya dihentikan pada tahun 1950 kerana masalah reka bentuk.^[1] Chrysler Imperial juga menawarkan brek cakera dari tahun 1949 sehingga 1953, walaupun ia turut disertakan dengan dua plat tekanan kitaran penuh, mengembang dalam. Brek cakera yang boleh diharap dibangunkan di UK oleh Dunlop dan mula tampil pada tahun 1953 pada kereta lumba Jaguar C-Type. Kereta Citroën DS 1955, dengan brek cakera berkuasa, dan Triumph TR3 1956 adalah kereta Eropah pertama yang menggunakan brek cakera moden.^[2] Kereta pengeluaran pertama yang menggunakan brek cakera hadapan dan belakang ialah Austin-Healey 100S pada tahun 1954. ^[3] Kereta pengeluaran Amerika seterusnya yang menggunakan brek cakera adalah Studebaker Avanti1963^[4] (pilihan pada model Studebaker yang lain), peralatan wajib pada kereta Rambler Marlin 1965 (pilihan pada model AMC yang lain), dan Chevrolet Corvette Stingray (C2) 1965.

Brek cakera menawarkan kuasa membrek yang lebih baik daripada brek gelendong, termasuk ketahanan daripada "kepudaran brek" yang disebabkan komponen brek yang terlampau panas, serta mampu pulih dengan cepat setelah terendam di dalam air (brek yang basah adalah kurang berkesan). Tidak seperti brek gelendong, brek cakera tiada kesan servo sendiri dan daya membrek sentiasa berkadaran dengan tekanan pada injak atau tuas brek.

Terdapat banyak penggunaan awal brek cakera kereta yang ditempatkan pada bahagian dalam aci pacuan, berhampiran gear pembeza, tetapi kebanyakan brek kereta hari ini terletak tersembunyi di dalam roda.

Brek cakera paling popular pada kereta sport pada awal pengenalannya, memandangkan kenderaan tersebut amat memerlukan kuasa membrek yang tinggi. Kini brek cakera menjadi lazim pada kebanyakan kereta penumpang, walaupun masih banyak model kereta (khususnya kereta kecil) yang menggunakan brek gelendong belakang bagi mengurangkan kos serta berat di samping mempermudahkan rekaan brek tangan.

Nota dan rujukan

^ "Crosley Firsts". Dicapai pada 2006-05-20.
^ "What makes a classic car?". Classic Car. Auto Lemon. Dicapai pada 2006-05-20.
^ Lawrence, Mike (1991). A to Z of Sports Cars 1945–1990. Bideford: Bay View Books.
^ "The Avanti — Born in Palm Springs". Dicapai pada 2006-05-20.

Lihat juga

Pautan luar

Using Ceramics, Brakes Are Light but Cost Is Heavy
Disc brake pads Diarkibkan 2006-09-29 di Wayback Machine Free video content from CDX eTextbook

[Crosley-1] "Crosley Firsts". Dicapai pada 2006-05-20.

[AutoLemon-2] "What makes a classic car?". Classic Car. Auto Lemon. Dicapai pada 2006-05-20.

[3] Lawrence, Mike (1991). A to Z of Sports Cars 1945–1990. Bideford: Bay View Books.

[cv-4] "The Avanti — Born in Palm Springs". Dicapai pada 2006-05-20.

[1]

[2]

[3]

[4]